راپۆرت
حیزب وەك ئافاتێكی گەورە بۆ میللەت




Tuesday, March 15, 2011
 
     

ئاماده‌کردنی: عه‌لی حه‌مه‌ساڵح
(60%)ی بودجە چوه‌تە خزمەتی یەكێتی و پارتی و (6%)ی بۆ پرۆژە خەرجكراوە
بودجەی كوردستان، موڵكی هەمو هاوڵاتییانی كوردستانە، بودجەی كوردستان بە بەراورد بە وڵاتگەلێكی وەك سوریا و ئوردن، بودجەیەكی زۆر گەورەیە و دەتوانین لە رێگایەوە هەرێمی كوردستان ببوژێنینەوە، بەڵام كاتێك بەشی هەرەزۆری بودجە دەخرێتە خزمەتی حیزبەوە و پلانێكیش نییە بۆ خەرجكردنی ئەو بەشە كەمەی كە دەمێنێتەوە، ئەو دۆخەی ئێستا دروست دەبێت كە كوردستانی بەرەو هەڵدێر بردوە.

ئەم نوسینە هەوڵدانێكە بۆ ئەوەی كە بەپشتبەستن بە زانیاریی دروست و بەڵگەنامەكان، وەڵامی بەشێكی ئەو پرسیارە بدەینەوە كە بۆ لە كوردستاندا هاوڵاتییان ناتوانن سود لە بودجەی گشتی ببینن.

هەشت رێگا بۆ بردنی پارەی میللەت
جگە لە داگیركردنی ئەو دەیان دۆنم زەوییەی كە ئەگەر ئێستا بەنرخی رۆژ ساغ بكرێتەوە، بە دەیان ملیار دۆلار مەزەندە دەكرێت، پارەیەكی زۆری لە بودجەی گشتی بۆ حیزب برابێت، جگە لە داهاتی نەوت و داهاتەكانی دیكە، حیزب لە بودجەشدا دەستی خستوەتە بینەقاقای میللەت، رەنگە لەماوەی رابردو تەنیا باسی ئەوە كرابێت كە یەكێتی و پارتی مانگانەیەكی زۆر بۆ خۆیان دەبەن، بەڵام ئەو رێگایانەی دیكە كە یەكێتی و پارتی لە رێگایەوە پارەی گشتی دەبەن، زۆر زیاترە لەئەو پارانەی كە مانگانە وەك بودجەیەك دەدرێتە یەكێتی و پارتی، یەكێتی و پارتی لە كوردستاندا چەندین رێگای جیاواز بودجەی گشتیان بۆ بەرژەوەندیی خۆیان بەكارهێناوە.

خانەنشینی حیزب: بێمانییەكی گەورە
لە كوردستاندا داهێنانی زۆر گەورە لە بواری گەندەڵی بردنی سەرمایەی میللەتدا كراوە، ژمارەیەك زۆری بەرپرسو كادیری حیزبیی یەكێتی و پارتی، خانەنشین كراون كە لە ئەندامانی سەركردایەتییەوە دەستپێدەكات كە بەپلەی وەزیر خانەنشینكراوە تاوەكو هاوڵاتییەكی ئاسایی، بۆ نمونە لە ساڵی 2009دا (726) ملیار و (962) ملیۆن دینار بۆ موچە و موكافەئەی خانەنشینان خەرجكراوە و بەشێكی زۆری ئەم پارەیەش بۆ كادیرەكانی حیزب بوە، لەو پارەیە (43) هەزار كەس كە لە رێگای مەڵبەندەكانی یەكێتییەوە خانەنشینكراون، (12) ملیار (900) ملیۆن دیناریان وەرگرتوە، ئەمانە تەنیا رۆژێكیش خزمەتیان نەبوە وەك كارمەندی حكومەت، لە حكومەتێكی سێ شاریدا و بۆ حكومەتێكی (5) كابینەیی، (965) وەزیری خانەنشینكراو هەیە كە مانگانەی هەر یەكەیان (4) ملیۆنو (500) هەزار دینارە و لە ساڵێكدا (52) ملیار و (110) ملیۆن دینارییان بۆ خەرج دەكرێتو بەشێك لەمانەش تائێستا بۆ تەنیا چركەیەكیش وەك وەزیری دەوامیان نەكردوە و بە پلەی وەزیری خانەنشین كراون، بەپێی وتەی سەرچاوەیەكی ئاگادار: «نزیكەی (3) هەزار كەس بەپلەی بەڕێوەبەری گشتی و جێگری بەڕێوەبەری گشتی و راوێژكار خانەنشینكراون و كەسیان تەنیا بۆ ساتێكیش فەرمانبەری حكومەت نەبون، كە مانگانەی هیچكام لەمانەش كەمتر نییە لە ملیۆنێك و (200) هەزار دینار»، ئەمە جگە لەوەی كە چەندین كەسی دیكە بە پلەی بەڕێوەبەری بەش خانەنشین كراون.

