دیمانه‌
جه‌لال جه‌وهه‌ر:
مه‌كته‌بی‌ رێكخراوه‌ دیموكراتییه‌كان و مافی‌ مرۆڤ و كۆمه‌ڵایه‌تی‌ به‌زیاد ده‌زانم





Monday, September 3, 2007
 
      سازدانی‌: سیروان ره‌شید

دووا هه‌فته‌ی‌ مانگی‌ رابردوو سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان و یه‌كێتیی‌ نیشتمانیی‌ كوردستان له ‌شاری‌ به‌غدا زنجیره‌یه‌ك كۆبوونه‌وه‌یان گرێدا، كه‌ تێیدا كۆمه‌ڵێك بڕیاری‌ بۆ ناوخۆی‌ كوردستان و عیراق لێكه‌وته‌وه‌، جه‌لال جه‌وهه‌ر ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسیی‌ یه‌كێتیی نیشتمانیی‌ كوردستان له‌م دیمانه‌یه‌ی "سبه‌ی‌" دا تیشك ده‌خاته‌ سه‌ر ئه‌و كۆبوونه‌وانه‌ و كۆمه‌ڵێك لایه‌نی دیكه‌ی تایبه‌ت به‌ ره‌وشی سیاسی عیراق و هه‌رێمی كوردستان و ئه‌و كێشه‌ و گرفت و قه‌یرانانه‌ی له‌ناوچه‌كه‌دا له‌ئارادان.

*له‌چه‌ند رۆژی‌ رابردوودا سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ و پارتی‌ له‌ به‌غدا كۆمه‌ڵێك كۆبوونه‌وه‌ی‌ چڕوپڕی‌ ئه‌نجامدا كه‌ دیاره‌ كۆمه‌ڵێك بڕیاری‌ بۆ ناوخۆی‌ كوردستان لێكه‌وته‌وه‌، ورده‌كاری‌ ئه‌و كۆبوونه‌وانه‌ چی‌ بوو؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: له‌و كۆبوونه‌وانه‌دا مه‌سه‌له‌ی‌ چاككردنی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌و فه‌ساده‌ی‌ كه‌ تێیكه‌وتووه‌ و هه‌روه‌ها حكومه‌ت سه‌رله‌نوێ‌ رێكبخرێته‌وه‌ به‌شێوه‌یه‌ك كه‌ ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ وه‌زاره‌ته‌ی‌ هه‌یه‌ ته‌قڵیسبكرێت به‌ شكڵێكی‌ جوان و به‌چاكی‌. هه‌روه‌ها مه‌سه‌له‌ی‌ بوونی‌ ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ی‌ فه‌رمانبه‌ر و موچه‌خۆر له‌حكومه‌تدا كه‌ ئێستا ده‌گاته‌ نزیكه‌ی‌ یه‌ك ملیۆن و دوو سه‌د و په‌نجا فه‌رمانبه‌ر، كه‌ ئه‌مه‌ به‌ڕاستی‌ حاڵه‌تێكی‌ ناته‌ندروسته‌ و حكومه‌تی‌ ته‌پاندووه‌ و به‌ڕه‌ئی‌ من قورساییه‌كی‌ زۆر زۆری‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر حكومه‌ت و له‌سه‌ر حسابی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ و خزمه‌تگوزارییه‌كانی‌ ئاو و كاره‌با و ته‌ندروستی‌، بۆیه‌ یه‌كێك له‌ مه‌وزوعه‌ ئه‌ساسییه‌كان مه‌سه‌له‌ی‌ چاككردنی‌ حكومه‌ت بوو به‌شێوه‌یه‌كی‌ وا بتوانێت ئیشوكاره‌كانی‌ خۆی‌ به‌ چاكی‌ بكات.
هه‌روه‌ها مه‌وزوعێكی‌ تر كه‌ باسكرا مه‌سه‌له‌ی‌ خۆبه‌ستنه‌وه‌ به‌ سیاسه‌تی‌ حزبایه‌تی‌ و كاركردنی‌ حزبی‌ بوو، كه‌ به‌ بۆچوونی‌ من هه‌م یه‌كێتی‌ و هه‌م پارتیشی‌ ناشرین كردووه‌، كۆمه‌ڵگاكه‌ش فاساد ده‌كات.
هه‌روه‌ها باسی‌ ئه‌وه‌شكرا له‌سه‌ر ئاستی‌ عیلاقات و عیلاقاتی‌ حزبی‌ و سیاسی‌ یان ئاستی‌ عیراق و ئاستی‌ ناوچه‌كه‌ و ئاستی‌ دنیا ده‌بێت به‌ موه‌حه‌دی‌ بێت، خۆتان ده‌زانن كێشه‌مان له‌گه‌ڵ عیراق هه‌یه‌، ره‌نگه‌ هه‌ندێك مه‌سائیل هه‌بێت پێویستی‌ به‌ یه‌ك ره‌ئی‌ هه‌بێت، پێویستی‌ به‌ ره‌ئێكی‌ موه‌حه‌د هه‌بێت له‌ مه‌سه‌له‌ ئیقلیمییه‌كان و مه‌سه‌له‌كانی‌ دنیا، ئێمه‌ی‌ كورد له‌نێوان یه‌كێتی‌ و پارتی‌ ئاله‌و روانگه‌یه‌شه‌وه‌ با یه‌كگرتووبین.
باسیشمان له‌ مه‌سه‌له‌ی‌ راگه‌یاندن كرد كه‌ له‌ئێستادا خیتابی‌ جیاواز هه‌یه‌ و ئه‌و خیتابه‌ جیاوازه‌ كاریكردۆته‌ سه‌ر عیلاقاتی‌ ئیقلیمیمان، هه‌تا كاری‌ كردۆته‌ سه‌ر عیلاقاتی‌ ده‌ولیمان و كاریكردۆته‌ سه‌ر عیلاقاتی‌ عیراقیمان.
هه‌روه‌ها یه‌كێك له‌ به‌نده‌كانی‌ رێككه‌وتنی‌ ستراتیژیی نێوانمان مه‌سه‌له‌ی‌ كه‌ركوك بوو، ئه‌گه‌ر به‌بیرتان بێت رێككه‌وتنه‌كه‌ له‌ 7ی‌ حوزه‌یرانی‌2007 له‌ سه‌ڵاحه‌ددین ئه‌نجامدرا و دوو لیژنه‌ دروستكرا یه‌كێك له‌ به‌غدا به‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ مام جه‌لال و ئه‌ندامێتی‌ كاك دكتۆر رۆژ و كاك عارف ته‌یفور و كاك دكتۆر به‌رهه‌م و كاك دكتۆر فواد مه‌عسوم، له‌ كوردستانیش لیژنه‌كه‌ به‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ كاك مه‌سعود و ئه‌ندامێتی‌ كاك كۆسره‌ت و كاك فازیل و كاك عیزه‌دین به‌رواری‌ و منیشی‌ تێدابوو، ئه‌مانه‌ پێكهاته‌ی‌ لیژنه‌كه‌بوون، به‌ڵام تا دووای‌ دوو مانگ و نیو شتێكی‌ وامان نه‌كردووه‌ كه‌ شایه‌نی‌ باسبێت، له‌ لیژنه‌كه‌ی‌ به‌غدا و چ ئه‌وانه‌ی‌ خۆشمان به‌ڕاستی‌ هیچ شتێكی‌ موته‌مه‌یزمان نه‌كردووه‌ بۆ كه‌ركوك.

*یه‌كێتی‌ و پارتی‌ له‌هه‌موو حزبه‌كانی‌ تر زیاتر بانگه‌شه‌ بۆ شه‌فافییه‌ت ده‌كه‌ن، بۆچی‌ له‌ڕاگه‌یاندنه‌كانتاندا ده‌قی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ ستراتیژییه‌تان بڵاونه‌كرده‌وه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ پارتی‌ له‌سه‌ری‌ رێككه‌وتن؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: به‌ڕای‌ من شه‌رت نییه‌ ناوه‌ڕۆكی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ هه‌مووی‌ خه‌ڵك بیزانێت، چونكه‌ ئێمه‌ چه‌نده‌ دۆستمان هه‌یه‌ ده‌ ئه‌وه‌نده‌ش دوژمنمان هه‌یه‌ و خه‌ڵكیش هه‌یه‌ به‌ عه‌كسی‌ مه‌سڵه‌حه‌تی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌وه‌ كارده‌كات.

* زۆرێك له‌ حزبه‌ سیاسییه‌كان به‌تایبه‌ت ئه‌وانه‌ی‌ ناو ئه‌نجومه‌نی‌ سیاسی‌ كوردستان پێیانوایه‌ كه‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ی‌ نێوان پارتی‌ و یه‌كێتی‌ به‌رته‌سكردنه‌وه‌ی‌ بازنه‌ی‌ دیموكراسیی و ئازادی‌ سیاسی‌ و زیاتر قۆرخكردنی‌ باری‌ ژیانی ئیداری‌ و سیاسییه‌ له‌ كوردستاندا؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: من واینابینم و ئه‌وانیش ده‌توانن له‌ناو خۆیاندا رێككه‌وتن بكه‌ن، ئه‌و رێككه‌وتنه‌ ستراتیژییه‌ له‌ دژی‌ هیچ ته‌ره‌فێكی‌ سیاسی‌ نییه‌ و ئه‌گه‌ر جێبه‌جێبێت له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ كورده‌ به‌تایبه‌تی‌ له‌م قۆناغه‌ ناسكه‌دا.

* له‌سه‌ر ئاستی‌ عیراق ره‌نگه‌ زه‌روره‌تێك ئه‌م رێككه‌وتنه‌ی‌ خولقاندبێت له‌ نێوان هه‌ردوولاتاندا، به‌ڕای‌ هه‌ندێك چاودێری‌ سیاسی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌ بۆسه‌ر ئاستی‌ كوردستان به‌زیانی‌ پره‌نسیپه‌كانی‌ دیموكراسی‌ ده‌شكێته‌وه‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: وه‌زعی‌ كورد ئێستا له‌ هاوكێشه‌یه‌كی‌ ئاڵۆز ده‌چێت، به‌ڕای‌ من كورد ئێستا له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ له‌ موعاده‌له‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ زۆر جوزئییه‌ له‌ موعاده‌له‌ی‌ ئیقلیمی‌ تۆزێك حیسه‌ی‌ زیاتره‌ و له‌ ئاستی‌ عیراقیش رۆڵ و گرنگی‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌ هه‌یه‌، به‌ڵام ئه‌مانه‌ مانای‌ ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ كورد هه‌ڕه‌شه‌ی‌ له‌سه‌ر نییه‌، له‌وه‌ش زیاتر هه‌موو پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌ له‌ عیراق به‌كوردستانیشه‌وه‌ هه‌ڕه‌شه‌ی‌ له‌ناوچوونی‌ له‌سه‌ره‌ له‌ئاستی‌ ناوه‌وه‌ و ئیقلیمی‌ و نێوده‌وڵه‌تیشدا.

*مامۆستا جه‌لال كورد ئێستا چ هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی‌ له‌سه‌ره‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: بۆ هه‌ڕه‌شه‌ی‌ له‌سه‌ر نییه‌، عیراق خۆی‌ هه‌ڕه‌شه‌ی‌ له‌سه‌ره‌، پرۆسه‌ سیاسییه‌كه‌ی‌ له‌ هه‌مووكات زیاتر هه‌ڕه‌شه‌ی‌ له‌سه‌ره‌، مه‌ترسی‌ ئیقلیمی‌ و ده‌ولی‌ له‌سه‌ره‌، ئێستا ئه‌و كۆبوونه‌وانه‌ی‌ كه‌ له‌ قاهیره‌ كران، راپۆرته‌كه‌ی‌ بیكه‌ر هامڵتۆن به‌تایبه‌تی‌ ئه‌و به‌شه‌ی‌ كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌ڵاته‌ به‌ مه‌ركه‌زه‌وه‌، نه‌هێشتنی‌ نیزامی‌ فیدراڵی‌، پێموایه‌ ئه‌وه‌ هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی‌ زۆر گه‌وره‌یه‌، بۆیه‌ به‌ڕای‌ من ئه‌و رێككه‌وتنه‌ بۆ ئه‌مڕۆی‌ كوردستان شتێكی‌ پێویست و گرنگه‌.

