ئێستا كە ئۆپۆزسیۆن بەشێوەیەكی رەسمیی لە كوردستاندا ژانی لەدایكبوونی تێپەراندووە‌و "لە هەنگاوی سەرەتادایە"، هەر كەسێك لای خۆیەوە بە مێژووی "رەخنەو هەڵوێستەكانیدا" دەچێتەوە‌و دەیەوێت جاردانی ئۆپۆزسیۆنبوون لە هەرێمی كوردستاندا لەخۆیەوە دەستپێبكات.
ئەوەی كە ئێستا لە كوردستاندا وەك ئۆپۆزسیۆن لە پەرلەماندا چالاكیی ئەنجامدەدەن، هەریەك لە "فراكسیۆنی گۆران خاوەنی (25) كورسی، یەكگرتووی ئیسلامیی خاوەنی (6) كورسی، كۆمەڵی ئیسلامیی خاوەنی (4) كورسی".
بەپێی بۆچوونی چاودێرانی سیاسیی، خۆپیشاندان‌و نارەزاییەكانی خەڵك لە ناوەراستی (2005)دا لە شارەكانی سلێمانی، كەلار، دەربەندیخان، ئاكرێ دواتریش هەڵەبجەی شەهید... سەرەتایەك بوون بۆ جارێكی تر بیركردنەوە لە سەرهەڵدانی ئۆپۆزسیۆن.
هەرچەندە خۆپیشاندانەكان لەنێوان شارەكاندا رێكخراونەبوون‌و باكگراوندی سیاسیی نەبوو، بەڵام لەلایەن دەسەڵاتەوە بە توندوتیژیی وەڵامدرانەوە، بەم هەنگاوەش رێرەوی ئاشتییانە گۆرا بۆ بەرپەرچدانەوەی توندوتیژانە.
لەدوای ئەم خۆپیشاندان‌و نارەزاییانەوە جارناجار لێرەولەوێ خۆپیشاندان‌و نارەزایی دیكە دەردەبردرا، بەڵام هێزی ئەوەیان نەبووە ببنە ئۆپۆزسیۆنی سیاسیی، ئەگەرچی چاودێرانی سیاسیی هۆكارەكەی بۆ "بەرپەرچدانەوەی توندی" دەسەڵات دەگەرێننەوە.
هەر لە درێژەی نارەزایەتییەكاندا، بزووتنەوەی هەتاكەی، لە مایسی (2007)دا خۆی ئاشكراكرد، كە ناویان لە خۆیان نەنا ئۆپۆزسیۆن، بەڵام كارەكانیان دەچووە چوارچێوەی ئۆپۆزسیۆنێك، كە لە دەرەوەی پەرلەمان كاربكەن.
هەوڵەكان بۆ چاكسازیی لە حكومەتی هەرێمدا بەردەوامییان هەبووە، لە مانگی حوزەیرانی ساڵی (2008)دا چەپەكان ویستیان بەرەی ئۆپۆزسیۆن دابمەزرێنن، بەو هیوایەی هەموو چەپەكان‌و رۆشنبیران لەناو ئەو بەرەیەدا كۆببنەوە، لەو بروایەشدا بوون دەبێت چەپەكان ئۆپۆزسیۆن بن، وەك بەڵێن عەبدوڵڵا، (ئەندامی مەكتەبی سیاسیی حیزبی زەحمەتكێشانی كوردستان، لە 16/6/2008-دا) لە چاوپێكەوتنێكی رۆژنامەدا وتو‌ویەتی: "رێ لە ئیسلامی سیاسیی دەگرێت، كە وەك ئۆپۆزسیۆنی كارا لە جیاتی چەپەكان دەركەوتوون".
لە مانگی حوزەیرانی ساڵی (2008)دا دوو گروپ هەریەكەیان بەیاننامەیەكیان دەركرد‌و بانگەشەی ئۆپۆزسیۆنبوونیان كرد، گروپێكیان بەناوی "رێكخراوی گەشە"، كە خۆی وەك حیزبێكی سۆسیالیستی دیموكراتیی ناساند، گروپی دووەمیان ئەگەرچی هیچ ناوێكیان لەخۆیان نەنابوو، بەڵام لە بەیاننامەیەكی توند‌و پر رەخنە لە دەسەڵاتی كوردی نو‌وسیبوویان: "پێمانوایە دیموكراسیی دەبێت لەسەر دوو پێ بوەستێت، دەسەڵات‌و ئۆپۆزسیۆن، نەبوونی ئۆپۆزسیۆنێكی كاراو كاریگەر وایكردووە دەسەڵات بە ئارەز‌ووی خۆی باشووری كوردستان بەرێوەببات‌و گوێ لە جەماوەر نەگرێت".