لە كوێی دونیادا هەیە، مانگانە بە ملیۆنان دۆلار بە كەسانێك بدرێت بەناوی خانەنشینی، بەڵام ئەمانە فەرمانبەری حكومەت نەبنو ساتێك وەك فەرمانبەر خزمەتیان نەكردبێت.

كادیری حیزبیی وەك فەرمانبەر
حیزبی كوردستان، داهێنەرە، داهێنەرێكی مەزن، داهێنەرێك هەمیشە سەرقاڵی تۆماركردنی داهێنانی نوێیە، حیزبی كوردی بەتوانایە لە دۆزینەوەدا، حیزبی كوردی كە مەبەستمان پارتی و یەكێتییە، ئەوەندە بەتوانایە، ساڵ نییە ژمارەیەكی نوێی پێوانەیی تۆمار نەكات، بەڵام داهێنان و تۆماركردنی ژمارە پێوانەییەكانیان لە بری شانازیی پێوەكردن، مایەی شەرمەزارییە، چونكە داهێنان و ژمارە پێوانەییەكانیان لە گەندەڵیدایە، لەبەر ئەوەی دەسەڵاتەكەی موبارەكو بن عەلی ئاوا بو، لەبەرئەوەی دەسەڵاتەكەی موعەمەر قەزافیش لە لێواری مەرگدایە، ئەگەری ئەوە هەیە سەرجەم ژمارە پێوانەییەكانی گەندەڵی لە ئێستا بەدواوە بەناوی یەكێتی و پارتییەوە تۆماربكرێن.

یەكێكی دیكە لەو رێگایانەی كە حیزب بەهۆیەوە بودجەی گشتی دەبات، كادیرە حیزبییەكانیانە، بەشی هەرەزۆری كادیرە حیزبییەكانی یەكێتی و پارتی فەرمانبەری وەزارەتی دارایین بەبێ ئەوەی تەنیا رۆژێكیش وەك فەرمانبەر دەوامیان كردبێت، ئەم كادیرە حیزبییانە مانگانە لە بەڕێوەبەرایەتی رێكخراوەكانی ناو وەزارەتی داراییەوە، موچەیان دەدرێتی لە بارەگا حیزبییەكانیان، ئەو كادیرە حیزبییانەش كە بەبێ دەوامكردن موچەخۆری حكومەتن و موچەكەشیان موچەیەكی شیاوە، بۆ نمونە ئەندام مەڵبەند فەرمانبەرە بەپلەی بەڕێوەبەری تەنفیزیی، كارگێڕ مەڵبەند و ئەندام مەكتەب هەیە بەپلەی راوێژكار موچە وەردەگرێتو لەتەنیشت ئەو موچەیەشدا وەریدەگرێت واژوی راوێژكار دەكات، نەك كارگێڕ مەڵبەند، ئەمەش بوەتە هۆی ئەوەی ساڵانە لە بودجەی گشتی، بودجەیەكی زۆر بۆ وەزارەتی دارایی تەرخان بكرێت، بۆ نمونە پار ساڵ، (559) ملیار دینار بۆ موچەی فەرمانبەرانی وەزارەتی دارایی تەرخانكرا، كە زۆربەی بۆ موچەی كادیرانی حیزبی بوە.

پار ساڵ، وەزارەتی دارایی (37) هەزار و (788) فەرمانبەری هەبوە، كە بەشی هەرە زۆریان ئەو كادیرە حیزبییانەن كە هەرگیز وەك فەرمانبەرێكی حكومەت دەوام ناكەن، لە ساڵێكدا (559) ملیار دینار موچەیانە، كە دهکاته (469) ملیۆن دۆلار، ئەگەر رێژەیەكی گشتیش وەربگرین، هەر فەمانبەرێكی سەر بەم وەزارەتە لە ساڵێكدا، (12) هەزارو (429) دۆلار وەردەگرێت، لەكاتێكدا ئەگەر رێژەیەكی گشتی بۆ فەرمانبەرانی وەزارەتی پەروەردە وەربگرین، (6) هەزارو (421) دۆلارە، چونكە (143) هەزار و (314) فەرمانبەری هەیە و موچەی ساڵێكی هەموشیان ترلیۆنێك و (141) ملیار دینارە، بەپێی ئەم شیكردنەوەیەی سەرەوەش، لە رێژە گشتیەكەیدا موچەی هەر فەرمانبەرێكی وەزارەتی دارایی دو ئەوەندەی موچەی فەرمانبەرێكی وەزارەتی پەروەردەیە، ئەگەر موچەی فەرمانبەرانی وەزارەتی دارایی بەراورد بكەین بە موچەی كارمەندو پێشمەرگەكانی سەر بە وەزارەتی پێشمەرگە، سێ ئەوەندە دەكات، چونكە حكومەت بۆ پار ساڵ، (596) ملیار دیناری تەرخانكردوە بۆ (122) هەزار و (471) موچەخۆری وەزارەتی پێشمەرگە، ئەگەر رێژەیەكی گشتی وەربگرین، ساڵانەی هەر موچەخۆرێك (4) هەزارو (65) دۆلارە، لەكاتێكدا رێژەی تێكڕایی بۆ موچەخۆرێكی وەزارەتی دارایی، (12) هەزارو (429) دۆلارە.