* له‌ به‌ندێكی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌تاندا له‌گه‌ڵ پارتی‌ داوای‌ یه‌كخستنی‌ فراكسیۆنی‌ زه‌رد و سه‌وزی‌ پارله‌مان كراوه‌، هه‌روه‌ها له‌و به‌نده‌دا باس له‌وه‌كراوه‌ كه‌ هه‌ڵبژاردنی‌ سه‌ندیكا و رێكخراوه‌كان به‌ ته‌وافوق و رێككه‌وتن بێت، كه‌ به‌ بڕوای‌ خه‌ڵكانێك ئه‌و رۆژه‌ی‌ فراكسیۆنی‌ سه‌وز له‌ كۆبوونه‌وه‌ی‌ یاسای‌ نه‌وت كشایه‌وه‌ هه‌ر ئه‌و رۆژه‌ پارله‌مانی‌ كوردستان له‌ پارله‌مانێكی‌ راسته‌قینه‌ ده‌چوو، باشه‌ ئه‌گه‌ر به‌ نموونه‌ له‌ هه‌ڵبژاردنی‌ سه‌ندیكای‌ پزیشكان و ته‌ندروستكاران خه‌ڵكێكی‌ خاوه‌ن توانا و دڵسۆز و بێلایه‌ن ده‌ربچێت ئه‌مه‌ چ زه‌ره‌رێكی‌ بۆ میلله‌ت هه‌یه‌، پێتوانییه‌ ئه‌مه‌ جۆرێك له‌ قۆرخكردنی‌ رێكخراو و سه‌ندیكاكانه‌ له‌لایه‌ن ئێوه‌ و پارتییه‌وه‌، هه‌روه‌ها قۆرخكردنی‌ ژیانی‌ خه‌ڵكیشه‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: من وه‌ك ره‌ئی‌ شه‌خسی‌ خۆم هه‌رچه‌نده‌ پێشتریش به‌ڕاشكاوی‌ بۆچوونی‌ خۆم وتووه‌ له‌سه‌ر هه‌ندێك له‌و ده‌زگایانه‌ی‌ كه‌ خۆمان هه‌مانه‌، بۆنموونه‌ مه‌كته‌بی‌ مافی‌ مرۆڤ و مه‌كته‌بی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌ و مه‌كته‌بی‌ رێكخراوه‌ دیموكراتییه‌كان به‌زیاد ده‌زانم له‌ناو یه‌كێتیدا.
ده‌كرێت ئێمه‌ هه‌وڵبده‌ین یاخود به‌رنامه‌یه‌كی‌ وامان هه‌بێت بۆ ته‌نسیق و هاوكاریی‌ له‌گه‌ڵ رێكخراوه‌ دیموكراتی‌ و جه‌ماوه‌رییه‌كان، به‌ڵام تۆ بێیت هه‌موو ئه‌وانه‌ زه‌بت بكه‌یت وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ كار له‌سه‌ر حزب بكه‌یت، به‌ره‌ئی‌ من ئه‌وه‌ مانای‌ نه‌هێشتنی‌ دیموكراسییه‌ته‌ له‌ناو ئه‌و رێكخراوانه‌دا، ئه‌گه‌ر وابن حه‌ق نییه‌ ناوی‌ رێكخراوی‌ دیموكراسی‌ بن، یان نابێت ناوی‌ رێكخراوی‌ دیموكراسی‌ و پیشه‌یی‌ و جه‌ماوه‌ری‌ بێت، یان كه‌بوو ده‌بێت ئیستیحقاقاتی‌ جه‌ماوه‌ریی‌ خۆیان هه‌بێت، ده‌كرێت ئه‌و حزبه‌ ته‌نسیق و هه‌ماهه‌نگی‌ ته‌واوی‌ هه‌بێت، به‌ ره‌ئی‌ شه‌خسی‌ خۆم ده‌كرێت دوای‌ هه‌ڵبژاردن لیستی‌ یه‌كێتی‌ و پارتی‌ ته‌نسیق و هه‌ماهه‌نگی‌ و هاوكارییان هه‌بێت.
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نیم به‌شكڵێك نزیكی‌ رێكخراوه‌ دیموكراسی‌ و پیشه‌ییه‌كان بین وه‌ك حزب ته‌عامولیان له‌گه‌ڵ بكه‌ین و بۆچوونم وایه‌ ده‌بێت ئه‌مانه‌ ئازاد بكرێن و كاربكه‌ن بۆ رێكخراوه‌ پیشه‌ییه‌كه‌ی‌ خۆیان.

* واته‌ تۆ له‌گه‌ڵ ئه‌و خاڵه‌ی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌دا نیت، كه‌ به‌و شێوه‌یه‌ داواده‌كات كه‌ سه‌ندیكاكان به‌ ته‌وافوق و یه‌كگرتوویی‌ بچنه‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: من وه‌كو شه‌خسی‌ به‌ڵێ‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانیم، به‌ڵام من له‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسیم و به‌شدارم له‌و رێككه‌وتنه‌دا و ئه‌وه‌ شتێكی‌ تره‌، به‌ڵام وه‌كو ره‌ئی‌ شه‌خسی‌ من پێموایه‌ و پێشتریش وتوومه‌ ئه‌وه‌نده‌ نزیك نه‌بین له‌ رێكخراوه‌كان و ئازادیان بكه‌ین، بۆیه‌ من پێموایه‌ ئه‌و رێكخراوانه‌ ئازاد نین.

* له‌دوای‌ روخانی رژێمی سه‌دامه‌وه‌ دڵسۆزان و خه‌مخۆرانی‌ كه‌ركوك داوا ده‌كه‌ن پارتی‌ و یه‌كێتی‌ هه‌ر لایه‌ی‌ 100ملیۆن دۆلار له‌و پاره‌ زۆره‌ی‌ له‌به‌رده‌ستیاندایه‌ بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ كه‌ركوكی‌ خه‌رجبكه‌ن، بۆ نه‌كراوه‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: كاتی‌ خۆی‌ ببوو به‌ قه‌راریش كه‌ هه‌ر لایه‌ی‌ 70ملیۆن دۆلار بده‌ن، به‌ڵام جێبه‌جێنه‌كرا، ره‌نگه‌ لایه‌ك له‌لایه‌كه‌ی‌ تر زیاتر خزمه‌تی‌ كه‌ركوكی‌ كردبێت، به‌ڵام وه‌كو وتم ئێمه‌ به‌ یه‌كگرتوویی‌ كارمان نه‌كردووه‌ و به‌ شێوازی جیاواز و خیتابی‌ جیاواز قسه‌مانكردووه‌، ئێستاش به‌ پاره‌ و به‌ قه‌رار جێبه‌جێده‌كرێت، من له‌سه‌ره‌تای‌ 2004وه‌ وتومه‌ و شایه‌تیشم هه‌یه‌ و ره‌ئم وایه‌ كه‌ركوك به‌ پاره‌ و به‌ بڕیار دێته‌وه‌ سه‌ركوردستان.

*ئێوه‌ و مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ پارتی‌ دوو ساڵ به‌ر له‌ئێستا بڕیارتاندا هه‌ر لایه‌ی‌ 70ملیۆن دۆلار بۆ گێڕانه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك ته‌رخانبكه‌ن، بۆ نه‌تانكرد؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: نه‌یانكرد.

*كاملاتان ئاماده‌ نه‌بوو پاره‌كه‌ بده‌ن؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: من بۆخۆم بۆچوونم وابوو، ئه‌گه‌ر لایه‌ك نه‌یكرد لایه‌كه‌ی‌ تر بیكردایه‌.

* پارتی‌ ئاماده‌ نه‌بوو پاره‌كه‌بدات؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: من به‌بیرم دێت میكانیزمه‌كه‌ش دانرا چی‌ بكه‌ین، ئه‌وه‌شی‌ كه‌ له‌ناو ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌دا بوو، جگه‌ له‌ مام جه‌لال و كاك مه‌سعود، كاك نه‌وشیروان و كاك نێچیره‌ڤان له‌ناو ئیشه‌كه‌دا بوون، هه‌موو مه‌كته‌بی‌ سیاسیش ئاگاداربوون، به‌ڵام نه‌كرا.

* به‌حوكمی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ نزیكترین كه‌سن ئاگاتان له‌ڕه‌وشی‌ سیاسی‌ و ئه‌منیی‌ و كۆمه‌ڵایه‌تی‌ كه‌ركوك هه‌یه‌، له‌م ساڵدا ژماره‌یه‌ك خێزانی‌ كورد له‌ كه‌ركوك روویان له‌ سلێمانی‌ و هه‌ولێر كردووه‌، ژماره‌ی‌ ئه‌و خێزانانه‌ چه‌نده‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: ژماره‌ی‌ ته‌واوه‌تیم لانییه‌، به‌ڵام داوامكردووه‌ ئه‌و ژماره‌یه‌م پێبگات.

* ئه‌و خێزانه‌ عه‌ره‌بانه‌ی‌ كه‌ له‌م ساڵدا له‌ شاره‌كانی‌ تره‌وه‌ هاتوونه‌ته‌ كه‌ركوك ژماره‌یان چه‌نده‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌وه‌ تا كۆتایی‌ مانگی‌ ئاب سنووری‌ 4375 چوار هه‌زار و سێ سه‌د و حه‌فتا و پێنج خێزانی‌ عه‌ره‌ب هاتوونه‌ته‌ كه‌ركوك، كه‌ له‌ ناوچه‌كانی‌ دیاله‌ و سامه‌ڕاوه‌ هاتوون، ئه‌وانه‌ ئه‌و عه‌ره‌به‌ نازیحانه‌ن كه‌ به‌ حساب له‌ ئیرهاب رایانكردووه‌ و ئێستا له‌ كه‌ركوك نیشته‌جێبوون، ژماره‌ی‌ ئه‌ندامانی‌ هه‌ر خێزانێكی‌ عه‌ره‌بیش به‌ موعه‌ده‌لی‌ پێكدێت له‌ حه‌وت كه‌س، كه‌ ئه‌م رێژه‌یه‌ش ده‌كاته‌ ده‌یان هه‌زار كه‌س و ناوه‌كانیشیان لای‌ ئێمه‌ هه‌یه‌، كه‌ ئه‌مانه‌ش به‌ته‌نها هه‌ر ئه‌وانه‌ن كه‌ له‌ناو شاری‌ كه‌ركوك نیشته‌جێبوون، له‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ كه‌ركوكیش له‌ مه‌نتیقه‌ی‌ ریاز و عه‌باسییه‌وه‌ هاتوون و نیشته‌جێبوون، به‌ڵام ژماره‌ی‌ ئه‌وانه‌م لانییه‌، ئه‌م خێزانه‌ عه‌ره‌بانه‌ كه‌ هاتوون بۆ كه‌ركوك به‌حساب واخۆیان ناساندووه‌ له‌ دائیره‌ی‌ هیجره‌ و موهاجرینی‌ كه‌ركوك، كه‌ سه‌ر به‌ وه‌زاره‌تی‌ هیجره‌ی‌ عیراقه‌، ئه‌و ناوه‌كانیان تۆمار ده‌كات و شوێنیان ته‌حدید ده‌كات، زانیاریشم هه‌یه‌ له‌نێو ئه‌وانه‌شدا خه‌ڵكی‌ خراپی‌ تیدایه‌ ته‌نانه‌ت له‌م ماوه‌یه‌ هه‌ندێك خه‌ڵكیشیان لێگیران له‌وانه‌ی‌ كه‌ هاتوون.

*ئێستا په‌یوه‌ندی‌ نێوان كورد و توركمان له‌ كه‌ركوك له‌چ دۆخێكدایه‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: عیلاقه‌ی‌ كورد و توركمان وه‌ك دوو نه‌ته‌وه‌ زۆر زۆر باشه‌، به‌ڵام عیلاقه‌ی‌ حزبه‌كان شتێكی‌ تره‌، جه‌بهه‌ی‌ توركمانی‌ خۆت ده‌زانیت زۆر به‌ ته‌وجیهاتی‌ حوكمه‌تی‌ توركیا ده‌جوڵێته‌وه‌ و له‌ژێر ته‌ئسیری‌ ئه‌واندان و سیاسه‌تی‌ توركیاش روونه‌ و زۆر به‌ڕاشكاوی‌ راو بیروبۆچوونی‌ خۆیان ته‌رح ده‌كه‌ن له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی‌ كه‌ركوك، ئه‌وه‌ وایكردووه‌ كه‌ به‌ره‌ی‌ توركمانی‌ هه‌میشه‌ وه‌ك لایه‌نێكی‌ سلبی‌ ده‌ور ببینێت، ته‌نانه‌ت كار بۆ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن په‌یوه‌ندی‌ كورد و توركمانیش ئاڵۆز بكه‌ن، به‌ڵام جگه‌ له‌ به‌ره‌ی‌ توركمان لایه‌نی‌ تریش هه‌یه‌ كه‌ عیلاقه‌یان له‌گه‌ڵ كورد باشه‌، خۆشتان ده‌زانن كه‌ توركمان دوو جۆره‌، شیعه‌ و سوننه‌، ئێمه‌ به‌عام عیلاقه‌مان له‌گه‌ڵ ئه‌حزابه‌ توركمانییه‌ شیعه‌كان باشتره‌.
ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ده‌وری‌ خراپ ده‌بینێت به‌ره‌ی‌ توركمانییه‌، له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ به‌شێوه‌یه‌ك ده‌جوڵێنه‌وه‌ دژ به‌م پرۆسه‌ سیاسیه‌یه‌ له‌عیراقدا، دژی‌ مه‌سه‌له‌ی‌ ئاساییكردنه‌وه‌ و مادده‌ی‌ 140ن.

* له‌یه‌ك دوو مانگی‌ رابردوودا ئێوه‌ وه‌ك یه‌كێتی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ نهێنی‌ كۆبوونه‌وه‌یه‌كتان له‌گه‌ڵ جه‌بهه‌ی‌ توركمانی‌ ئه‌نجامدا، بۆچی‌ ئه‌و كۆبوونه‌وانه‌ به‌رده‌وام نه‌بوون كه‌ بڕیاربوو زنجیره‌یه‌ك كۆبوونه‌وه‌ بۆ باشكردنی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوانتان ئه‌نجامبدرێت؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: قه‌رار بوو ئه‌و كۆبوونه‌وانه‌ درێژه‌ی‌ هه‌بێت، خۆت ده‌زانی‌ هه‌موو كۆبوونه‌وه‌یه‌ك به‌ موباده‌ره‌ و شتی‌ وا ده‌بێت، كۆبوونه‌وه‌كه‌ش زیاتر گله‌یی‌ و گازانده‌بوو له‌یه‌كتر، ئێمه‌ بۆچوونی‌ كوردمان روونكرده‌وه‌ بۆیان، ئه‌وانیش بۆچوونی‌ جه‌بهه‌ی‌ توركمانیان روونكرده‌وه‌، تێگه‌یشتن له‌گه‌ڵ جه‌بهه‌ی‌ توركمانی بۆ رێككه‌وتن ئاسان نییه‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ قه‌راریان به‌ده‌ست خۆیان نییه‌.

* ئه‌ی‌ قه‌راریان به‌ده‌ست كێیه‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: وڵاتانی‌ ئیقلیمی‌ زۆر ده‌ور ده‌بینن له‌سه‌ر قه‌راری‌ جه‌بهه‌ی‌ توركمانی‌.