یەكگرتووی ئیسلامیی كوردستان لە زاری عومەر عەبدولعەزیز، بەرپرسی پێشووی شورای یەكگرتو‌وەوە لە چاوپێكەوتنێكی (دەنگی یەكگرتوورادیۆی هەولێر) لە 6/2/2010-دا دەڵێت: "پێش راپەإینش رۆڵمان هەبووە، بەڵام لەژێر هیچ ناوێكدا نەبووین"، بانگەشەی ئەوەش دەكات، كە لە هەڵبژاردنی (1992)دا وەك بێلایەنی ئیسلامیی لەگەڵا بزووتنەوەی ئیسلامیدا بەشدارییان كردووە.
یەكگرتوو، كە بە پرۆژەی خزمەتگوزاریی‌و پێدانی مو‌وچە بە هەژاران‌و هەتیوان دەستیپێكردووە، باسی ئەوە دەكەن، كە سەرەتای چوونە ناوەوەی پرۆسەی سیاسییان لە لیژنەی ئاشتەوایی نێوان حیزبەكان، بەتایبەت یەكێتی‌و بزووتنەوەی ئیسلامیی بووە.
دوای راگەیاندنی حیزبەكەیان لە 6/2/1994 یەكەم بەشداریی یەكگرتوو لە حكومەتی پارتیدا بوو، بە وەرگرتنی وەزارەتێك وەك وەزیری دەوڵەت‌و بێ وەزارەت.
عومەر عەبدولعەزیز دەڵێت: "دەستپێشخەر لە دروستبوونی ئۆپۆزسیۆنێكی فیعلیی مەیدانی واقیعی لە حاڵەتی سیاسیی كوردستاندا یەكگرتوو بووە، یەكگرتوو هەر لە بەشداریی وەزارەتەكەوە ئیعتیرازی گرتووە، بەشداریكرنیشمان بۆئەوە بووە كە بە مەرجی موعارەزەبوونەوە بێت".
یەكگرتوو خۆی بە خاوەنی پرۆژەی چوار حیزبەكە دەزانێت، كە لە مانگی كانونی دووەمی (2009)دا بڵاویانكردەوە‌و وەك عومەر عەبدولعەزیز دەڵێت: یەكگرتوو هەر موعارەزە بووە، ئەو سێ حیزبەش كە بەشدارییان لەگەڵدا كردین، نەغمەیان وا دەرۆیشت كە موعارەزە بن، ئەوەش وایكرد كە یەكگبگرینەوە، یەكگرتوو بە تەنیا چەندینجار یاداشتی داوەتە حكومەت‌و سەرۆكایەتی هەرێم.
هەریەك لە یەكگرتووی ئیسلامیی، كۆمەڵی ئیسلامیی، حیزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان، حیزبی زەحمەتكێشانی كوردستان، راپۆرتێكیان لەبارەی رەوشی سیاسیی‌و ئابوورییو كۆمەڵایەتی هەرێمی كوردستانەوە بڵاوكردەوە‌و تیایدا رەخنەو پێشنیازی خۆیان لەوبارەیەوە خستبووەإوو.
لە پێشەكی راپۆرتەكەدا نو‌وسیویانە: "بۆچی و بەچی هۆیەك كەموكورتی‌‌و ناتەواوییەكان لە گشت بوار‌و لایەنەكانی ژیانی خەڵكدا بەردەوامن‌و كێشەو گرفتەكانی ژیانی رۆژانەیان بێ چارەسەر دەمێننەوە‌و درێژەیان هەیە؟، یان بۆچی هۆكارە راستەقینەكانی ئەم دۆخەی كە بەردەوامبو‌ونی بەرەو ئاقاری خراپمان دەبات راشكاوانەو بە رو‌ونی ناخرێتە بەردەم خەڵكی كوردستان‌و رای گشتیی كوردستان، تا چیتر بێزاریی‌‌و نارەزایەتی خەڵك نەگاتە رادەی بێئومێدبو‌ون لە دەسەڵات".