لێرەدا پرسیارەكە ئەوه‌یە، بۆچی موچەی كارمەندانی وەزارەتی دارایی دو ئەوەندەی كارمەندانی وەزارەتی پەرەوەردەو سێ ئەوەندەی پێشمەرگە دەبێت؟ وەڵامەكەی بۆ باڵادەستی حیزب دەگەڕێتەوە، چونكە بەشێكی زۆر ئەو موچەخۆرانەی وەزارەتی دارایی، كادیری حیزبین و ئێستا دەیان كەس كە بڕوانامەیان نییە و كادیری حزبین موچەی راوێژكار وەردەگرن، بەسەدان كادیری حیزبیش، موچەی بەڕێوەبەر وەردەگرن.

بینا بۆ بارەگاكانیان
یەكێتی و پارتی، تەنیا بەوەوە نەوەستاون كە مانگانە بودجەیەكی شیاو بۆ حیزبەكانیان ببەن، یەكێتی و پارتی بەوەوە نەوەستاون كە كادیرە حیزبی و بەرپرسە حیزبییەكانیان بكەن بە دوبەش و بەشێكیان وەك خانەنشین و بەشەكەی دیكەش وەك فەرمانبەر موچەی شیاویان بۆ ببڕدرێتەوە، بەڵكو حیزب لە بودجەی گشتی، بینای بۆ بارەگاكانی دروست دەكرد، لەبەرئەوەی كە حكومەتیش گوێڕایەڵێكی زۆر باشی حیزب بوە، لەبری ئەوەی بیر لە دروستكردنی نەخۆشخانە و قوتابخانەكان بكاتەوە، بیری لەوە كردوەتەوە كە بارەگا بۆ حیزبێك دروست بكات، لەبری ئەوەی بیر لە دروستكردنی نەخۆشخانەیەك بكاتەوە، بیری لەوە كردوەتەوە چۆن بینایەك بۆ لقو مەڵبەندەكان دروست بكات، ساڵانە لەسەر بودجەی گشتی دەیان بیناو بارەگا و میوانخانە بۆ یەكێتی و پارتی دروستكراوە.

ئەگەر بچمە سەر وردكردنەوەی ئەمانە، زۆر دەخایەنێت، بەڵام با بەڵگەیەكی رون بخەینە بەردەست، ساڵی 2009، بڕی (501) ملیار دینار بەناوی پرۆژەكانی وەزارەتی ناوخۆوە خەرجكراوەو بەو پارەیە (300) بینای زۆر شیاو بۆ ئەو وەزارەتە دروست دەكرا، ئەو پارەیەی بەناوی پرۆژەكانی وەزارەتی ناوخۆوە خەرجكراوە، نۆزدە ئەوەندەی ئەو پارەیەیە كە بەناوی پرۆژەكانی وەزارەتی تەندروستییەوە خەرجكراوە، سەرچاوەیەكی ئاگاداریش رایدەگەیەنێت: «بەشی هەرەزۆری ئەو پارەیە، بۆ بینای حیزبەكان بوە، چونكە بەو پارەیە نزیكەی (300) بینا بۆ وەزارەتی ناوخۆ دەكرا، ئەی كوا ئەو بینایانە؟، بیناكانی وەزارەتی ناوخۆ هەر بینا كۆنەكانەو ئەگەر بینای نوێش كرابێت، چەند بینایەكی زۆر كەم بوە بۆ بنكەكانی پۆلیس، ئەو پارەیە بۆ بینا حیزبییەكانی پارتیو یەكێتی بوە".