*ئێوه‌ له‌ گه‌ڵ پارتی‌ بڕیارتاندا وه‌فدێك بنێرنه‌ ئه‌مریكا به‌ر له‌بڵاوكردنه‌وه‌ی‌ راپۆرته‌كه‌ی‌ (پاتریۆس و كرۆكه‌ر) كه‌ له‌11ی‌ ئه‌م مانگه‌دا له‌سه‌ر بارودۆخی‌ عیراق بڵاویده‌كه‌نه‌وه‌،؟ جگه‌ له‌وه‌ی‌ وه‌فده‌كه‌ بۆچوونی‌ كورد له‌سه‌ر بارودۆخی‌ عیراق بۆ ئه‌مریكییه‌كان باسده‌كات، ئه‌جێندای‌ سه‌ردانی‌ ئه‌و وه‌فده‌ چی‌ تری‌ له‌خۆگرتووه‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: ناردنی‌ ئه‌و وه‌فده‌ مه‌هامه‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌چێت بۆ سه‌ردانی‌ هه‌ندێك له‌ داموده‌زگاكانی‌ ئه‌مریكا، هه‌م بۆ روونكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و راستییانه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌ له‌ كوردستان و عیراق و بۆ ئه‌وه‌ش كه‌ به‌ڕاستی‌ له‌ سیاسه‌تی‌ ئه‌مریكا له‌ عیراق تێبگه‌ن، هه‌م ئه‌وانیش بتوانن حه‌قائیقی‌ ئێره‌ وه‌كو خۆی‌ به‌ ئامانه‌ته‌وه‌ به‌ مه‌سئولینی‌ ئه‌مریكی‌ رابگه‌یه‌نن، ناوه‌ڕۆك و مه‌به‌ستی‌ وه‌فده‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌.

*ناردنی‌ ئه‌و وه‌فده‌ به‌و مانایه‌ نییه‌ كه‌ ئێوه‌ ده‌ترسن راپۆرته‌كه‌ به‌زه‌ره‌ری‌ كورد بشكێته‌وه‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: بۆ نا، ئه‌وه‌ یه‌كێكه‌ له‌ ئه‌گه‌ره‌كان و مه‌ترسی‌ هه‌یه‌، له‌وه‌ی‌ كه‌ وه‌زعی‌ عیراق به‌ ئیتجاهێكی‌ وا به‌رن كه‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ كوردی‌ تێدانه‌بێت، یان له‌ دژی‌ مه‌سڵه‌حه‌تی‌ كورد بێت.
تائێستا قه‌ناعه‌تم وایه‌ راپۆرته‌كه‌ی‌ بیكه‌ر هامڵتن جوزئێكی‌ مه‌شروعه‌كه‌یان ده‌بێت، ناڵێم هه‌مووی‌، ره‌نگه‌ شتی‌ لێهه‌ڵبژێرن.
من هه‌ندێك مه‌سئولینی‌ ئه‌مریكیم بینیوه‌ كه‌ ده‌ڵێن راپۆرته‌كه‌ی‌ بیكه‌ر هامڵتن شتی‌ چاكی‌ تێدایه‌، ئێمه‌ ته‌ئیدی‌ هه‌مووی‌ ناكه‌ین، به‌ڵام شتی‌ چاكی‌ تێدایه‌.
ئه‌مریكییه‌كان له‌وانه‌شه‌ راپۆرته‌كه‌ی‌ كرۆكه‌ر و پاتریۆس و راپۆرته‌ی‌ بیكه‌ر هامڵتن بكه‌ن به‌ ئه‌ساسی‌ مه‌شروعێك بۆ ئاینده‌یان له‌ عیراقدا.

* وه‌فده‌كه‌ باسی‌ مادده‌ی‌ 140 له‌گه‌ڵ ئه‌مریكییه‌كان ده‌كات، ئایا پێیان ده‌ڵێن كاتی‌ ئه‌وه‌ هاتووه‌ ئه‌و مادده‌یه‌ جێبه‌جێبكرێت؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: به‌ڵێ‌ مادده‌ی‌ 140 یه‌كێكه‌ له‌ مه‌وزوعه‌ ئه‌ساسییه‌كانی‌ وه‌فده‌كه‌.

*چۆن له‌گه‌ڵ ئه‌مریكییه‌كان باسیده‌كه‌ن؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: من له‌م ماوه‌یه‌دا مه‌سئولێكی‌ ئه‌مریكیم بینی‌، ئه‌وانیش له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان مادده‌ی‌ 140 جێبه‌جێبكرێت، تا ئێستاش هه‌ندێك بۆچوونیان وایه‌، به‌ڵام ئه‌وه‌یه‌ ده‌ڵێن ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ كه‌ ماوه‌ كیفایه‌ت نییه‌ ئه‌و خاڵانه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌ تیایدا جێبه‌جێبكرێت، ده‌بێت به‌ شێوه‌یه‌ك له‌ شێوه‌كان عیلاج بكرێت، ئه‌و سه‌قفه‌ زه‌مه‌نییه‌ی‌ كه‌ دانراوه‌ كافی‌ نییه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌و بڕیارانه‌ی‌ تێدا جێبه‌جێبكرێت.

* به‌ڕای‌ هه‌ندێك چاودێری‌ سیاسی‌، دیپلۆماسییه‌تی‌ كوردی‌ ئه‌گه‌ر له‌ پله‌ی سفردا نه‌بێت، ئه‌وا له‌ ئاستێكی‌ زۆر نزمدایه‌، بۆچی‌ ئێوه‌ له‌ئێستادا دیپلۆماسییه‌تتان بیرده‌كه‌وێته‌وه‌ و به‌م په‌له‌ پروزكێیه‌ ده‌چن بۆ ئه‌مریكا و شه‌ش مانگ به‌ر له‌ئێستا ئه‌و وه‌فده‌ نه‌چوو؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: ئه‌و مه‌وزوعه‌ به‌و ده‌ره‌جه‌یه‌ وانییه‌، ساڵ و نیوێك نابێت جارێكیان مام جه‌لال چوو بۆ ئه‌مریكا و جارێكیش كاك مه‌سعود، ئه‌و براده‌رانه‌ی‌ كه‌ له‌ وه‌زاره‌ته‌كانن یان له‌ عیلاقاته‌كانن ئه‌وانه‌ كارده‌كه‌ن له‌سه‌ر ئه‌و مه‌وزوعه‌، به‌ڵام چه‌ند ته‌ئسیریان هه‌یه‌ ئه‌وه‌ مه‌وزوعه‌كه‌یه‌، حه‌ره‌كه‌ت كراوه‌ جموجۆڵ‌ كراوه‌.

*باشه‌ به‌ڕای‌ تۆ ئه‌مریكییه‌كان تاكوێ‌ له‌ گه‌ڵمانده‌بن؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: ده‌زانی‌ چۆنه‌ كاك سیروان، من نزیكه‌ی‌ چوار ساڵ له‌ كه‌ركوك بووم، به‌رده‌وام په‌یوه‌ندیمان هه‌بووه‌ له‌گه‌ڵ قونسڵ و له‌گه‌ڵ قیاداتی‌ عه‌سكه‌ری‌ ئه‌مریكی‌، ناڵێم ئه‌وانه‌ هه‌موو شتێك ده‌زانن، به‌ڵام به‌درێژایی‌ ئه‌و چوار ساڵه‌ ئه‌وان به‌ فیعلی‌ هه‌ڵوێستیان زۆر زۆر باش بوو و زۆرجار شتی‌ چاكیشیان كردووه‌، ئه‌مریكییه‌كان تا به‌رژه‌وه‌ندییان له‌گه‌ڵماندا هه‌بێت له‌گه‌ڵمان ده‌بن.

*هه‌ر له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و هه‌فته‌یه‌دا له‌ به‌غدا، ئێوه‌ وه‌ك سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ له‌گه‌ڵ سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ زنجیره‌یه‌ك كۆبوونه‌وه‌تان له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌نی‌ باڵا و حزبی‌ ده‌عوه‌ گرێدا، ئامانج له‌و كۆبوونه‌وانه‌ چی بوو، ده‌كرێت ورده‌كاری ئه‌و كۆبوونه‌وانه‌مان بۆ باس بكه‌یت؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: كۆبوونه‌وه‌كان به‌گشتی‌ له‌سه‌ر وه‌زعی‌ عیراق و حكومه‌تی‌ فیدڕاڵ بوو به‌تایبه‌تی‌، له‌ناو ئه‌و مه‌وزعانه‌ش خۆت ده‌زانیت بابه‌ته‌كانی‌ كه‌ركوك و مادده‌ی‌ 140 و مه‌سه‌له‌ی‌ پێشمه‌رگه‌ و ئه‌و مه‌سه‌له‌ حه‌ساسانه‌ی‌ كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ خۆمان و حكومه‌تی‌ مه‌ركه‌زییه‌وه‌ هه‌یه‌ باسكران، ئه‌وه‌ی‌ زۆر گرنگ بوو له‌ حكومه‌تی‌ مه‌ركه‌زی‌ باسكرا، كه‌ له‌ چوارچێوه‌ی‌ ئه‌م رێككه‌وتنه‌ چوار قۆڵییه‌ی‌ ئێمه‌ هه‌مانه‌، ئێمه‌ و پارتی‌ له‌گه‌ڵ مه‌جلسی‌ ئه‌علا و حزبی‌ ده‌عوه‌ی‌ ئیسلامی‌، هه‌وڵبده‌ین ناوه‌ڕۆكی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ جێبه‌جێبكرێت و په‌له‌شی‌ تێدابكرێت به‌تایبه‌تی‌ كه‌ ئێستا ئه‌و ساردییه‌ی‌ هه‌یه‌ له‌ جێبه‌جێكردنی‌ ئیشوكاره‌كان له‌ موئه‌سه‌ساتی‌ حكومه‌ت و له‌ وه‌زاره‌ته‌كان په‌له‌ی‌ تێدابكرێت، یه‌كێك له‌ خاڵه‌ گرنگه‌كانیش له‌ كۆبوونه‌وه‌كانی‌ خۆمان و پارتی‌ په‌له‌كردنه‌ له‌ جێبه‌جێكردنی‌ مادده‌ی‌ 140، ئه‌وه‌ش یه‌كێك له‌ ئامانجه‌ ئه‌ساسییه‌كانی‌ ئێمه‌یه‌، كه‌ به‌ته‌ئكید ئه‌و ماوه‌ كورته‌ی‌ كه‌ ماوه‌ ماوه‌یه‌كی‌ كه‌مه‌ و ئێمه‌ ناتوانین تێیدا هه‌موو ناوه‌ڕۆكی‌ مادده‌ی‌ 140 جێبه‌جێبكه‌ین كه‌ بریتییه‌ له‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ پاشماوه‌ی‌ ئاواره‌كان كه‌ به‌ ته‌قدیری‌ من 15000 خێزان ماونه‌ته‌وه‌ له‌ هه‌ولێر و سلێمانی‌ و نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ سنووری‌ كه‌ركوك و ناوچه‌كانی‌ خۆیان، پاشماوه‌ی‌ عه‌ره‌به‌كان ئه‌وانیش به‌ ته‌قدیر له‌ 70 بۆ 100 هه‌زارێك ده‌بن و ئه‌وانیش نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌، هه‌روه‌ها كێشه‌ی‌ زه‌وی‌ ماوه‌ چاره‌سه‌رنه‌كراوه‌، كێشه‌ی‌ تر كه‌ واجبی‌ حكومه‌تی‌ مه‌ركه‌زییه‌ له‌ مه‌سه‌له‌ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ناحیه‌كانی‌ قه‌ره‌هه‌نجیر و شوان و یایچی‌ و ئه‌وانه‌ تائێستا قه‌راری‌ بۆ وه‌رنه‌گیراوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ سنووری‌ ئیدارییان بچێته‌وه‌ سه‌ر كه‌ركوك، هه‌ندێك مه‌سه‌له‌ی‌ زۆر گرنگ هه‌یه‌ بۆ خه‌ڵك و بۆ ئێمه‌ش گرنگه‌ له‌ مه‌سه‌له‌ی‌ ئاسایكردنه‌وه‌ و مه‌سه‌له‌ی‌ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ ئه‌و سجلاتانه‌ی‌ كه‌ له‌چه‌ند ساڵێك به‌ر له‌ئێستا بۆ هه‌ولێر و سلێمانی‌ گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌، سجلاتی‌ ئاواره‌كانه‌، حكومه‌تی‌ عیراق كاتی‌ خۆی‌ له‌ سجن خه‌ڵكی‌ راگواست، مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ تر ئه‌وه‌یه‌ تا ئێستا وه‌زیری‌ ناوخۆ كه‌ ئه‌ندامێكی‌ لیژنه‌ی‌ باڵای‌ جێبه‌جێكردنی‌ مادده‌ی‌ 140ه‌، بۆ خۆی‌ ئاماده‌ نابێت له‌ كۆڕ و كۆبوونه‌وه‌كاندا و ئاماده‌ش نییه‌ ئه‌و فه‌قه‌راتانه‌ی‌ كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ وه‌زاره‌ته‌كه‌یه‌وه‌یه‌ جێبه‌جێیبكات، بۆ نموونه‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌ی‌ ئیداری‌ ئه‌و چه‌ند ناحیه‌یه‌ بۆ سه‌ر كه‌ركوك و مه‌وزوعی‌ سجله‌كان په‌یوه‌ندی‌ به‌وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆوه‌ هه‌یه‌، كه‌ دیاره‌ وه‌زیری‌ ناوخۆ وه‌كو ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و ئاسانكارییه‌ ناكات، دائیمه‌ن ته‌گه‌ره‌ و ناڕه‌حه‌تی‌ دروستده‌كات له‌ به‌رده‌م جێبه‌جێكردنی‌ مادده‌كه‌دا، بۆیه‌ له‌ڕاستیدا حكومه‌تی‌ مه‌ركه‌زی‌ هه‌تا ئێستا ده‌ورێكی‌ ئیجابی‌ نییه‌ له‌ جێبه‌جێكردنی‌ مادده‌ی‌ 140 و خۆشی‌ لێده‌دزێته‌وه‌.
ئه‌وه‌ی‌ جێگای‌ گله‌ییه‌ له‌ ده‌قی‌ رێككه‌وتنه‌ چوارقۆڵییه‌كه‌، به‌شێوه‌ی‌ راسته‌وخۆ ناوی‌ مادده‌ی‌140 نه‌هاتووه‌، هه‌روه‌ها له‌به‌یاننامه‌ پێنج قۆڵییه‌كه‌شدا.

