زۆر گرنگە بۆ ئەو نەوە وشیار و خوێن گەرمەی ئەمڕۆ لە مەیدانی ئازادیدا یەک مەبەست کۆی کردونەتەوە، خۆیان لەهەر جۆرە توندوتیژیەک بپارێزن و تا دوا هەناسەش هێمن و لەسەرخۆ بن، چونکە سەرەڕای ئەوەی توندوتیژی ئەگەرچی توندوتیژکارانیش بگەیەنێت بە ئامانج، ئەوا بێگومان لە ئەنجامدا بەشێوەیەکی سایکۆلۆجی توندوتیژی بەرهەم دێنێت، لە هەمانکاتدا روی شۆڕشەکەش لە شۆڕشێکی مەدەنیانە و هوشیارگەریەوە دەگۆڕێت بە ئاڕاستەیەکی قەیراناوی.

پێش ئەوەی بێمە سەر ئەو هۆکارانەی بون بە ئەنگێزە(دافع)ی تایبەتمەندی ئەم شۆڕشە لە وڵاتانی رۆژهەڵاتدا بە پێویستی دەزانم بە کورتیش بێت باکگراوندێ بکەم، بۆ مێژوی دوای کۆڵۆنیالیزمی رۆژئاوا و سەرهەڵدانی مێژویەکی نوێ لە سەربەخۆی گەلان کە تیایدا میلەتان ئاشنا دەبن بە بونیادی دەوڵەت و دامەزراوەکان لە دۆخێکدا ئەو هەلە دەڕەخسێت هاوڵاتی پراکسیسی هەڵبژاردن بکات، بەڵام ناشیاوترین هەنگاو کە بە گژ ئەم هەلەدا دەچێتەوە، ژێر پێ خستنی حورمەتی دەنگدەرانە لە لایەن سەرۆکێکی پێشوەخت هەڵبژێرراوەوە، هەروەها لەمەش بترازێت پەرلەمانێکی کارتۆنی و ئەو جانەوەرە ترسناکەیە بە ناوی حکومەتەوە لە ناو دەستو پەنجەی ئەو سەرۆکانەوە دێنە دەرێ وە بە پێچەوانەی کاری راستەقینەی خۆیان و لە سەر خواستی خالیقەکەیان سەرو ماڵی هاونیشتمانیانی دەکەنە ئامانج. بەم شێوەیە سەرەتای قۆناغێکی ترسناک لە دەسەڵاتدارێتی دەوڵەت لە دوای تێکشکانی ئیمپراتۆریەتەوە دێتە ئاراوە کە بە گشتی لە سەر یەك جۆر مۆدێل لە سەرکوتکردن و گەندەڵی و ئیستیبدادیەت بەردەوام دەبێت کە جگە لەمانە لەوپەڕی کەمتەرخەمیشدا لە بەرامبەر هەر جۆرە چاکسازیەکدا خۆی دەنوێنێت، دواجار کەڵەکە بونی هەمو ئەم زوڵمەتەش وا دەکات رەشەبای ناڕەزایی لەو فۆرم و جەوهەرە کەم وێنەیەی خۆیدا هەڵبکات و دەواری زۆرداری ئەو هەمە رژێمە بێ باکو سەرلێ شێواوانە بکاتە ئاسماندا، ئەوەتا لە ئێستاشدا دەبینین سەرەڕای کۆتایی هێنان بە ژمارەیەکیان واخەریکە کۆڵەکەی ژمارەیەکی تریان دەتەپێت. من لێرەدا نامەوێت بچمە درێژەو ماهیەتی ئاکاری ئەو جۆرە حکومەت و دەوڵەتانەوە، وە یان چۆنیەتی ئەو تەقلیدەی هەڵبژاردن کە بو بو بە شانۆیەک پێش نومایشکردنی هەمومان کۆتایو جوڵەی درۆینەی پاڵەوانەکانمان لا ئەزبەر بو، هێندەی دەخوازم تیشکێکی خێرا بخەمە سەر بەشێک لەو دیاردەیەی کە شەقامی زۆربەی وڵاتانی رۆژهەڵاتی گرتوەتەوە.

 زیاد لە هەر شتێک ئەمڕۆ لە سەر شەقامی ئەم ناوچانە ئەوە هەست پێدەکرێت بۆ یەکەمجار گەل دەخوازێت ئەو گرێبەستانە هەڵبوەشێنێتەوە کە لە نێوان واتا چەقبەستوەکانی دەسەڵات و حکومەتدا هەبوە، دەبینین ئەو گوتار و داخوازیانەی کە ئەمڕۆ لە سەر شەقامەکانەوە هەلقۆپزیون بە رونی ئەوەمان پیشان دەدەن کە چیتر دەسەڵاتی گەندەڵ و حوکمڕانی ئیسیبدادی و پاوەنکار لە ناو پانتای وشیاری گەلدا جێی نابێتەوە. بە بارێک تردا دەسەڵاتداران بخوازن یان نەخوازن گەل روی لە هەڵهاتنی خۆری سەردەمێکی نوێیە لە حوکمڕانی کە تێکڕای ئیمتیازاتەکانی تەنها بۆ گەلە. ئەمڕۆ شەقام دەڵێت حکومەتێکمان دەوێت کەوا لە نێو خواست و رای ئێمەوە لە دایک بو بێت بە جۆرێک کە تەواو پێچەوانەی ئەو مۆدێلە فەیک (تەزویر)ەی کە تا ئێرە درێژەی هەبوە. لێرە بە دوا سەردەمی هەڵقۆپزینی نەوەیەکە کە بە شێوەیەکی راستەقینە دەیانەوێت بەشدارێکی وشیارو خەمخۆرو خاوەن را بن، بە جۆرێک کەوا بەرژەوەندی گەل و وڵاتی لە هەمو شت لا گرنگ ترە. ئەمە دیاردەی ئینتیمایە، هی ئینتیمایەک کە دەهرێکە بە شێوەیەکی سیستماتیکی پەرت پەرت دەکرێت. ئەمە گەڕانەوەی ئیرادەو هێزە، هی ئیرادەو هێزێک کە ساڵانێکە بە ناوی بچکۆلە بچکۆلەوە پەک دەخرێت. ئەمە جۆرێک لە یەکدەنگی و وشیاری سیاسیانەی گەلە، هی وشیاریەک کەوا دواجار حکومەتێک بەرهەم دێنێت، رێز بۆ تاکەکان بێ جیاوازی دەگێڕێتەوە.