لەبەشی یەكەمی ئەو نوسینەدا، تەنیا قسەمان لەسەر سێ خاڵ كرد كە حیزب بەهۆیەوە بودجەی گشتی بۆ بەرژەوەندیی خۆی بەكارهێناوە، لەبەشی دوەمی ئەم تەوەرەدا، قسە لەسەر ئەو رێگایانەی دیكە دەكەین كە حیزب لە رێگایانەوە بودجەی گشتی بۆ بەرژەوەندیی خۆی بەكارهێناوە، بەپشتبەستن بە زمانی ژمارەكان، ئەوە روندەكەینەوە كە چۆن حیزب لە (9) رێگاوە بودجەی گشتی بۆ بەرژەوەندی خۆی بەكارهێناوە، رونی دەكەینەوە كە چۆن (60%)ی بودجە بۆ حیزب بوەو (6%)ی بودجە بۆ پرۆژەكان بوە.

حیزب، وەك ئافاتێكی گەورە بۆ میللەت (42.5%)ی موچە بۆ وەزارەتە حیزبییەكانە
نۆ رێگا بۆ بردنی پارەی میللەت

جگە لە داگیركردنی ئەو دەیان دۆنم زەوییەی كە ئەگەر ئێستا بە نرخی رۆژ ساغ بكرێتەوە، بە دەیان ملیاردۆلار مەزەندە دەكرێت، که پارەیەكی زۆر لە بودجەی گشتی بۆ حیزب برابێت، جگە لە داهاتی نەوتو داهاتەكانی دیكە، حیزب لە بودجەشدا دەستی خستوەتە بینەقاقای میللەت، رەنگە لە ماوەی رابردو تەنیا باسی ئەوە كرابێت كە یەكێتی و پارتی مانگانەیەكی زۆر بۆ خۆیان دەبەن، بەڵام ئەو رێگایانەی دیكە كە یەكێتی و پارتی لە رێگایەوە پارەی گشتی دەبەن، زۆر زیاترە لە ئەو پارانەی كە مانگانە وەك بودجەیەك دەدرێتە یەكێتی و پارتی، یەكێتی و پارتی لە كوردستاندا بە چەندین رێگای جیاواز بودجەی گشتیان بۆ بەرژەوەندیی خۆیان بەكارهێناوە.

لە بەشی یەكەمی ئەم نوسینەدا، قسەم لەسەر سێ رێگا كرد كە حیزب بەهۆیەوە بودجەی گشتی بۆ بەرژەوەندیی خۆی بەكاردەهێنێت، كە ئەویش خانەنشینكردنی كادیرێكی زۆری حیزبییە كە بە پلەی وەزیر دەستپێدەكات تاوەكو فەرمانبەری ئاسایی، رێگایەكی دیكە؛ ئەوەبو كە حیزب كادیرەكانی خۆی كردوەتە فەرمانبەر بەبێ ئەوەی فەرمانبەری حكومەتی هەرێمی كوردستان بن، واتە لەبری ئەوەی لە فەرمانگەیەكی حكومەتدا رۆژانە دەوام بكەن، لە لقو مەڵبەندو بارەگا حیزبییەكاندان. خاڵێكی دیكە؛ كە لە نوسینی پێشوتردا قسەم لەسەر كرد، ئەو هەمو بینایە بوە كە لەسەر بودجەی گشتی بۆ یەكێتی و پارتی دروستكراوە.

لەم نوسینەشدا قسە لەسەر چەند رێگایەكی دیكە دەكەم كە حیزب بەهۆیەوە بودجەی گشتی بۆ بەرژەوەندیی خۆی بەكارهێناوە.

وەزارەتەكانی حیزب
لە حكومەتەكەی یەكێتی و پارتیدا، ئەگەر حیزبی نەبیت، لە هیچ وەزارەتێكدا بە بەڕێوەبەری بەشیش پۆستت نییە، نەك بەڕێوەبەری بەشیش زۆرجار ئەگەر حیزبی نەبیت، تەسكییەی ئەوەشت بۆ ناكرێت دانامەزرێیت وەك فەرمانبەرێكی ئاسایی، بەڵام قسەكردنی ئێمە لەسەر ئەمە نییە و گەر چاوپۆشی لەمە بكەین و ئەوانیش نكوڵی لێبكەن، ئەوا كۆمەڵێك وەزارەت و دامەزراوە هەن بەتەواوەتی لەژێر هەیمەنەی حیزبدان و جگە لە رەنگی زەرد و سەوز، هیچی دیكە نابینن، ئەم وەزارەتانە زۆرینەی موچەی فەرمانبەران بۆ ئەوانە.

مەبەستی من ئەوە نییە كە موچەی فەرمانبەرەكانی ئەم دامەزراوانە كەم بكرێنەوە، بەڵكو پێویستە زیادیش بكرێن بەشێوەیەك كە هاوتابێت لەگەڵ هاوپیشەكانیان لە شارەكانی دیكەی عێراق.