* له‌دوای‌ روخانی رژێمی سه‌دامه‌وه‌ ئه‌وه‌ چه‌نده‌هه‌مین جاره‌ كورد رۆڵی‌ سه‌ره‌كی‌ ده‌گێڕێت له‌ نه‌ڕووخانی‌ حكومه‌تی‌ به‌غدا، ئاشكراشبوو كه‌ ئه‌مجاره‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌ مالیكی‌ له‌لێواری‌ مه‌رگدابوو، ئه‌نجومه‌نی‌ باڵای‌ ئیسلامی‌ و حزبی‌ ده‌عوه‌ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و به‌هاناوه‌چوونه‌ی‌ كورد چ به‌ڵێنێكیان به‌ئێوه‌دا، ئایا به‌ڵێنێكی‌ وایان به‌ئێوه‌داوه‌ كه‌ داواكارییه‌كانتان جێبه‌جێبكه‌ن؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: ئێمه‌ به‌ڕاستی‌ رێگای‌ كاركردن و نه‌خشه‌ی‌ كاردنمان ده‌ستوره‌، ئه‌م رێككه‌وتنه‌ی‌ كه‌ كراوه‌ رێككه‌وتنی‌ سیاسییه‌ و جاری‌ تریش رێككه‌وتنی‌ له‌وشێوه‌یه‌ كراوه‌، هه‌موو ئه‌و رێككه‌وتنانه‌ش كه‌ له‌ رابردوودا كراون هه‌موویان جێبه‌جێنه‌كراون و ئێستاش ئه‌م رێككه‌وتنانه‌ هیچیان له‌ ده‌ستور گرنگتر نین، ئێمه‌ هیوادارین هه‌موو لایه‌ك په‌یوه‌ستبن به‌ جێبه‌جێكردنی‌ ناوه‌ڕۆكی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ی‌ كه‌ ده‌كرێت له‌نێوانماندا.

* به‌بڕوای‌ ئێوه‌ ده‌عوه‌ و ئه‌نجومه‌نی‌ باڵا پابه‌ند ده‌بن به‌ خاڵه‌كانی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌وه‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: من بۆ خۆم له‌ یه‌كێك له‌ كۆبوونه‌وه‌كانی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ چوار قۆڵییه‌ دانیشتم هێشتا رێككه‌وتنه‌كه‌ نه‌كرابوو، ئه‌و هه‌سته‌م لا دروستبوو كه‌ ئه‌وان له‌به‌ر باری‌ ئاڵۆزی‌ عیراق و له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆیان و له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌و حزبانه‌ به‌ كرده‌وه‌ ترسیان لێنیشتبوو و ده‌شزانن حه‌ره‌كه‌تێك و جموجۆڵێك هه‌یه‌، خۆت ده‌زانی‌ ماوه‌یه‌ك به‌ر له‌ئێستا ئه‌و كۆنگره‌یه‌ی‌ كه‌ له‌ قاهیره‌كرا و ئه‌و جموجۆڵه‌ی‌ كه‌ له‌ ئاستی‌ ئیقلیمی‌ و له‌ ئاستی‌ عیراق هه‌یه‌ ئه‌وانه‌ هه‌مووی‌ پاڵنه‌رن بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م رێككه‌وتنه‌ بكرێت، كه‌ دیاره‌ ئه‌و جموجۆڵانه‌ دژی‌ پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌ و دیموكراتین، دژی‌ ئه‌م وه‌زعه‌ تازه‌یه‌ن له‌ عیراق و هه‌روه‌ها دژی‌ ته‌جروبه‌ی‌ ئه‌م میلله‌ته‌ی‌ ئێمه‌شن له‌ كوردستانی‌ عیراق، جابۆیه‌ ئه‌و هه‌ڕه‌شانه‌ی‌ كه‌ هه‌بوون له‌ ئاستی‌ ناوه‌وه‌ و له‌ ئاستی‌ ئیقلیمی‌ و له‌ ئاستی‌ نێوده‌وڵه‌تیش ئه‌وانه‌ هه‌مووی‌ پاڵنه‌ربوون كه‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ بكرێت و ئه‌وه‌ش هه‌ر له‌به‌ر ئێمه‌ نییه‌، به‌ڵكو شیعه‌كان له‌به‌ر ئه‌و ده‌ستكه‌وتانه‌ی‌ خۆشیانه‌.

*ئێوه‌ له‌ماوه‌ی‌ رابردوودا ره‌خنه‌ی‌ زۆرتان له‌ ئه‌دای‌ كورد له‌ به‌غدا گرت، ده‌توانیت پێمانبڵێت به‌ده‌ر له‌ده‌ستوری‌ عیراق چ شتێكی تر كوردی‌ له‌ به‌غدا هێشتۆته‌وه‌، ئه‌گه‌ر مادده‌ی‌ 140 له‌كاتی‌ خۆیدا جێبه‌جێنه‌كرێت، هه‌ڵوێستی‌ كورد چیده‌بێت؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: یه‌كێك له‌و مه‌وزوعه‌ ئه‌ساسییانه‌ی‌ كه‌ سه‌ركردایه‌تی‌ سیاسی‌ كورد له‌ رابردوو و ئێستاشدا پێی‌ له‌سه‌ر داده‌گرن ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مه‌سه‌له‌ی‌ كه‌ركوك چاره‌سه‌ربكرێت و ئاسایی‌ بكرێته‌وه‌.
له‌ رۆژی‌ ته‌سدیقكردنی‌ قانوونی‌ ئیداره‌ی‌ ده‌وڵه‌ت له‌ 8ی‌ ئازاری‌ 2004دا براده‌ران به‌ عام و ئه‌وانه‌ی‌ له‌مه‌ركه‌زدا ئیشیانده‌كرد زۆر به‌خه‌م ساردییه‌وه‌ ته‌عامولیان له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و فشار و زه‌ختانه‌دا ده‌كرد كه‌ به‌رامبه‌ر كورد ده‌كران، به‌ڕاستی‌ ئه‌و براده‌رانه‌ی‌ كه‌ له‌ به‌غدابوون نه‌یانتوانی‌ مه‌وقیفی‌ دیار و پێویست بنوێنن، به‌ گشتی‌ من نه‌مبیست قه‌ت رۆژێك له‌ڕۆژان ئه‌و براده‌رانه‌ هه‌ڵوێستێكیان نوواندبێت، كه‌ بۆنموونه‌ ئه‌ندامێتی‌ خۆیان هه‌ڵپه‌ساردبێت یان موقاته‌عه‌ی‌ كۆڕ و كۆبوونه‌وه‌كانیان كردبێت هه‌م له‌ ئاستی‌ پارله‌مان و هه‌م له‌ ئاستی‌ ئه‌نجوومه‌نی‌ وه‌زیراندا هه‌ڵوێستێكی‌ وا وه‌رنه‌گیراوه‌، به‌ بیرم دێت پێش هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ زۆر به‌ موه‌حه‌دی‌ و یه‌كگرتووی‌ رووبه‌ڕووی‌ مه‌سه‌له‌ی‌ كه‌ركوك بووینه‌وه‌، وتمان تا كه‌ركوك ئاسایی‌ نه‌كرێته‌وه‌ ئێمه‌ ئاماده‌نین داخڵی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ببین له‌كه‌ركوكدا، ئه‌و كاته‌ حكومه‌تی‌ مه‌ركه‌زی‌ له‌سه‌رده‌می‌ عه‌لاوی‌ كیتابێكیان ئیمزاكرد هه‌روه‌ها پارله‌مان و ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ كیتابێكیان ئیمزاكرد كه‌ بریتیبوو له‌ كیتابی‌ گره‌نتی بۆ به‌ده‌ستهێنانی گره‌نتی بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌وان ناوه‌ڕۆكی‌ مادده‌ی‌ 58 جێبه‌جێبكه‌ن، به‌وه‌ش نه‌وه‌ستاین وتمان ئه‌و زه‌مانه‌تانه‌ش كیفایه‌ت نییه‌ و زه‌مانه‌تمان له‌ قونسڵی‌ ئه‌مریكی‌ و به‌ریتانی‌ وه‌رگرت، هه‌روه‌ها براده‌رانی‌ خۆمان له‌ حكومه‌تی‌ مه‌ركه‌زی‌ له‌ڕابردوودا زۆر به‌ ئاسانی‌ ده‌یانتوانی‌ شتی‌ زۆر ساده‌وساكار، كه‌ پێشتر باسمكرد له‌مه‌سه‌له‌ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ناحیه‌كان و له‌ مه‌سه‌له‌ی‌ ته‌سدیقكردنی‌ ئه‌و سجلاتانه‌كه‌ی‌ كه‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ و له‌ مه‌سه‌له‌ی‌ هه‌ندێك زه‌وی‌ و زاری‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌ كه‌ شتی‌ زۆر زۆر ساده‌وساكار بوو ئه‌وان نه‌یانتوانی‌ بیكه‌ن، كه‌ به‌ پێداگرتنێك یان به‌ موقاته‌عه‌یه‌ك یان به‌ مانگرتنێك كه‌ زۆر زۆر مه‌جالی‌ تێدابوو بتوانن هه‌ڵوێستی‌ چاك و هه‌ڵوێست له‌ كاتی‌ خۆیدا بنوێنن، به‌ڵام نه‌یان كرد.

* ئێوه‌ چیتان به‌ مالیكی‌ وتووه‌ له‌سه‌ر مادده‌ی‌ 140، ئایا به‌ڵێنیان به‌ئێوه‌داوه‌ كاربكه‌ن بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و مادده‌یه‌؟
-جه‌لال جه‌وهه‌ر: هیوادارین ئه‌م جاره‌یان دروستبن له‌گه‌ڵمان ئێستا لیژنه‌كه‌ی‌ 140 سه‌رقاڵه‌ و به‌گه‌رمی‌ كارده‌كات، به‌ڵام هه‌ندێك بڕگه‌ی‌ مادده‌ی‌140 هه‌یه‌ به‌یه‌ك بڕیار جێبه‌جێده‌بێت و به‌ مالیكی‌ ده‌كرێت، وه‌ك گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ناحیه‌كانی‌ شوان و قه‌ره‌هه‌نجیر و ..هتد..
ئێوه‌ ده‌زانن لای‌ حكومه‌تی‌ مه‌ركه‌زی‌ ناوی‌ كه‌ركوك هه‌تا ئێستا هه‌ر ته‌ئمیمه‌، جگه‌ له‌ وه‌زاره‌تی‌ بازرگانی‌ كه‌ ناوی‌ كه‌ركوك به‌ڕه‌سمی‌ له‌نووسراوه‌كانیدا دێنێت، ئه‌گه‌ر نا ئێستا هه‌موو وه‌زاره‌ته‌كانی‌ تر به‌ كه‌ركوك ده‌ڵێن ته‌ئمیم.
به‌حساب ده‌بێت له‌ چوارچێوه‌ی‌ پرۆژه‌یه‌كدا به‌په‌له‌ ئه‌مانه‌ جێبه‌جێبكه‌ن له‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ناحیه‌كان یان كێشه‌ی‌ سجلاته‌كان یان گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ پاشماوه‌ی‌ ئاواره‌كان و رۆشتنه‌وه‌ی‌ پاشماوه‌ی‌ هاورده‌ عه‌ره‌به‌كان و چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌ی‌ زه‌وی‌ و زاری‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌.
دوایی‌ ئێمه‌ كێشه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌مان هه‌یه‌ مه‌سه‌له‌ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌و قه‌زا و ناحیانه‌ی‌ كاتی‌ خۆی‌ دابڕاوه‌ یان ئیزافه‌كراوه‌ بۆسه‌ر كه‌ركوك وه‌ك كه‌لار، كفری‌، دووز، چه‌مچه‌ماڵ، ئه‌وانه‌ هه‌ر به‌ قه‌رار ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌، ئیزافه‌كردنی‌ ناحیه‌ی‌ زاب كه‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر دانیشتوانی‌ عه‌ره‌بی‌ هه‌یه‌ زۆر كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر هاوكێشه‌ی‌ دانیشتوانی‌ كورد و عه‌ره‌ب و توركمان كردووه‌، ده‌بێت بگه‌ڕێته‌وه‌ سه‌ر موسڵ.
 
     Print     Send this link     Add to favorites

بیروڕا
ببوره‌، هیچ بیرو ڕایه‌ک نه‌نێردراوه‌
 
بیروڕای خۆت بنێره‌

تکایه‌ له‌ ناردنی هه‌ر سه‌رنج و بۆچونێکدا ره‌چاوی ئه‌م تێبینیانه‌ بکه‌:
                     

1 – ده‌توانیت راو بۆچوونه‌که‌ت به‌ رێنوسی عه‌ره‌بی یان لاتینی بنێریت.

2 – نوسینه‌که‌ت دووربێت له‌ ناو زراندن.

3 – سبه‌ی بۆی هه‌یه‌ ئه‌و برگانه‌ لا بدات که‌ بڵاوکردنه‌وه‌یان سایته‌که‌ روبه‌روی لێپێچینه‌وه‌ی یاسایی ده‌کاته‌وه‌.

4 – سبه‌ی بۆی هه‌یه‌ راوبۆچونه‌کان له‌ شوێنی دیکه‌دا بۆ مه‌به‌ستی رۆژنامه‌وانی و توێژینه‌وه‌ به‌کاربهێنێته‌وه‌.