هەروەها نو‌وسیویانە: "ئێمە وەك ئەو چوار حیزبەی كە بەشدارین لە پرۆسەی سیاسیی كوردستان، بروامان وایە كە چاكسازیی سیاسیو ئابوورییو ئیداریی هەرێم گەورەترین فاكتەرو پشتیوانی ئەزمو‌ون‌و كێشەكەمانەو نابێت بە پاساوی جۆراوجۆر پرۆسەی چاكسازییو دیموكراسیی هەرێم فەرامۆش بكەین، بۆ ئەو مەبەستەش یاداشتێكمان پێشكەش بە سەرۆكایەتی هەرێم‌و پاشان پرۆژەیەكی چاكسازیمان ئاراستەی سەرۆكایەتی حكومەت كرد، ئومێدمان وابو‌و كە بە چارەسەرێكی خێراو پلانێكی عەمەلیی بە دەم خواستەكانەوە بچن، بەڵام بەداخەوە ساڵا تەواو بوو هێشتا شتێكی بەرچاوی ئەوتۆ نەكراوە".
لەكۆتاییدا نو‌وسیویانە: "ئەم راپۆرتە كورتەی تێگەیشتن‌و تێروانین‌و پێشنیازی ئەم چوار حیزبەیە بۆ چارەسەركردنی كێشەكان كە دەیخەینە بەردەم رای گشتیی لە هەرێمی كوردستاندا بەمەبەستی یەكخستنی هەموو توانا دڵسۆزەكان بە ئاراستەی هەنگاوی عەمەلیی بۆ چاكسازییو پیادەكردنی دیموكراسی لە هەرێمی كوردستاندا".
لە (21)ی ئازاری (2007)دا، كۆمپانیای وشە بۆ راگەیاندن لەگەڵا كردنەوەی سایتی سبەی رەشنو‌وسی پەیامێكی بڵاوكردەوە‌و وا بانگەشەی كرد، كە كارنامەی كۆمپانیاكەیە، بۆیە داوای لە خەڵك كرد كە لە رێگەی بۆچوونەكانیانەوە بەشداریی بكەن‌و دواتر پەیامەكەی دارشتەوە‌و دو‌وبارە بڵاویكردەوە.
كۆمپانیای وشە لە پەیامەكەیدا جەختی لەسەر بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی دیموكراسی، هەڵبژاردنی ئازاد، كاراكردنی پەرلەمان، ململانێی هێورانە، دەستاودەستكردنی هێورانەی دەسەڵاتی سیاسیو بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی جیاكردنەوەی دەسەڵاتی حیزب لە حكومەت‌و جیاكردنەوەی دەسەڵاتەكانی تەشریعی‌و تەنفیزی‌و قەزایی لە یەكتری‌و دابینكردنی سەربەخۆیی دادگا دەكردەوە.
چاودێرانی سیاسیی لەو بروایەدا بوون ئەم پەیامەی كۆمپانیای وشە، كە لەژێر ناوی (پەیامی دامەزراوەی سبەی) بڵاوكرایەوە تەنیا كارنامەیەكی راگەیاندن نییە، بەڵكو وەك كارنامەیەكی تۆكمەی دامەزراندنی حیزب‌و رێكخستنێك وایە.
لە هەڵبژاردنی 25/7/2009-دا، لیستی گۆران وەك لیستێكی سەربەخۆی نوێ بەشداریی كرد‌و پەیامی خۆی بۆ خەڵك بڵاوكردەوە‌و لە پەیامەكەیدا هاتووە: "لیستی گۆران قەوارەیەكی سیاسییە، لە گردبوونەوەی كەسانێك پێكدێت كە بەرنامەیەكی سیاسیی هاوبەش كۆیاندەكاتەوە، كۆشش دەكات لەرێی هەڵبژاردنی دیموكراتیانەی ئازادو كێبركێی ئاشتیانەوە لەسەر دەسەڵات، لەپێناو بەدەستهێنانی متمانەی هاوڵاتییان‌و نوێنەرایەتیكردنیان لە پەرلەمانی كوردستان‌و ئەنجومەنەكانی نوێنەرایەتیكردن لەسەر ئاستی عێراق‌و هەرێم، لەپێناو جێبەجێكردنی ئامانجەكانی لە دامودەزگاكانی فەرمانرەواییدا".