لێرەدا ئاماژە بەو وەزارەتانە دەدەم كە لەژێر هەیبەتی حیزبدان و زۆرینەی موچە بۆ ئەوانە.
* وەزارەتی دارایی: ئەم وەزارەتە جگە لەوەی تاوەكو ئێستا بەفیعلیی وەك دو وەزارەت كار دەكات، بۆ دو ئیدارەی پێشوی یەكێتی و پارتی، ژمارەیەكی زۆری كادیرە حیزبییەكانی یەكێتی و پارتی فەرمانبەری ئەم وەزارەتەن، پارساڵ وەزارەتی دارایی (37) هەزار و (788) موچەخۆری هەبو، بەشێكی زۆریان كادیری حیزبین و بەبێ ئەوەی بۆ چركەیەكیش فەرمانبەربن، موچە لەم وەزارەتە وەردەگرن، هەر لە پارساڵدا (559) ملیار دینار كە (469)ملیۆن دۆلار دەكات، موچەیان بوە، ئەگەر رێژەیەكی گشتیش وەربگرین هەر فەرمانبەرێكی سەربەم وەزارەتە لە ساڵێكدا (12) هەزار و (429)دۆلار وەردەگرێت، لەكاتێكدا ئەگەر رێژەیەكی گشتی بۆ فەرمانبەرانی وەزارەتی پەروەردە وەربگرین؛ (6) هەزار و (421) دۆلارە، چونكە (143) هەزار و (314) فەرمانبەری هەیە و موچەی ساڵێكی هەموشیان ترلیۆنێك و (141) ملیار دینارە. بەپێی ئەم شیكردنەوەیەی سەرەوەش، موچەی هەر فەرمانبەرێكی وەزارەتی دارایی دو ئەوەندەی موچەی فەرمانبەرێكی وەزارەتی پەروەردەیە، هۆكاری ئەمەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە؛ كە لەبەر ئەوەی بەشی هەرە زۆری كادیرە حیزبییەكان بە پلەی باڵا وەك بەڕێوەبەر و راوێژكار دامەزراون، موچەكانیان زۆر بەرزە.

* وەزارەتی پێشمەرگە: پێویستە موچەی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان هاوتابێت لەگەڵ موچەی كارمەندانی وەزارەتی بەرگریی عێراق و پێشمەرگەش بكرێتە موڵكی نیشتمان، بەڵام لەبەر ئەوەی تاوەكو ئێستا پێشمەرگە لەژێر هەیمەنەی حیزبدایە و حیزب لەبری حكومەت جوڵەیان پێدەكات، تاوەكو ئێستاش ژمارەی هێزی پێشمەرگە بە نەزاندراویی ماوەتەوەو وەزیری پێشمەرگەی حكومەتی هەرێمی كوردستان دەڵێت؛ ژمارەی هێزی پێشمەرگە (195)هەزار كەسەو بەپێی میلاكاتی حكومەتی هەرێمی كوردستان كە موچەیان بۆ تەرخانكراوە (122)هەزار كەسە، خەرجیی ســــاڵــی (2009)ی پێشمەرگە لەسەر بودجەی گشتی (971)ملیارو (666)ملیۆن دینار بوە، گریمان ژمارەكانی وەزیری پێشمەرگە دروست نییەو بە لێكدانەوەو وەرگرتنی رێژەی سەدیی پشت بە میلاكاتی حكومەتی هەرێم دەبەستین، حكومەت پارساڵ (596)ملیار دیناری تەرخانكردوە بۆ (122)هەزارو (471)موچەخۆری وەزارەتی پێشمەرگە، ئەگەر رێژەیەكی گشتی وەربگرین ساڵانەی هەر موچەخۆرێك (4)هەزارو (65)دۆلارە، لەكاتێكدا رێژەی تێكڕایی بۆ موچەخۆرێكی وەزارەتی دارایی كە زۆربەیان كادیری حیزبین (12) هەزارو (429)دۆلارە، بە وەرگرتنی رێژەی تێكڕایی موچەی كادیرێكی حیزبیی لەسەر بودجەی حكومەت، سێ ئەوەندەی موچەی پێشمەرگەیەكە.

* ئاسایش: گومان لەوەدا نییە ئێستا ئاسایش لە سنوری پارتی ئاسایشی پارتییە و لە سنوری یەكێتیش ئاسایش لەژێر دەسەڵاتی یەكێتیدایە، لە پارساڵدا ژمارەی فەرمانبەرانی ئاسایشی گشتی سلێمانی (17)هەزار و (678) فەرمانبەرە و موچەی ساڵێكی هەمویان (125)ملیار دینارە و ژمارەی فەرمانبەرانی ئاسایشی هەولێریش (18)هەزار و (819)كەسە و موچەی ساڵێكی هەمویان (140)ملیار دینارەو لە بودجەی گشتی پارەیان بۆ تەرخان دەكرێت، ئەمە جگە لە دەزگای زانیارییو پاراستن كە تاوەكو ئێستا بە نەزاندراویی ماوەتەوە.