5 - ئه‌و راوبۆچوونانه‌ی بڵاوده‌کرێنه‌وه‌ گوزارشت له‌ راوبۆچوونی سبه‌ی ناکه‌ن.

 
ناو :
 
ئیمه‌یڵ :
 
 
بیروڕا :
 
  
 
 
د.ره‌فیق سابیر: نه‌مانتوانی کارێکی ئه‌وتۆ بکه‌ین
شێخ مورشید خه‌زنه‌ویی: ئیمانتان ته‌واو نابێت گه‌ر کوردێکی دڵسۆز نه‌بن
فالح ساری‌: له‌ هه‌رێم به‌ قاچاخبردنی نه‌وت به‌شێوه‌یه‌كی رێكخراو هه‌یه‌
سامان سیوه‌یلی: په‌راوێزخراوترین بوار، بواری ده‌رونی كۆمه‌ڵایه‌تیه‌
ئاکۆ حه‌مه‌که‌ریم: 11ی سێپته‌مبه‌ر، خاڵی وه‌رچه‌رخانه‌ له‌ په‌یوه‌ندیه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌کان
ئاسۆس هه‌ردی‌: هیوادارم ئه‌مجاره‌یان ده‌سه‌ڵات به‌كردار وه‌ڵام بداته‌وه‌
مەجید عەزیز: کێشه‌که‌ ئه‌وه‌یه‌، یەکێتی و پارتی لە سیاسەتی عەسکەرتارێتی وازناهێنن
د.رێبوار فه‌تاح: چاكسازی به‌م سه‌ركردایه‌تییه‌ ناكرێ
د.په‌ریهان قوبلای: به‌تێڕوانینی ئێمه‌ په‌رله‌مان شكستی هێناوه‌
(دادوەر) سالار رەئوف: گردی زەرگەتە؛ موڵکی كۆمپانیای وشەیە
خه‌بات عه‌بدوڵڵا: گۆڕان نه‌یتوانیوه‌ یه‌کێتی تێپه‌ڕێنێت
جۆزێف ترینتۆ: ئیداره‌ی ئۆباما گرنگی به‌ نوێنه‌رانی كورد نادات
د.سه‌ردار عه‌زیز: ئۆپۆزسیۆن ده‌یه‌وێت ده‌سه‌ڵات چاك بكات، نه‌ك ببێته‌ ئه‌لته‌رناتیڤ
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌گه‌ر ده‌سه‌ڵات لاساری‌ بكات خۆپیشاندان سه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه‌
كاردۆ محه‌مه‌د: له‌گه‌ڵ نه‌هێشتنی‌ ئیمتیازاتین به‌ خانه‌نشینیشه‌وه‌
قادری حاجی عەلی: ئەم حكومەتەی ئێستا نە بەشداریی تێدا دەكەین، نە دەشمانەوێت تەعدیلی وه‌زاری بكات
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌پێی پرۆژه‌كانی ئۆپۆزسیۆن، چاكسازیمان پێباشه‌
دكتۆر نوری‌ تاڵه‌بانی‌: گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ پڕۆژه‌ی‌ ده‌ستور بۆ په‌رله‌مان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ هه‌موانه‌
ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌: ئه‌مانه‌وێت ئه‌و واقیعه‌ بگۆڕین
عه‌بدولره‌حمان بناڤی‌: تێپه‌راندنا بودجێ‌ ب زۆرینه‌یا ده‌نگان ل ژێر فشارا هه‌ردو پارتان بویه‌
عه‌بدولباقی‌ یوسف: له‌ سوریای‌ نوێدا فیدراڵیمان ده‌وێت
د.فاروق ره‌فیق: راپێچتان ده‌كه‌ین بۆ به‌رده‌م دادگای‌ مێژو
كاوه‌ محه‌مه‌د: سیستمی حوكمڕانیمان كێشه‌ی بونیادیی هه‌یه‌
عیماد ئەحمەد: کێشه‌کان ماون و ده‌بێت چاره‌سه‌ر بکرێن
ئازاد كاكەڕەش: دادگای «لاهای»؛ ستەمكارەكانی هەرێمی كوردستان دەترسێنێت
د.مه‌ریوان وریا قانع: لەمێژە؛ دەسەڵات لە دونیای ئێمەدا دۆڕاوە
سەڵاح رەشید: ده‌مانه‌وێت ببینه بزوتنه‌وه‌یه‌کی سیاسی ده‌نگده‌ران
د.نوری تاڵەبانی: پێویستە دەسەڵاتی دادوەریی جێگای متمانەی هاوڵاتیان بێت
ئه‌حمه‌د ده‌نیز: دوا ده‌رفه‌ت ده‌ده‌ینه‌ تورکیا
سه‌ركۆ عوسمان: بۆ هه‌ر خاڵێک له‌ به‌رنامه‌ (22) خاڵییه‌كه‌، پرۆژه‌مان ئاماده‌كردوه‌
جەزا سەرسپی: نامرۆڤانە ئه‌شکه‌نجه‌یان داین
قادری حاجی عه‌لی: ده‌سه‌ڵات ئه‌گه‌ر ملنه‌دات؛ کوردستان وه‌کو سوریا و یه‌مه‌نی لێدێت
كاروان كه‌مال: 17 شوبات ده‌سته‌ شاراوه‌كانی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ ئاشكراكرد
عەزیز شێخانی: چانسی سه‌ركه‌وتنم وه‌ك پاڵێوراوه‌ فینله‌ندییه‌كانه‌
ناسك قادر: ده‌سه‌ڵات هیچ شه‌رعیه‌تێكی‌ نه‌ماوه‌
بەختیار عەلی: زۆرینە پشتی كردوەتە دەسەڵات
شادان عه‌بدول: چاوه‌ڕێی‌ وه‌ڵامی‌ بارزانیین
هه‌ڤاڵ خه‌جۆ: پارتی‌ و یه‌كێتی‌ جاش و لایه‌نی‌ سیاسی به‌كرێگیراویان هه‌یه‌، بێگومان قه‌ڵه‌می‌ به‌كرێگیراویشیان هه‌یه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌زمونی‌ حیزبی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا كه‌وتوه‌ته‌ به‌ر مه‌ترسی‌
د.عه‌باس وه‌لی: ئۆلیگارشییەکی ماڵی حوکمی کوردستان ده‌کات
نه‌وشیروان مسته‌فا: پشتیوانی‌ نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ ده‌كه‌ین
دلێر عه‌بدولخالق: جوڵانه‌وه‌ خوێندكارییه‌كه‌مان به‌رده‌وام ده‌بێت
عومه‌ری سه‌ید عه‌لی: ئــه‌م چـیـــنـه‌ سـیـاسـیـــیــه‌ مشـــه‌خـــۆره‌ی کـــوردســتــان؛ هـــه‌مـــان چـاره‌نــوسـی تـونـــس‌ و مــیـســریـــان ده‌بــێـــت
نه‌وشیروان مسته‌فا: ده‌بێت ئه‌وان داوای لێبوردن بکه‌ن
هانا سه‌عید: خەتای میللەت چیە بە قەت باشوری سودانیان پێ ناكرێت
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌م زمانه‌ سیاسییه‌ی‌ كه‌ ئه‌م جه‌ماعه‌ته‌ ئه‌مجاره‌ به‌كاریانهێناوه‌ له‌م به‌یانه‌دا به‌ڕاستی‌ نیشانه‌ی‌ دواكه‌وتنه‌ له‌ بیری سیاسیدا
ئازاد كاكه‌ڕه‌ش: لۆبی‌ كوردی‌ پێویستی‌ به‌ كۆده‌نگی‌ هه‌یه‌
د.که‌مال ئارتین: داوای‌ سەربەخۆیی‌ هەمو پارچەکانی‌ کوردستان دەکه‌ین
سه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پیره‌: پارتی‌ هه‌قی‌ ئه‌وه‌ی‌ نییه‌ به‌ نـزیكبونه‌وه‌مـان لـه‌ گۆڕان سه‌غڵه‌ت بێت
د.كامیران به‌رواری‌: مه‌به‌سته‌كا سیاسی لدور تێپه‌ڕاندنا یاسایا خۆنیشاندانێ‌ هه‌یه‌
به‌ختیار عه‌لی‌: ترسناكه‌ له‌ مۆراڵی‌ میدیاكاران بێده‌نگبین
شۆڕش حاجی: زۆربه‌ی لایه‌نه‌ عێراقییه‌كان، هه‌ڵوێسته‌كه‌ی‌ گۆڕانیان به‌ داهێنانی‌ نوێ‌ زانی‌
جه‌وهه‌ر نامیق: ده‌بێت پشتگیریی‌ له‌ هه‌ڵوێستی گۆڕان بكرێت
د. شاهۆ سه‌عید: سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم سه‌نگی‌ كوردی‌ له‌ به‌غدا بچوككرده‌وه‌
د. كه‌مال مه‌زهه‌ر: سه‌ركرده‌ كورده‌كان راستگۆ نه‌بن ئه‌مڕۆ یان سبه‌ی ئابڕویان ده‌چێت
جه‌بار ئه‌مین: ده‌توانین پێكه‌وه‌ كار بكه‌ین بۆ پشتگیری‌ مافه‌كانی‌ كورد
كاوه‌ حه‌سه‌ن: تۆڕێكی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌رفراوانمان دروستكردوه
چیا عه‌باس: عەقڵیەتی دیبلۆماسیەتی کوردی لە چوارچێوە و ئاڕاستە کۆنەکاندا دەخولێتەوە
د.فواد مه‌عسوم: گۆڕان له‌ مه‌سه‌له‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كاندا، رۆڵی‌ ئیجابی‌ هه‌یه‌
عومه‌ر عه‌بدولعه‌زیز: په‌رله‌مان‌ له‌زۆر روه‌وه‌ پێویستیی‌ به‌ چاكسازیی‌ هه‌یه‌
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم: هیچ مه‌سه‌له‌یه‌كی نه‌ته‌وه‌یی‌ نابه‌ستینه‌وه‌ به‌ هه‌ڵوێستی‌ سیاسییه‌وه‌
ئاڵا تاڵه‌بانی: باشتر وایه‌ كورد هه‌وڵه‌كانی بۆ به‌ده‌ستهێنانه‌وه‌ی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ كۆتایی پێبهێنێت
ئه‌مین جاف: ئەو پڕۆژانەی لە کوردستاندا جێبەجێکراون، وشکەکەڵەکە نەک ئاوەدانکردنەوە
جه‌مال نه‌به‌ز: ئەگەر یەکگرتن گەیشتن بێ بە پلە و پارە و پایە ئەوا نه‌بێت باشتره‌
ئاشتی‌ عه‌زیز: پرۆژه‌یاسای‌ خۆپیشاندان هه‌ڵه‌ی‌ یاسایی‌ و ده‌ستوریی تێدایه‌
د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم: ئۆپۆزسیۆن روی‌ كوردستانی‌ جوانتر كردوه‌
نه‌ریمان عه‌بدوڵا: هێزی پێشمه‌رگه‌ هێزێکی سه‌رتاسه‌ری نییه‌
د.به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د ساڵح: گه‌ر رێكه‌وتنی‌ ستراتیژی‌ واتای‌ پاوانكردنی‌ ده‌سه‌ڵات بێت، خراپه‌
مه‌ولود باوه‌مراد: ده‌سه‌ڵات جیاوازی‌ له‌نێوان خۆی‌ و وڵاتدا ناكات
نه‌وشیروان مسته‌فا: نیگه‌رانین له‌وه‌ی‌ ئیحتكاری‌ سیاسی‌ بۆ ئێستا و پاشه‌ڕۆژ ده‌كرێت
د. كامه‌ران مه‌نتك: له‌ كوردستاندا شتێك نیه‌ به‌ ناوی‌ دیموكراسیه‌ت
ئازاد جوندیانی: ئاستی په‌یوه‌ندی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان ناگاته‌ ئه‌و په‌یوه‌ندیه‌ که‌ له‌گه‌ڵ پارتیدا هه‌مان بێت
رێبین هه‌ردی: ئه‌مانه‌ یاسایه‌كیان ئه‌وێ جێی چه‌كه‌كه‌یان بۆ بگرێته‌وه‌
مه‌ریوان حه‌مه‌ سه‌عید: ئازادیی‌ راده‌ربڕین به‌دۆخێكی‌ مه‌ترسداردا تێپه‌ڕ ده‌بێت
هه‌ڤاڵ‌ ئه‌بوبه‌كر: ئه‌گه‌ر ئازادییه‌كان به‌رته‌سكبكرێنه‌وه‌، پێویستمان به‌ ئازایه‌تی ده‌بێت
سه‌رهه‌نگ فه‌ره‌ج: یاسای نه‌زاهه‌مان پێباشه‌، به‌ڵام بۆ سه‌ر ره‌فه‌ نه‌بێت
محه‌مه‌د تۆفیق: هه‌رێمی‌ كوردستان پێویستی‌ به‌ سیایسه‌تێكی‌ تایبه‌تی‌ نه‌وتی‌ هه‌یه‌
جه‌لال جه‌وهه‌ر: گۆڕان پرۆژه‌یه‌كی‌ چاكسازیی‌ داوه‌ته‌ حكومه‌ت
فاروق جه‌میل: ئه‌وه‌ی‌ ئۆپۆزسیۆن پێشكه‌شی‌ ده‌كات لایه‌نی‌ زۆرینه‌ ره‌تیده‌كاته‌وه‌
جه‌لال شێخ كه‌ریم، بریكاری‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ: وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ له‌ سنوری‌ ئیداره‌ی‌ سلێمانی‌‌و هه‌ولێر یه‌كیان نه‌گرتوه‌ته‌وه‌
د.بورهان یاسین: ده‌ركه‌وتنی‌ گۆڕان روداوێكی‌ زۆر گرنگ بو
ناسك قادر: نوێبونی ئۆپۆزسیۆن پاساو نیه‌ بۆ كه‌موكوڕییه‌كانی
فاروق ره‌فیق: مه‌عقوله‌ كه‌سێك خیانه‌تی له‌گه‌ڵ نیشتماندا كردبێت هه‌ڵیبژێریت بۆ په‌رله‌مان؟!
رێبین هه‌ردی‌: (25/7)، مێژوی‌ نوێی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌رگریی‌ له‌ میدیای‌ ئازاد ده‌كه‌ین
عه‌بدوڵا مه‌لا نوری: به‌ده‌سكاری‌ نه‌كراوی‌ (75%)ی نه‌وتی‌ هه‌رێم ده‌نێردرێته‌ ئێران
تاریق حه‌رب: پێویسته‌ کورده‌کان هه‌ڵوێستیان رونبکه‌نه‌وه‌
د. شاهۆ ئه‌ندامی‌ وه‌فدی‌ دانوستانكاری‌ كورد: تاقه‌ شتێك به‌ ده‌ستمانه‌وه‌ ماوه‌، ئیستیحقاقی‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌
محه‌مه‌د كه‌ریم: حساباتی‌ خیتامیی‌ بودجه‌ی‌(2009)، زیاتر له‌ (701) ملیار دینار خروقاتی‌ تێدا كراوه‌
سه‌فین دزه‌یی: پێداچونه‌وه‌ ده‌كه‌ین به‌ سیستمی نوێی په‌روه‌رده‌دا
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئێمه‌ ئۆپۆزسیۆنین پێویست ناكات ده‌سه‌ڵات ته‌گبیرمان بۆ بكات
كاكه‌ڕه‌ش سدیق: شاندی ئیئتیلافی لیسته‌ كوردستانیه‌كان پرسیان پێنه‌كردوین
سامی شۆڕش: به‌قسه‌ رازی نابین، به‌ڵێنی‌ ئیمزاكراومان ده‌وێت
دیندار نه‌جمان دۆسكی:به‌رنامه‌یه‌كمان نه‌بو بۆ گفتوگۆ له‌گه‌ڵ‌ لایه‌نه‌ عێراقییه‌كان
ئاسۆس هه‌ردی‌: رۆژنامه‌گه‌ریی‌ ئه‌هلیی‌ رۆڵی‌ ئۆپۆزسیۆنی‌ نه‌بینیوه‌
د.یاسین سه‌رده‌شتی‌: (25/7) وه‌رچه‌رخانێكی مێژویی ئیجابی بو
كوێستان محه‌مه‌د: ده‌سه‌ڵات ده‌یه‌وێت په‌رله‌مان بێ به‌ها و ئیفلیج بێت
زانا رۆستایی: 140، هێڵی سوره‌ له‌ گفتوگۆی هاوپه‌یمانی لیسته‌ كوردستانیه‌كاندا
كاوه‌ عه‌بدوڵا: ده‌یانه‌وێت ته‌نها شارێك له‌ عێراقدا به‌ یاسای به‌عس به‌ڕێوه‌ بچێت
سه‌ردار عه‌بدوڵا: له‌گه‌ڵ مه‌بده‌ئی‌ ته‌وافوقداین
جێنیفه‌ر فیلتمان: ئه‌مریكا به‌دواداچون بۆ كه‌یسی‌ سه‌رده‌شت ده‌كات
عه‌بدوڵڵا رێشاوی‌: پێویسته‌ گۆڕان عه‌قایدی‌ نه‌بێت
خه‌بات عه‌بدوڵا: نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ بۆ گۆڕان وه‌ك خوێن وایه‌ بۆ جه‌سته‌
سیروان بابه‌ عه‌لی: گۆڕان هه‌ڵه‌ی زۆره‌
سه‌ردار عه‌زیز: ده‌بێت بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان، هه‌ڵگری پلانێکی رونی گۆڕان بێت
حاكم شێخ له‌تیف: گوتاری‌ حیزبیمان گۆڕی‌ بۆ گوتاری‌ نه‌ته‌وایه‌تی‌