كۆمەڵی ئیسلامیش نایشارێتەوە، كە ئەوانیش لەپێش هەڵبژاردنی 25/7/2009-وە وەك ئۆپۆزسیۆن كاریان كردووە، وەك ئارام قادر، ئەندامی مەكتەبی سیاسیی كۆمەڵا، لە دیدارێكی رۆژنامەی دەستوردا لە مایسی (2010)دا دەڵێت: "لە ساڵانی رابردوودا ئەگەر سەیری پرۆتۆكۆڵەكانی كۆبو‌ونەوەكانی پەرلەمان بكەین، دەبینین لیستی كۆمەڵا دەنگی نەداوەتە بودجەو هەڵوێستی هەبووە لە ناشەفافیەتبوون لە بودجەدا، هەروەها لەكاتێكدا ئەنجومەنی حیزبە سیاسییەكان پێكهات، كۆمەڵا بەشێوەیەكی راستەوخۆ تێبینی‌‌و رەخنەی خۆی هەبووە بەرامبەر بە ئەدای حكومەت‌و راپۆرتی چوار حیزبە كوردستانییەكە، كە درا بە رای گشتیی، ئۆپۆزیسیۆنێكی واقیعی‌‌و كرداریی دەرخست، كۆمەڵا یەكێك بوو لە هێزە بنەرەتییەكانی ئەو چوار حیزبە، واتە هەرچەندە لە حكومەتیشدا بووین، بەڵام بێدەنگ نەبووین لە گەندەڵیی‌‌و كەموكورتیی حكومەت، ئۆپۆزیسیۆنبوون یەك شێوەو شێوازی نییەو چەندین ئالییەت‌و میكانیزم هەیە بۆ دەربرینی رەخنەو بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵییەكان."
بەپێی وتەی چاودێرانی سیاسیی، ئۆپۆزسیۆنبوون تەنیا بە لایەنێك یان گروپێك دروستنابێت‌و لە هەرێمی كوردستانیشدا لەپر لەدایك نەبووە، بەڵكو نارەزایەتی خەڵك لەبەرامبەر ناعەدالەتی‌و كەمیی خزمەتگوزاریی‌و نایەكسانیی، هۆكاری در‌وستبو‌ون‌و سەرهەڵدانی گروپی نارازیی بوون‌و هەڵبژاردنی پەرلەمانیش ئۆپۆزسیۆنی بەیاسیی كرد.
لە پەیامەكەی كۆمپانیای وشەدا هاتووە:
هەوڵدەدەین بۆ بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی دیموكراسی، هەڵبژاردنی ئازاد، كاراكردنی پەرلەمان، ململانێی هێورانە، دەستاودەستكردنی هێورانەی دەسەڵاتی سیاسیی، قبو‌وڵكردنی یەكتری، رێزگرتنی مافی كەمایەتی، بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی یەكسانیی قانو‌ونی لە دەنگدانی هەڵبژاردنەكاندا، لە خۆپاڵاوتندا بۆ پۆستی جیاواز، لە وەرگرتنی وەزیفەكانی حكومەتدا، لە وەرگرتنی زەوی‌‌و ئۆتۆمبیل‌و یارمەتی‌و دارایی‌و سەفەردا، بێ گوێدانە جیاوازیی ئینتیمای حیزبیی، دینی، مەزهەبی‌و رەچەڵەكی نەتەوەییو عەشیرەتی. بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی یەكسانی قانو‌ونی، كۆمەڵایەتی، سیاسی، ئابو‌وریی، نێرو مێ‌‌و خۆشكردنی زەمینەی بەشداریی ئافرەت لە هەموو بوارەكانی ژیاندا، بەتایبەتی لە دەزگاكانی بریاردانی سیاسیدا، بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی جیاكردنەوەی دەسەڵاتی حیزب لە حكومەت‌و جیاكردنەوەی دەسەڵاتەكانی تەشریعی‌و تەنفیزیی‌و قەزایی لە یەكتری‌و دابینكردنی سەربەخۆیی دادگا، بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی سەروەریی یاسا‌و چەسپاندنی دەوڵەتی قانو‌ون‌و لێپرسینەوەی قانو‌ونیی، بێ جیاوازیی پلەوپایەی حكومەتی‌و حیزبی‌و كۆمەڵایەتی لە هەر كەسێك كە لادان‌و سەرپێچی‌و پێشێلی لێی ر‌ووبدات. بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی دادی كۆمەڵایەتی لە دابینكردنی كار، شوێنی ژیان، خوێندن‌و تەندروستی‌و بێكاریی‌‌و پەككەوتن‌و پیریدا، بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی لێبو‌وردن‌و پێكەوەژیانی پێكهاتە نەتەوەییو دینی‌و مەزهەبی‌و خێڵەكییەكانی دانیشتوانی كوردستان‌و سەلماندنی مافە سیاسیو رۆشنبیریی‌و ئابوورییو كارگێإییەكانی توركمان، عەرەب، مەسیحی، ئێزدی، شەبەك‌و هاوبەشییان لە دامودەزگاكانی دەسەڵاتی سیاسیدا. بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی هۆشیاریی نەتەوەیی، چەسپاندنی دڵسۆزیی بۆ نەتەوە‌و نیشتمان لە جێگەی دڵسۆزیی بۆ سەركردە‌و ناوچە‌و خێڵا‌و حیزب. بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی هاوڵاتیبو‌ون‌و ماف‌و ئەركەكانی، كە راگەیاندنی جیهانی مافی مرۆڤ‌و دەستو‌وری عێراق‌و قانو‌ونەكانی كوردستان سەلماندو‌ویانە‌و داكۆكیلێكردنی لە بەرامبەر هەر دەستدرێژیی‌و پێشێلكردنێكیدا. بڵاوكردنەوەی فەرهەنگی پاراستن‌و پاكوخاوێنراگرتنی ژینگە.
راپۆرتی چوار حیزبەكە:
هەندێك لە خاڵە گرنگەكان:
1. دامەزراندنی ئەنجومەنێكی ئاسایش لە هەرێمدا.
2. سەرۆكی هەرێم لەماوەی سەرۆكایەتییەكەیدا دەست لە ئەرك‌و بەرپرسیارێتییە حیزبییەكانی هەڵبگرێت.
3. بە دامەزراوەییكردنی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم.
4. چالاككردنی پەرلەمانی كوردستان.
5. پەسەندكردنی دەستو‌وری هەرێمی كوردستان.
6. رێكخستنی چالاكیی سیاسی لە كوردستاندا بە هەردو‌و جەمسەری (دەسەڵات‌و ئۆپۆزسیۆن).
7. ئەنجامدانی هەڵبژاردنی گشتیی پەرلەمانی كوردستان لە وادەی خۆیدا.
8. زیاتر رێكخستنی حكومەت‌و یەكگرتنەوەی ئەو وەزارەت‌و دەزگایانەی هەردو‌و ئیدارەی پێشووی هەولێرو سلێمانی.
9. دو‌ورخستنەوەی دەسەڵاتی حیزب لە دامودەزگاكانی حكومەت.
10. رێگەدان بە پیادەكردنی دەسەڵاتی بەرپرسە ئیدارییەكان‌و دو‌وركەوتنەوە لە سەنتەرگەرایی (المركزیە) لە كاروباری ئیدارەدا.
11. دەزگا ئەمنییەكان دەبێت بەشێك بن لە سیستمی ئیداریی حكومەت‌و لە دەرەوەی دەسەڵاتدا نەبن.
12. یەكخستن‌و رێكخستنی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە چوارچێوەی هێزێكی یەكگرتو‌ودا.
13. دامەزراندنی پەیمانگای قەزایی.
14. دەزگای داواكاری گشتیی ئەكتیڤ بكرێت‌و بكرێتە بەشێك لە دەسەڵاتی دادوەریی.
15. دەبێت سەرۆكی دادگاو حاكمەكان كەسانی سەربەخۆو بێلایەن‌و شایستە بن.
16. چالاككردنی سیستمی بازاری ئازادو رزگاركردنی لە قۆرغكردن‌و پاوانخوازیی.
17. دانانی پرۆژەیەكی ستراتیژیی بۆ پێشخستنی كەرتی كشتوكاڵا‌‌و ئاودێریی‌‌و پیشەسازیی كشتوكاڵا.
18. بەكارهێنانی داهاتەكانی نەوت‌و سامانە سروشتییەكانی كوردستان لە بەرژەوەندیی خەڵك.
19. پێكهێنانی كۆمسیۆنی دەستپاكیی لە كەسانی سەربەخۆو شایستە.
20. چاكسازیی لە سیستمی كارگێإیی‌‌و خزمەتگوزاریی:
21. كێشە هەڵپەسێردراوەكانی نێوان هەرێم‌و بەغدا:
22. پەیوەندیی نێوان هەرێمی كوردستان‌و عێراقی فیدراڵا