* وەزارەتی ناوخۆ: هەرچەندە وەزارەتی ناوخۆ ئێستا یەكیگرتوەتەوە، بەڵام زۆر ئەستەمە لە ناوچەی دەسەڵاتی یەكێتیدا ئێستا كەسێك وەك كارمەندی ئەم وەزارەتە دابمەزرێت و یەكێتی نەبێت، هەر وەك هەمان شت لە ناوچەی دەسەڵاتی پارتیدا ئەستەمە، بەشی هەرە زۆری كارمەندانی ئەم وەزارەتەش لەبری ئەوەی بەرگریی لە میللەت بكەن، پاسەوانی بەرپرسە حیزبییەكانی یەكێتی و پارتی و بارەگا حیزبییەكانیانن، ژمارەی فەرمانبەرانی وەزارەتی ناوخۆش لە پارساڵدا (95)هەزارو (983)كەسەو موچەی ساڵێكیشیان (705)ملیار دینارە.

حكومەتی هەرێم پارساڵ (625) هەزار و (849) موچەخۆری هەبوە، بەشی هەرە زۆریان ئەوانەن كە لەژێر دەسەڵاتی حیزبدان، بە ئاسایشو وەزارەتی پێشمەرگە و ناوخۆ و داراییەوە (292)هەزار و (731)موچەخۆریان هەیە، لەو بودجەیەش كە موچەی فەرمانبەران تەرخانكراوە، بەشی هەرە زۆری بۆ ئەم دەزگاو وەزارەتە حیزبییانەیە كە لە (4) ترلیۆن و (999)ملیار دینار كە پارساڵ بۆ موچەی فەرمانبەران تەرخانكرا، (2)ترلیۆنو (125)ملیار دیناری بۆ ئەو وەزارەتانەیە كە لەژێر دەسەڵاتی حیزبدان، بەم پێیەش؛ (42.5%)موچەی فەرمانبەرانی كوردستان بەشێوەی راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ، دەچێتە خزمەتی حیزبەوە لە رێگای ئەم دەزگا و وەزارەتانەوە كە ئێستا حیزب بەڕێوەیان دەبات.

رێكخراوەكانی حیزب
یەكێك لە سیما جوانەكانی وڵاتی دیموكراتی، هەبونی رێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنییە و گومانیش لەوەدا نییە كە چەند رێكخراوێكی كۆمەڵگای چالاك كە ژمارەیان زۆر كەمە لە هەرێمی كوردستاندا هەیە، بەڵام ژمارەی رێكخراوە حیزبییەكان زۆرن.

لەماوەی ساڵانی رابردودا، بەپشتیوانیی حیزب و كەسانی ناو حیزب، دەیان سەنتەر و رێكخراو لە كوردستاندا كرانەوە و بەشێكی ئەم سەنتەرانە رۆڵی بارەگا حیزبییەكانیان دەبینی و لەپێناو بەرژەوەندی حیزبەكەیاندا كاریان دەكرد، هەندێكیشیان نە لەپێناوی حیزبەكەو نە لەپێناوی كاری رێكخراوەیشدا، هیچ كارێكیان نەكردوەو وەك «مشەخۆرێك» مانگانە بودجەیەكی شیاویان لە حكومەت وەرگرتوە.

بەپێی ئامارێكی فەرمی كە لە بەرپرسێكی ئەنجومەنی وەزیرانی حكومەتی هەرێمی كوردستانمان وەرگرتوە، لەم هەرێمە سێ شارییەدا مانگانە (426)رێكخراو سەنتەر ملیارێكو (456)ملیۆن دینار وەردەگرن.

 بەپێی بەڵگەنامەیەك؛ ئەم ژمارەیەی سەرەوە بە دروست نازانم و دروستكەی لەخوارەوە دەخەمەڕو، گریمان ئەو ژمارەیەی سەرەوەش دروستە، ئایا ئەو دۆخەی كە ئێستا لە كوردستاندا دەیبینین بەرهەمی كاری ئەم (426) رێكخراوانە بێت، ئایا جیاوازیی نێوان بونو نەبونیان چییە؟

كاتێك مرۆڤ بڕیاری خەرجكردنی بڕێك پارە دەدات، هەڵسەنگاندێك لەنێوان بڕە پارەی خەرجكراو و سودی ئەو شتەدا دەكات كە پارەكەی بۆ خەرجدەكات، بەڵام لە خەرجكردنی پارە بۆ رێكخراوەكان تەواو پێچەوانەی ئەمە رویداوە.