رێبوار سیوه‌یلی‌: گۆڕان ده‌ستكه‌وتی‌ باشی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌
فه‌رهاد عه‌ونی‌: تائێستا یاسای‌ رۆژنامه‌گه‌ریی‌، به‌هه‌ندێك له‌ دادگاكانی‌ كوردستان نه‌گه‌یشتوه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: سه‌ر بۆ هیچ فشارێكی سیاسی دانانه‌وێنین
خه‌لیل كارده‌: پێویسته‌ له‌ ئایینده‌یه‌كی نزیكدا گۆڕان به‌خۆیدا بچێته‌وه‌
د.تاهیر هه‌ورامی‌: سیستمی‌ ته‌ندروستی‌ هی‌ سه‌رده‌می‌ عوسمانییه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌بێ‌ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌ی‌ ده‌ركراوه‌ سیاسییه‌كان، هاوكاریی‌ هاوپه‌یمانی كوردستانی‌ ناكه‌ین
نێچیرڤان بارزانی‌: پارتی‌ پێویستی‌ به‌ چاكسازی‌ و نوێبونه‌وه‌ هه‌یه‌
جه‌وهه‌ر نامیق: كاتی ئه‌وه‌ هاتوه‌، براده‌رانی گۆڕان له‌ گرده‌كه‌ بێنه‌ خواره‌وه‌
عه‌بدولڕه‌حمان سدیق: (7/3) سه‌لماندی گۆڕان كه‌فوكوڵ‌ نه‌بو
عومه‌ر سدیق: ئۆپۆزسیۆن، رۆڵی‌ به‌رچاوی‌ له‌ په‌رله‌ماندا ده‌بێت
د. زانا ره‌ئوف: ده‌بێت لێپێچینه‌وه‌ له‌ حكومه‌ت بكرێت
عه‌دنان عوسمان: بێده‌نگ نابم له‌وه‌ی‌ به‌رامبه‌ر من كردیان
عه‌تا قه‌ره‌داغی‌: گۆڕان له‌ كه‌شتی‌ نوح ده‌چێت
جه‌مال حاجی محه‌مه‌د: گۆڕان سه‌ركه‌وتنێكی‌ گه‌وره‌ به‌ده‌ست ده‌هێنێت
جه‌وهه‌ر نامیق: به‌رنامه‌ی‌ لیستی‌ گۆڕان باشترین به‌رنامه‌یه‌
ئاسۆ عه‌لی: هه‌ڵبژاردنی 7-3 وه‌ڵامی زۆر شت ده‌داته‌وه‌
شێركۆ بێكه‌س: هیوادارم ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ دوربێت له‌ ساخته‌كاریی‌
د.شاهۆ سه‌عید: ئۆپۆزسیۆنمان چه‌سپاند
نه‌وشیروان مسته‌فا: رازی نابین به‌ به‌ڕێوه‌بردنی وڵات له‌ رێگه‌ی‌ زۆرینه‌ و كه‌مینه‌وه‌
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم: چی له‌ به‌رژه‌وه‌ندیی خه‌ڵكدا بێت ئه‌وه‌مان به‌لاوه‌ په‌سه‌نده‌
د. بورهان یاسین: گۆڕان نابێت له‌ كوردستان ته‌نگی‌ پێهه‌ڵبچنرێت ‌و له‌ به‌غداش داوای‌ برایه‌تی‌ لێبكرێت
سه‌رۆكی‌ ئۆپۆزسیۆن له‌ كوردستان: ئێمه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كخستنی‌ ریزه‌كانی‌ كوردین... به‌ڵام به‌و رێگایه‌نا "براكه‌ت سه‌ربخه‌ ئه‌گه‌ر سته‌مكاربو یان سته‌ملێكراو"
مسته‌فا سه‌ید قادر: ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ نه‌خشه‌ی‌ سیاسیی‌ هه‌رێمیش ده‌گۆڕێت
د.زانا ره‌ئوف: ده‌ركه‌وتنی‌ ئۆپۆزسیۆن وایكرد به‌ هه‌ڵه‌كان بوترێت هه‌ڵه‌
سه‌ركه‌وت حه‌سه‌ن: ده‌زگا ئه‌منییه‌كان له‌ بارودۆخی‌ سلێمانی‌ به‌رپرسن
عه‌لی‌ باپیر: حكومه‌ت خه‌ڵكی‌ توشی‌ نائومێدیی‌ كردوه‌
عومه‌ری سه‌ید عه‌لی: لای ئێمه‌ ئیمتیازات و پۆست نییه‌
حه‌مه‌سه‌عید حه‌مه‌عه‌لی: چوار مانگی رابردوش په‌رله‌مان له‌ پشودا بوه‌
جه‌مال عه‌بدول: ده‌یانویست ده‌سته‌كه‌ ئه‌ڵقه‌ له‌گوێ‌ ‌و ده‌سته‌مۆ بكه‌ن
قادری‌ حاجی‌ عه‌لی‌: پێویسته‌ سه‌رۆك كۆمار و سه‌رۆكی‌ هه‌رێمیش پرس به‌ په‌رله‌مان بكه‌ن
رزگار عه‌لی‌: ئه‌مریكا ناتوانێت رۆڵی‌ فیعلی‌ ببینێت له‌ جێبه‌جێكردنی‌ ماده‌ی‌ (140)
پشتیوان ئه‌حمه‌د: یاسای هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی عه‌ره‌به‌ ‌و له‌ زیانی كورده‌
د. ره‌فیق سابیر: گه‌نده‌ڵی‌ چاره‌نوسی‌ هه‌رێمی‌ خستۆته‌ مه‌ترسییه‌وه‌
ئێریك گوستافسن: ئۆپۆزسیۆن له‌ كوردستان له‌ژێر فشارێكی‌ ئێجگار گه‌وره‌دایه‌
شێخ جه‌عفه‌ر: بڕوام به‌هێزی‌ چه‌كداری‌ حیزب نییه‌
ئه‌حمه‌د شه‌به‌ك: دانانی‌ كۆتا بۆ شه‌به‌ك پیلانی‌ دوژمنانی‌ كورده‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌شێك له‌هه‌مواری‌ یاسای‌ هه‌ڵبژاردن به‌زیانی‌ كورده‌
به‌رزان هه‌ورامی: ئه‌گه‌ر گرێبه‌سته‌كانی‌ هه‌رێم له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ گشتیدا بێت، پێویست ناكات بشاردرێته‌وه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: ده‌مانه‌وێت نه‌ریتێكی تازه‌ی سیاسیی دابێنین
عه‌لی‌ محه‌مه‌د: تائێستا نه‌مانبیستوه‌ شاندێكی‌ باڵای‌ هه‌رێم بۆ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌ی‌ كه‌ركوك بچێته‌ به‌غدا
جه‌لال جه‌وهه‌ر: له‌ هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتودا گۆڕانی‌ گه‌وره‌تر روده‌دات
موراد قه‌ره‌یڵان: چونی‌ گروپی‌ ئاشتی‌ بۆ كردنه‌وه‌ی‌ ده‌رگای‌ دیالۆكه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وان وتارێكی‌ نه‌ته‌وه‌یی روكه‌شیان هه‌یه‌
د.له‌تیف پسپۆری‌ یاسای‌ ده‌ستوری‌:حكومه‌تی‌ ته‌وافوقی‌ خراپترین جۆری‌ حكومه‌ته‌و بۆ ده‌مكوتكردنی‌ لایه‌نه‌كانه‌ تاره‌خنه‌ نه‌گرن
هه‌ڤاڵ کوێستانی: ره‌گ به‌ کرده‌وه‌ رۆڵی ته‌واو بوه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: لایه‌نگری حوكمی لامه‌ركه‌زیم له‌ كوردستاندا
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌زمونی‌ حیزبه‌ ستالینییه‌كان دوباره‌ ناكه‌ینه‌وه‌
جه‌وهه‌ر نامیق: یه‌ك لیستی‌ بۆ قۆرغكردنی‌ ده‌سه‌ڵاته‌
دیندار نه‌جمان دۆسكی‌: بڕیارمانداوه‌ له‌ خه‌نده‌قی‌ ئۆپۆزسیۆندا بین
نه‌وشیروان مسته‌فا: گه‌نده‌ڵیی‌ به‌رهه‌می شێوه‌ی حوكمڕانیی‌ ده‌سه‌ڵاته‌
ئازاد چالاك: دروستنه‌كردنی‌ ده‌سته‌ی‌ نه‌زاهه‌ گومانی‌ له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی‌ هه‌رێم دروستكردوه‌
ئه‌حمه‌د ده‌نیز: ده‌بێت توركیا نه‌خشه‌ی‌ رێگا به‌ گرنگ وه‌ربگرێت
ئاسۆ عه‌لی‌: وا باشه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌ قاڵبی حیزبدا رێكنه‌خرێت
جه‌مال حاجی محه‌مه‌د: باڵی‌ ریفۆرم ده‌ستبه‌رداری‌ خاوه‌ندارێیه‌تی‌ یه‌كێتی‌ نابێت
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم: ده‌سه‌ڵات نــــــازانێت حكومه‌تی‌ سـێبه‌ر چییـه‌
عومه‌ری‌ سه‌ید عه‌لی: 8 تا 10 كورسی غه‌درمان لێكراوه
نوسه‌رێكی نیویۆرك تایمز: كوردستان هیچی دیكه‌ پێوستی به‌ شه‌ڕكه‌ر نییه‌
عه‌لی‌ قه‌ره‌داغی‌: بنه‌مای‌ سه‌رمایه‌داریی‌ وه‌ك فیكرو زانست روخاوه‌
مایكڵ رۆبن: هه‌ڵبژاردن سه‌لماندی‌ كوردستان پاشایه‌تی‌ قبوڵ ناكات
د.هێنری‌ باركی‌: دروستبونی‌ ئۆپۆزسیۆن زله‌ی‌ میهره‌بانییه‌ بۆ حكومه‌تی‌ هه‌رێم
رێبوار حه‌سه‌ن: ده‌بێت گۆڕانكاریی‌ له‌كۆمسیۆنی‌ باڵای‌ هه‌ڵبژاردندا بكرێت
ئازاد قه‌زاز: پێویسته‌ گۆڕان ببێته‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌ گشتگیرو هه‌مو به‌شه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌ بگرێته‌وه‌
وه‌زیری کۆچی سوید: کاتێک که‌سێک که ‌مافی په‌نابه‌ری نیه ‌ پێویسته بگه‌ڕێته‌وه بۆ وڵاته‌که‌ی خۆی
نه‌وشیراون مسته‌فا: ئێمه‌ لایه‌نگری‌ ئه‌وه‌ین كه‌ پارێزگاكان چه‌ندین ده‌سه‌ڵاتی‌ یاسایی‌ و ئیداریی‌ و داراییان هه‌بێت
د. نیکۆلاوس براونس: ئه‌گه‌ر (پدك و ینك) گۆڕانیشیان بوێت ناتوانن ریالیزه‌ی بکه‌ن
عه‌بدوڵا رێشاوی‌: گۆڕان ته‌نیا ناوی‌ لیستێك نییه‌، به‌ڵكو بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ میللییه‌و ناونیشانی‌ قۆناغێكه‌
شێخ له‌تیف ماویلی‌ په‌رله‌مانتاری‌ پێشوی‌ كوردستان:
گۆڕان هه‌ڵقوڵاوی‌ بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ جه‌ماوه‌رییه‌ بۆ گۆڕینی‌ سیستمی‌ حكومڕانی‌
یوسف محه‌مه‌د: گۆڕان به‌ڕێوه‌یه‌، ئه‌گه‌ر نه‌گۆڕێین به‌جێده‌مێنین
له‌روی یاساییه‌وه‌ نابێت ریفراندۆم له‌سه‌ر ده‌ستور له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بكرێت
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم: له‌وانه‌یه‌ خۆمان حكومه‌ت دروست بكه‌ین
د.شه‌فیق قه‌زاز: باوه‌ڕم به‌ گۆڕان هه‌یه‌‌و ده‌بێت ئه‌م ده‌سه‌ڵاته‌ش بگۆڕێت
نه‌وشیروان مسته‌فا: یه‌ك ریزی‌ ناو ماڵی‌ كورد به‌ كێبڕكێی‌ دیموكراتی‌ ده‌بێت
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئێستا ئه‌وله‌ویه‌ت‌ بۆ گۆڕانه‌
لیوا سه‌روه‌ر قادر: ده‌بێت ئه‌و شێوازه‌ پارتیزانییه‌ی‌ ئێستا بگۆڕین بۆ نیزامی‌
شه‌ماڵ‌ عه‌بدولوه‌فا: له‌پێناو گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ناو خه‌ڵك وازمان له‌هه‌مو پله‌و پایه‌یه‌‌ك هێنا
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئێستا ئه‌وله‌ویه‌ت بۆ چاكسازییه‌
لوسی‌ تاملین: راپۆرت له‌سه‌ر بچوكترین خروقات له‌ هه‌ڵبژاردنی‌ كوردستاندا بۆ ئه‌مه‌ریكا به‌رزده‌كه‌ینه‌وه‌
فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد: به‌كرده‌وه‌ یه‌كێتی‌ به‌ره‌و دروستبونی‌ مینبه‌ر ده‌روات
بابه‌كر دڕه‌یی‌: كاندیده‌كانی‌ لیستی‌ گۆڕان بۆ بارودۆخی‌ ئێستای‌ كوردستان زۆر باشن
یوسف محه‌مه‌د: په‌رله‌مان خۆی ره‌وایه‌تی له‌ده‌ستداوه‌‌و خه‌ریكی ده‌ركردنی بڕیاری ناشه‌رعیشه‌
عه‌بدولمسه‌وه‌ر بارزانی‌: هه‌ر كاتێك خه‌ڵك ده‌سه‌ڵاتی‌ به‌ هی‌ خۆی‌ زانی‌، هیچ مه‌ترسییه‌ك ناتوانێت بیڕوخێنێت
د. كامیران به‌رواری‌: تشته‌كێ‌ به‌ر ئاقل نینه‌ نه‌ه تا ده‌ه كه‌سان خۆ بۆ سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ‌ نه‌ هه‌لبژێرن
قادر عه‌زیز: تا حیزب چه‌كداری‌ هه‌بێت، ده‌ستاوده‌ستكردنی‌ ده‌سه‌ڵات ئاسان نییه‌
سه‌لام عه‌بدوڵڵا كانێسكانی‌: یاسای‌ وه‌به‌رهێنانی‌ كوردستان وه‌به‌رهێنی‌ بیانی‌ ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌كات و وه‌به‌رهێنی‌ ناوخۆش كاول ده‌كات
نه‌جات حسێن: سوننه‌ و شیعه‌ و توركمان دژی‌ ماده‌ی‌ (140)ن
عه‌مید سه‌رحه‌د قادر: سه‌ركردایه‌تی‌ سیاسیی‌ كوردستان فه‌رمانده‌ی‌ دوانزه‌یان زۆر له‌ قه‌باره‌ی‌ خۆی‌ گه‌وره‌تركرد
د.موحسین عه‌بدولحه‌مید: پۆستی سه‌رۆك كۆمار به‌ ته‌وافوق ده‌درێت به‌ كوتله‌یه‌كی گه‌وره‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: ناكۆكییه‌كانم له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌ گه‌یشتۆته‌ خاڵی‌ نه‌گه‌ڕانه‌وه‌و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتوشدا به‌ لیستی‌ جیاواز داده‌به‌زین
لیوا قاسم عه‌تا: هه‌وڵده‌ده‌ین گیانی‌ كارمه‌ندانی راگه‌یاندن بپارێزین
شێخ ره‌عد ئه‌لسه‌خری: ماده‌ی 140 ئێكسپایه‌ر بوه‌‌و كه‌ركوك دڵی عێراقه‌
رێبین هه‌ردی‌: له‌ وڵاتێكدا مه‌كته‌بی‌ سیاسی حیزب حوكم بكات، هیچ پڕۆژه‌یه‌كی‌ چاكسازی‌ ئه‌نجامنادرێت
د. یاسین سه‌رده‌شتی‌: حیزبه‌ ده‌سه‌ڵاتداره‌كانی‌ كوردستان له‌به‌رده‌م دوڕیاندان، یان گۆڕان یان دۆڕان
كریس كۆچێرا:باسكردنی‌ گه‌نده‌ڵی‌ كوردستان له‌ئه‌مه‌ریكا، كارێكی‌ زۆر باشه‌
سیروان بابه‌عه‌لی‌: جه‌ماوه‌رێكی‌ به‌رفروانی‌ بێزار ده‌نگ به‌ لیستی‌ سه‌ربه‌خۆ ده‌ده‌ن
عومه‌ری‌ سه‌ید عه‌لی‌: ئه‌گه‌ر یه‌كێتی نه‌كرێت به‌ دامه‌زراوه‌ و ده‌سه‌ڵاته‌كان دابه‌ش نه‌كرێ‌، ئه‌وا ده‌بێت به‌ چه‌ند پارچه‌وه‌
فه‌ره‌ج حه‌یده‌ری‌: ده‌سه‌ڵاتی‌ سه‌رپه‌رشتی‌ هه‌ڵبژاردن له‌ده‌ست كۆمسیۆنی‌ عێراقدایه‌
د. محه‌مه‌د هه‌مه‌وه‌ندی‌: په‌رله‌مانتاره‌كانی ناو په‌رله‌مانی‌ كوردستان نوێنه‌ری‌ حیزبن نه‌ك خه‌ڵك