ئەمە لە کاتێکدا سەبارەت بە هەرێمی کوردستانیش لە درێژای ئەو بیست ساڵەی رابوردودا نمونەی گەندەڵ ترین و خراپ ترین جۆری پیادە کردنی دەسەڵات و حوکمڕانی بوە لە ناوچەکەدا کەس نیە دەرکی بەوە نەکردبێت کە هەر بە تەواوی تۆپزی و کەڵەگایانەیە، جگە لە خودی دەسەڵات. بە چەشنێک بێ گوێدانە مۆڕاڵە سیاسیەکان و ئەرکە نیشتیمانیەکان هەرگیز لە هیچ خولێکیاندا بەرهەمی هەڵبژاردنێکی خاوێن نەبون، ئیتر هەر درێژ کردنەوەی ئەم مۆدیلەشە وای کرد سەرەنجام ناڕەزایی نەوەیەکی بهێنێتە ئاراوە کە هەم نیشاندانی لافیتەیەکی سیاسیانەی راستەقینانەیە، وە هەم دەرخستنی ئەو راستیە شاراوەشە کە عەیامێکە مشەخۆرەکانی ناو دونیای مۆدێلی ئەم جۆرە لە سیاسەت بە ناوی قەبەو جۆراوجۆرەوە درێژە بە دەسەڵاتیان دەدەن. لە کۆتایدا زۆر جێی دڵخۆشیە ئەو بزوتنەوە نارەزایە ئەمڕۆ لە زۆر وڵات بێ گوێدانە هەڕەشەو چاوسور کردنەوە هاتونەتە سەر شەقام و ئەو راستیە دوپات دەکەنەوە کە گەل لە سەر شەقامی راستە رێی سیاسەتێکدایە کە دەکریت ناو لێ بنرێت بە لە دایک بونی سیاسەتی راستەقینەی شەقام.

ئیتر زۆر گرنگە دەسەڵاتدارانی باڵای هەرێم و هەردو حیزبی پارتی و یەکێتی ناڕەزایی خەڵک لەبەر چاو بگرن و لەوە تێبگەن کەوا ناتوانن لەمەولا ملی تێکڕای گەل بقەمچێننەوە بە ئاراستەی ویستەکانیان. لە هەمو دەم زیاتر لەم چرکە ساتەدا پێویستیان بە دانیشتنە لە گەڵ عەقڵدا، ئەگەر ئەوان ناوی حیزب وەک ئەو پێناسەیەی کە پێیان وایە یەکەیەکی جەماوەریو رێکخراوەیە سەیر دەکەن، ئەوا پێویستە ئەو راستیەش بزانن ئەوان بێ جەماوەر وەک (ڕەسۆپی) (خشتەی دروست کردنی)ی کێکێک وان بێ ئاو ئاردو شەکەر. وە هەروەها لە سەریانە دور بکەونەوە لەو خەیاڵ پڵاویەی کە وای دادەنێ هێشتا جەماوەری خۆیان لە دەست نەداوە، زۆر گرنگە تۆزێک واقیعبینانە بیر بکەنەوە لەو خەڵکەش کەوا پێیان وایە شوێنکەوتویانن و دڵیانخۆشە بەوەی وەک پرەنسیپ و ئایدۆلۆژیا لە ریزی رێکخستن و هێزە چەکدارەکانیاندان، من پێم خۆشە لێرەوە ئەوەتان بیر بهێنمەوە کەوا هەمو ئەوانەی کەوا بە لایەنگیرو (دۆست)*ی خۆتانی دەزانن، گەر بۆ مانگێک تورەکە لیرە دزراوەکانی گەل فڕێ نەدەنە کۆشیانەوە ئەوا مانگی داهاتو نەک هەر ناتان ناسن، بەڵکو ئەوانیش دەبنە نیشانەی پرسیاری سەر شەقامی ناڕەزایی.

*(دۆست): هەرچەندە من کۆک نیم لە گەڵ ئەو دەستەواژەی کە دەڵێت دۆستەکانمان، چونکە هاوکات داتاشینی دوژمنێکیشە لە شانیەوە، کە پێدەچێت بابەتی نوسینێکی تر بێت.