ئەوەی لە كوردستاندا بەناوی رێكخراوەكانەوە بە چەند كەسێك دەدرێت، بڕێكی ئەوەندە زۆرە كە مرۆڤ توشی شۆك دەكات، تەنیا ساڵی (2009) وەربگرین، ئەو بڕە پارەیه‌ی دراوەتە رێكخراوەكان، بەشێكە لە بودجەی بەكاربردن و لە بودجەی بەكاربردنیشدا لەنێو خانەی مینحە(بەخشین)، جێی كراوەتەوە، ساڵی رابردو (368) ملیۆن دۆلار، (131)ملیۆنو (264)هەزار دۆلار دراوەتە رێكخراوەكان و زیاترە لە دو ئەوەندەی ئەو پارانەی كە بۆ سەرجەم پرۆژەكانی وەزارەتی پەروەردە خەرجكراوە.

بۆ رێكخراوە زانستییەكان (المنظمات العلمیه‌) (9) ملیار و (309) ملیۆن دینار خەرجكراوە، ئایا ئەم رێكخراوە زانستییانە كامانەن كە ئەم هەمو پارەیەیان بۆ خەرجكراوەو شوێن دەستیان دیار نییە.

بۆ رێكخراوی زانستیی (المنظمات ‌ الثقافیه‌) لە ساڵی (2009)دا (19) ملیار و (812)ملیۆن دینار خەرجكراوە، ئایا ئەم رێكخراوە حیزبییانە كامانەن؟

 

 
     Print     Send this link     Add to favorites

بیروڕا
عامر
 شتێکی بێ مانایه‌ یه‌کێتی و پارتی و سێبه‌ره‌کانیان به‌ حزب له‌قه‌له‌م بده‌ی حزبی سیاسی موئه‌سه‌سه‌یه‌کی مۆدێرنی کۆمه‌ڵایه‌تی سه‌رده‌مه‌ کۆمه‌ڵگه‌ی مرۆڤایه‌تی هیچ کات گلۆڵه‌ بونی سیاسی مه‌ده‌نی وای به‌ خۆوه‌ نه‌بینیوه‌ ..له‌ کوێی دنیای مۆدیرندا حزبی سیاسی چه‌ک و سه‌رباز و ئاسایش و هه‌والگری تایبه‌ت به‌ خۆی هه‌بووه‌ تا ئه‌مانه‌ وه‌ک ئه‌وان ناو بنرین حزب ...حزبی سیاسی ریکخراویکی مه‌سئولانه‌ی کۆمه‌لایه‌تیه‌ و کارو کرده‌وه‌ی مه‌سئولانه‌ ده‌نه‌خشینی له‌ کۆمه‌لگه‌دا ...ریکخراوو گروپی سیاسی ماسئولیه‌تی سیاسی و کۆمه‌لایه‌تی له‌ کۆمه‌لگه‌دا نادیاره‌و ئیلتزامی مه‌سئولانه‌ی سیاسی به‌ سیاسه‌ته‌کانیه‌وه ‌وه‌ک حزب نیه‌ سه‌رجه‌میشیان سێبه‌ری حزبن
Bawan
 dast khosh kak Ali raportieke jwana, amana (PUK, PDK) kay la paraee milat ter abnn??
omed issa
 بودجه‌ بێجگه‌ له‌وه‌ی سه‌رمایه‌ی گه‌له‌ بودجه‌: سازکردنی سیستێمه‌که‌ بۆ ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر سامانه‌که‌ بژی . به‌هۆی ئه‌وه‌ی زۆرینه‌ی بودجه‌ بۆ حزبه‌ حزب جگه‌ له‌وه‌ی ڕسکایه‌ و ئاوسایه‌ له‌ گه‌نده‌ڵی کۆمه‌ڵگاشی به‌جێ هێشتوه‌ له‌ قه‌یرانه‌کان گۆشه‌گیر بووه‌ لایه‌نی سته‌مکاری سه‌رخان به‌ هه‌مان ئاراسته‌ سته‌مکاری ژێرخان ده‌ڕواتن ،بۆیه‌ سه‌رو بنی سیستێمه‌که‌ مۆرانه‌ ده‌وری داوه‌.
 
بیروڕای خۆت بنێره‌

تکایه‌ له‌ ناردنی هه‌ر سه‌رنج و بۆچونێکدا ره‌چاوی ئه‌م تێبینیانه‌ بکه‌:
                     

1 – ده‌توانیت راو بۆچوونه‌که‌ت به‌ رێنوسی عه‌ره‌بی یان لاتینی بنێریت.

2 – نوسینه‌که‌ت دووربێت له‌ ناو زراندن.