هه‌ڵۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د: مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌ به‌هێزترین رێگره‌ له‌ ریفۆرم
سه‌عد خالید: ده‌بێت پارتی‌ و یه‌كێتی‌ گۆڕانكاری‌ سه‌رتاپاگیر له‌ خۆیاندا بكه‌ن
ئه‌دهه‌م بارزانی‌: سه‌ركرده‌كانی‌ ئێمه‌ نایانه‌وێت گۆڕان دروستبێت
فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد: هاوپه‌یمانی‌ كوردستان ناتوانێت هه‌مان ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ پێشو به‌ده‌ست بهێنێته‌وه‌
ته‌ها عومه‌ر: له‌ كوردستان یاساكان به‌ میزاجی شه‌خسی ده‌رده‌چن
بارام وه‌له‌دبێگی: ده‌بێ كورد له‌گه‌ڵ كاندیدی براوه‌دا بێت
جۆن ئه‌گرێستۆ: ئه‌مه‌ریکا هیچ رێکه‌وتنێکی له‌گه‌ڵ کوردا نییه‌
پیرۆت ئه‌حمه‌د: جیاكردنه‌وه‌ی‌ حیزب له‌حكومه‌ت كارێكی‌ مه‌حاڵه‌
سالار عه‌زیز: له‌ سیستمی مه‌ركه‌زیی به‌هێزدا وڵات پێشناكه‌وێت
بابه‌كر زێباری‌: كوردستان داوای‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ زۆر ده‌كات‌و به‌غداش له‌سه‌ر كه‌م رازییه‌
رۆمیۆ هه‌كاری: تا هه‌رێم ده‌ستوری نه‌بێت گره‌نتی‌ مافی‌ مه‌سیحییه‌كان نییه‌
د. رۆژ نوری‌ شاوه‌یس: به‌هێزبونی‌ به‌غدا، واتای‌ لاوازبونی‌ كورد و هه‌رێم
د.بورهان یاسین: ئه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌ ‌و پارتی‌ له‌سه‌ری‌ پێكهاتون رێگره‌ له‌ به‌رده‌م چاكسازیدا
ئیجلال قه‌وامی: كار ناكه‌ین بۆ روخانی كۆماری ئیسلامی
خه‌ڵه‌ف عه‌له‌ییان: هه‌ركاتێك هه‌لومه‌رج ره‌خسا، ئێمه‌ پشتیوانیی‌ له‌ پێكهێنانی‌ كوردستانی‌ سه‌ربه‌خۆ ده‌كه‌ین
مایكڵ‌ رۆبن: بۆ كورد باشتره‌ واز له‌ گه‌مه‌كردن له‌گه‌ڵ‌ سیاسه‌ته‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا بهێنێت
مه‌ریوان وریا قانع: ئه‌و مۆدێلی‌ ده‌سه‌ڵاته‌ی‌ له‌ كوردستاندا باڵاده‌سته‌، مۆدێلێكی‌ عه‌ره‌فاتییه‌
د.ره‌فیق سابیر: چه‌پی‌ كوردستانی‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ سته‌می‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ و كۆمه‌ڵایه‌تی‌ بو
سه‌فین دزه‌یی‌: ئه‌وانه‌ی‌ گله‌یی‌ ده‌كه‌ن با ببن به‌ ئۆپۆزسیۆن
د. شێرزاد نه‌جار: ئه‌گه‌ر مه‌یلی‌ دیكتاتۆریه‌ت له‌ به‌غدا هه‌بێت كوردیش تێیدا به‌شداره‌
د. خه‌لیل ئیسماعیل: زیاتر له‌ 51%ی‌ خاكی‌ كوردستان له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتی‌ كورددا نییه‌
دلاوه‌ر عه‌بدولعه‌زیز عه‌لائه‌دین: هه‌موكات ئه‌مه‌ریكا كوردی‌ وه‌ك كارتی‌ سه‌رفكردن به‌كارهێناوه‌
د. نه‌زه‌ند به‌گیخانی: ده‌بێت حكومه‌ت پێشه‌نگ بێت له‌ پاراستنی‌ مافی‌ ژنان
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم: یەكێتییەكمان دەوێت بەڕابەرایەتی بە كۆمەڵ بەڕێوەبچێت
زرار تاهیر: حه‌قه‌ حكومه‌ت پڕۆژه‌كه‌ی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا جێبه‌جێبكات
نه‌وشیروان مسته‌فا: بە تەمای پرۆسەیەكی زۆر هێمن و دیموكراتین
د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم: شێوازی‌ كاری‌ ئۆباما له‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ كورددایه‌
ئاسۆ عه‌لی‌: ئێستا له‌ یه‌كێتیدا پێوه‌ر ده‌سته‌گه‌رییه‌ نه‌ك په‌یڕه‌و
مه‌لا خدر: راگه‌یاندنه‌که‌مان ده‌سه‌ڵاتدارانی یه‌کێتی له‌رزاندووه‌
عیماد ئه‌حمه‌د: یه‌كێتی‌ بڕیاریداوه‌ ئه‌وه‌ی‌ لابدات سزای‌ ده‌دات
حه‌سه‌ن تۆران: له‌دوای‌ پڕۆسه‌وه‌ پارتی‌ و یه‌كێتی‌ سیاسه‌تێكی‌ هه‌ڵه‌ و فاشلیان په‌یڕه‌وكرد
عه‌لی‌ كه‌ریمی‌: له‌ كورده‌وارییدا ویستی حیزب شتێكه‌و ویستی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵك شتێكی تره‌
شۆڕش حاجی‌: له‌ناو یه‌كێتیدا شێك نه‌ماوه‌ ناوی‌ پڕه‌نسیپی‌ رێكخراوه‌یی‌ و رێكخستن بێت
د. عه‌زیز بارزانی‌: هاوپه‌یمانیی‌ كورد و ئه‌مه‌ریكا، كات و ئیشی‌ زۆری‌ ده‌وێت
د. ساڵح نیك به‌خت: ده‌بێت هێزه‌كانمان سه‌رفی بزووتنه‌وه‌یه‌كی‌ سیاسی‌ ‌و مه‌ده‌نی‌ بكه‌ین
بایه‌زیدی‌ مه‌ردۆخی‌: ئابوورییه‌كی‌ تۆكمه‌ زیاتر پارێزگاریی‌ له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كات تا هێزی‌ سه‌ربازیی‌
سه‌ڵاحه‌دین به‌هادین: له‌ سه‌لیقه‌ی‌ قیاده‌ی‌ كوردیدا هه‌ڵه‌ی‌ ستراتیژی‌ هه‌یه‌
عومه‌ر شێخموس: سه‌ركردایه‌تی‌ كورد زۆر پشوو كورته‌
عه‌دنان موفتی‌: گه‌نده‌ڵی‌ له‌ هه‌رێمدا دیارده‌یه‌كی‌ به‌رچاوه‌
د. دینیس نه‌تالی‌: خه‌ڵك له‌ پارته‌ كوردییه‌كان ناڕازییه‌، نه‌ك له‌ به‌غدا
د. نوری تاڵه‌بانی: هه‌ڵه‌ی‌ نایاسایی‌ له‌ ئاماده‌كردنی‌ ده‌ستووردا هه‌یه‌
لیوا سه‌روه‌ر قادر:
كشانه‌وه‌ی پێشمه‌رگه‌ له‌ دیاله‌، شكستی سه‌ربازی نییه‌
ئه‌حمه‌د عه‌سكه‌ری‌: له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ كه‌ركوكدا نه‌مانتوانیوه‌ دڵی‌ میلله‌ته‌كه‌ی‌ خۆشمان خۆشبكه‌ین
عومه‌ر شیره‌مه‌ڕی‌: گۆڕینی‌ تابلۆی‌ خوێندنگاكان مانای جێبه‌جێكردنی سیستمی نوێ نییه‌
سۆزان محه‌مه‌د: كورد له‌ به‌غدا هیچ دۆستێكی‌ نییه‌
سامان شاڵی: كورد نه‌یتوانیوه‌ له‌ ئه‌مریكا لۆبییه‌كی باش پێكبهێنێت
عادل سه‌بری‌: ئێمه‌ خزمه‌تی گه‌لی كورد ناكه‌ین، خزمه‌تی هه‌رێمی كوردستان ده‌كه‌ین
نـه‌وشـیــروان مستـه‌فـا: كه‌ركوكمان نه‌دۆڕاندووه‌
د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم:
بوونی‌ ئه‌مه‌ریكا گره‌نتییه‌كه‌ بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان
دانا ئه‌حمه‌د مه‌جید: ئه‌م سیستمه‌ پێویستی به‌ گۆڕانكاریی زۆر هه‌یه‌
مه‌همه‌ت مێتنه‌ر: كورد مافی‌ شه‌رعی‌ خۆیه‌تی‌ ببێته‌ خاوه‌ن ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆ
نه‌وزاد هادی‌: ده‌مانه‌وێت عه‌قڵیه‌تی‌ وه‌به‌رهێنان بگوازینه‌وه‌ بۆ كوردستان
سه‌عدی به‌زرنجی‌: ده‌بێت كورد هه‌ڵوێستی‌ توندی‌ هه‌بێت به‌رامبه‌ر به‌غدا
یوست هلترمان: كورد له‌به‌ر لاوازی په‌نای بۆ ئه‌مه‌ریكا بردووه‌
جه‌لال تاڵه‌بانی: مادده‌ی 140 جێبه‌جێ ده‌كرێت، به‌ڵام پشودرێژی شۆڕشگێرانه‌ی ده‌وێت
ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت هاوكاری‌ كوردستان بكه‌ین
هیچ پارچه‌یه‌ك له‌ كوردستاندا نابێت سیاسه‌ت له‌سه‌ر حسابی‌ پارچه‌كانی‌ تر بكات
حاكم ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر:
نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان به‌پره‌نسیپی‌ (لاغالب ولامغلوب) كارده‌كات
ئه‌حمد ده‌نیز : دروستكردنی‌ فیرقه‌ی‌ سه‌ربازی‌ له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بۆ شه‌ڕی‌ براكوژییه‌
عه‌لی‌ كه‌ریمی‌: حیزبی‌ كوردی‌ نه‌یتوانیوه‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ كورد به‌ئاراسته‌ نه‌ته‌وه‌یییدا به‌رێت
د.نه‌وزاد عومه‌ر: ده‌بوو ساڵی‌ 1992 نه‌وت ده‌ربهێنرایه‌
سه‌باحه‌تی‌ تونجه‌ل: ئه‌وانه‌ی‌ داوای‌ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌ی‌ كورد ده‌كه‌ن ره‌وانه‌ی‌ زیندان ده‌كرێن
ئه‌حمه‌د تورك: حه‌زده‌كه‌ین بزانین په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و توركیا له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌كن
سه‌لام عه‌بدولاَ: سیستمی‌ حیزبیمان هه‌مان سیستمی‌ 50 - 60 ساڵ له‌مه‌و به‌ره‌
ئاشتی‌ هه‌ورامی‌: حیزبایه‌تی‌ ناكه‌م و نه‌ یه‌كێتیم ‌و نه‌ پارتیشم
هانس براندشاید: ده‌بێت ئه‌وروپا روونتر بڕیار بۆ كورد بدات
سادق حه‌مه‌غه‌ریب: رۆژنامه‌ی‌ ئه‌لیكترۆنی‌، رۆژنامه‌ی‌ ره‌خنه‌یه‌
عومه‌ر ئیلخانیزاده‌: دیموكراسی ناوخۆیی بۆ حیزبه‌كانی كوردستان له‌ نانی شه‌و واجبتره‌
حیـزب هـه‌ر بۆ ئـه‌وه‌ دانـه‌نراوه‌ نه‌سیحـه‌تـی‌ خه‌ڵـك بكـات
ئیبراهیم عه‌لیزاده‌: ناسیۆنالیزمی‌ چه‌پ منداڵێكه‌ ده‌گری‌ نازانێت كوێی‌ ژان ده‌كات
با فێربین بۆ خۆمان كورسیی به‌رپرسیارێتیی به‌جێبهێڵین
مسته‌فا هیجری‌: كێشه‌كانمان له‌گه‌ڵ‌ ئێران به‌گفتوگۆ یه‌كلایی‌ نابێته‌وه‌
مزگین ئامه‌د: له‌ژێر كاریگه‌ریی‌ په‌كه‌كه‌ خه‌باتی‌ گه‌لی‌ كورد پێشكه‌وتووه‌
كـورد هـه‌رزانفـرۆش و گـرانكـڕن، بـۆیـه‌ ئـه‌مـریكـــا كـه‌ڵكـیان لـێ وه‌رده‌گـرێ‌
له‌وڵاتی‌ ئێمه‌دا بووه‌ به‌باو، هه‌موو ساڵێك یادێكی‌ ساردو سڕی‌ ژه‌هربارانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ 16/3دا ده‌كرێته‌وه‌
عومه‌ر فه‌تاح: ده‌ستمان به‌ لێپرسینه‌وه‌ كردووه‌
كوێستان محه‌مه‌د: پارله‌مان ئاگای‌ له‌ گرێبه‌سته‌كانی‌ نه‌وت نییه‌
كه‌مال كه‌ركوكی‌: حه‌قی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ كورد نییه‌ خاكی‌ كوردستان بخاته‌ ریفراندۆمه‌وه‌
ئیسماعیل شوكر: دواكه‌وتنی‌ بودجه‌ ته‌نها له‌به‌ر 17% نییه‌
مایكڵ‌ رۆبن: ئه‌مریكا هاوپه‌یمانی كورده‌كانی عیراقه‌ نه‌ك هاوپه‌یمانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان
ڤینۆس فایه‌ق: به‌ستنی‌ كۆنگره‌ له‌ناوچه‌ ئه‌نفالكراوه‌كاندا لایه‌نێكی عاتیفی‌ هه‌یه‌
مامۆستا سه‌یفه‌دین عه‌لی‌ :
راپۆرته‌كانی‌ مافی‌ مرۆڤ به‌شێكیان ناڕاستن‌و له‌میدیاكان‌و ئه‌ملاو ئه‌ولاوه‌ وه‌رگیراون
سالم وه‌هبی‌: كورد نه‌یتوانیوه‌ واقیع ‌و كێشه‌كانی‌ به‌ عه‌ره‌ب بناسێنێت
زۆرێك له‌ دیموكراته‌كان‌و كۆمارییه‌كان له‌ مه‌سه‌له‌ی‌ كورد تێنه‌گه‌یشتوون
د.سامان فه‌وزی‌: سه‌ندیكا جێ باوه‌ڕی‌ هه‌موو رۆژنامه‌نوسان نییه‌
نه‌بوونی‌ یاسای‌ رۆژنامه‌وانی‌ باشتره‌ له‌و یاسایه‌ی‌ كه‌ په‌سه‌ندكرا
سه‌ڵاحه‌دینی‌ موهته‌دی‌:
ئینشیقاقی حزبه‌كان به‌شێكی بۆ سایكۆلۆژیای سه‌ركرده‌كان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌
د. جه‌زا تۆفیق تالیب
ده‌رهێنانی نه‌وت به‌رێژه‌یه‌كی زۆر زیانی هه‌یه‌ بۆ داهاتوومان
فازڵ‌ میرانی‌:
ئه‌گه‌ر بڵێم حكومه‌ت له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتی‌ حزبدا نییه‌، راست ناكه‌م
سـۆزانی خاڵه‌ شـه‌هـاب:
به‌رپرسیارییه‌تی‌ ئه‌خلاقیی لای وه‌زیره‌كانی ئێمه‌ نییه‌ و یه‌ك وه‌زیر دانی به‌ هه‌ڵه‌دا نه‌ناوه‌
"وه‌ختێك كه‌ له‌ قه‌فه‌زی‌ ده‌سه‌ڵات دێیته‌ ده‌ره‌وه‌، ره‌نگه‌ ئازادیی قسه‌كردنت زۆرتربێت"
توركیا له‌ڕیگه‌ی هه‌ره‌شه‌وه‌ جارێكی تر كێشه‌ی كوردی هێنایه‌وه‌ ناوه‌ندی قسه‌وباس
ئێستا که‌س به‌ په‌که‌که‌ ناڵێت تیرۆریست
جه‌بار یاوه‌ر: ئه‌گه‌ر توركیا له‌شكركێشی بكات، ئێمه‌ ناچینه‌ هیچ به‌ره‌یه‌كه‌وه‌
فوئاد عه‌جمی: په‌یوه‌ندی‌ له‌نێوان گه‌لێكی‌ بچوك ‌و وڵاتێكی‌ زلهێز موجازه‌فه‌یه‌
نه‌رمین عوسمان جێگری‌ سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ بالاَی‌ ماده‌ی‌ 140:
چۆن ده‌بێت خاكی‌ خۆت بخه‌یته‌ راپرسیه‌وه‌
قاعیده‌مان له‌ گه‌رمیان ده‌ركرد، ئاڵای‌ كوردستانمان بۆیه‌كه‌مجار هه‌ڵكرد
سه‌رۆكی‌ پژاك:
هاوكاریی‌ ئه‌مریكا بۆ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانمان قبوڵده‌كه‌ین
فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد: كورد ناتوانێت هه‌موو ناوچه‌ دابڕاوه‌كان بگێڕێته‌وه‌

عه‌دنان موفتی‌:
پارله‌مان نازانێت چه‌ند پاره‌ به‌ حزبه‌كان ده‌درێت

حاكم شێخ له‌تیف: یه‌كێتی‌ و پارتی‌ باوه‌ڕیان به‌ ده‌ستور نییه‌

قادر عه‌زیز: ئێمه‌ ئۆپۆزسیۆن نین


 

Sbeiy.com © 2007-2011 All rights reserved    
ئه‌مه‌ریكا: له‌گه‌ڵ ئێران په‌یوه‌نده‌ی‌ راسته‌وخۆمان هه‌یه‌ مامۆستایانی هاوبه‌ش ستایشی سه‌رجه‌م مامۆستایانی‌ كوردستان ده‌كات به‌غدا؛ به‌هۆی ته‌قینه‌وه‌ی دو بۆمبه‌وه، 70 كه‌س بون به‌ قوربانی‌ به‌هۆی‌ كوشتنی‌ خوشكه‌زاكه‌یه‌وه‌، میرێكی كوه‌یتی‌ له‌ سێداره‌ ده‌درێت چوارقوڕنه‌؛ كارمه‌ندانی به‌شی سیانه‌ی كاره‌با مانیانگرت بۆ وه‌رگرتنی خوێندكارانی هه‌رێم، نوێنه‌ری‌ 22 زانكۆی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌ هه‌ولێرن سوریا؛ ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌، 14 كه‌س كوژراون هه‌ولێر؛ چه‌ندین كه‌س ناویان له‌ناو ليستى (دامه‌زراوان) و (دانه‌مه‌زراوان)دا نه‌هاتوه‌ته‌وه‌ سه‌ركرده‌یه‌كی شۆڕشگێڕانی‌ لیبیا: قه‌زافی له‌ شاری‌ سیرته‌ عه‌بدوڵا ئۆجه‌لان: حكومه‌تی‌ توركیا گفتوگۆكانی‌ له‌گه‌ڵ كورد وه‌ستاندوه‌ هۆشیار زێباری‌: بونی په‌كه‌كه‌ له‌سه‌ر خاكی عێراق ناشه‌رعیه‌و جێگه‌ی‌ قبوڵكردن نیه‌ 5 هه‌زار یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبون له‌ شاره‌كاندا بۆ هێزه‌كانی ناوخۆ دروستده‌كرێت ئه‌ڵمانیا؛ تارا جاف و داریوشی‌ ئیقبالی‌ كۆنسێرتێك كۆیان ده‌كاته‌وه‌ سلێمانی؛ به‌ڕێوه‌به‌ری كه‌ناڵی ئاسمانی په‌یام بانگهێشتی دادگا کراو به‌ به‌ڵێننامه‌ی شه‌خسی ئازاد کرا شانۆگه‌ری‌ گێژه‌ن نمایش ده‌كرێ