3 – سبه‌ی بۆی هه‌یه‌ ئه‌و برگانه‌ لا بدات که‌ بڵاوکردنه‌وه‌یان سایته‌که‌ روبه‌روی لێپێچینه‌وه‌ی یاسایی ده‌کاته‌وه‌.

4 – سبه‌ی بۆی هه‌یه‌ راوبۆچونه‌کان له‌ شوێنی دیکه‌دا بۆ مه‌به‌ستی رۆژنامه‌وانی و توێژینه‌وه‌ به‌کاربهێنێته‌وه‌.

5 - ئه‌و راوبۆچوونانه‌ی بڵاوده‌کرێنه‌وه‌ گوزارشت له‌ راوبۆچوونی سبه‌ی ناکه‌ن.

 
ناو :
 
ئیمه‌یڵ :
 
 
بیروڕا :
 
  
 
 
نه‌وت، ئاشكراكردنی‌ داهاتێكی‌ ونبو
روداوی‌ هاتوچۆ؛ تیرۆری‌ سپی!
هه‌ولێر و به‌غدا...ناکۆکییه‌کان له‌سه‌ر چین؟
لیبیا؛ له‌ دیكتاتۆریه‌وه‌ بۆ ئازادی‌
له‌ چاوه‌ڕوانی بڕیاره‌کانی سه‌رۆکی هه‌رێمدا؟!
گرانیه‌ گه‌وره‌كه‌؛ قه‌یرانی‌ گرانی‌ نرخ بازاڕه‌كانی‌ كوردستان ده‌ته‌نێته‌وه‌
سه‌عدییه‌ و جه‌له‌ولا؛ دوباره‌بونه‌وه‌ی سیناریۆکان
كـــــــــــــــــــێـــــــــــشــــــــــــــــــه‌ی كـــــــــــــــــــــــورد
له‌شفرۆشی‌ هه‌ڕه‌شه‌ له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كات
له‌ به‌ ده‌وڵه‌تبونی‌ باشوری‌ سودانه‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌تی كوردی‌
راپۆرتی‌ ناوه‌ندی لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئابوری‌ سه‌باره‌ت به‌ هێزه‌كانی‌ ناوخۆ ‌و پێشمه‌رگه‌
په‌رله‌مان، بۆ په‌سه‌ندکردنی یاسا و چاودێری یان ئیمتیازات؟
ئه‌نجومه‌نی ئاسایش: ده‌زگایه‌کی نیشتیمانی یان ئه‌نجومه‌نێكی‌ مه‌ترسیدار؟!
هه‌رێم له‌چاوی‌ جیهانه‌‌وه‌
بێسه‌روشوێنكراوانی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ... ئه‌نفالێكی‌ تر
پڕۆژه‌کانی ئۆپۆزسیۆن بۆ چاکسازیی ریشه‌یی
سه‌ندیكایه‌كی‌ نوێ بۆ به‌رگریكردن له‌ رۆژنامه‌نوسان...
ورده‌كاری‌ كه‌موكوڕییه‌كانی‌ بودجه‌ی‌ 2011
په‌یامی‌ فراكسیۆنی‌ گۆڕان ده‌رباره‌ی‌ بودجه‌ی‌ 2011 بۆ په‌رله‌مان و رای‌ گشتی‌
بودجەی ئەمساڵ بگەڕێتەوە یان په‌سه‌ند بكرێت؟
دوای‌ سه‌ركوتكردنی‌ خۆپیشانده‌ران چی‌؟
به‌ به‌ڵگه‌...
هه‌ڕاج كردنی خاكی كوردستان
بکوژه‌کان ئازادن...
وه‌به‌رهێنانه‌ یان له‌بنهێنان...
هه‌ڕاجكردنی‌ خاكی‌ كوردستان
زمانی‌ به‌یاننامه‌كان نه‌خشه‌ رێگای‌ چاره‌سه‌ره‌؟
كورده‌كان له‌سه‌ر شه‌قامن
پرۆژه‌ی ده‌ستوری بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان
حیزب وه‌ك ئافاتێكی‌ گه‌وره‌ بۆ میلله‌ت
به‌حیزبیكردنی‌ بۆنه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كان
بودجەیەكی پڕ لە كارەسات
هه‌ولێر؛ ده‌زگا ئه‌منییه‌كان چی‌ ده‌كه‌ن؟
سەرا کرا بە مەیدانی تەحریر
پانۆرامای‌ خۆپیشاندانه‌كان...
"ده‌نگی‌ گه‌نج و فیشه‌كه‌كانی‌ ده‌سه‌لاَت"
به‌ڵگه‌نامه‌كانی‌ گه‌نده‌ڵی‌!!!
هه‌رێم؛ مانگێک له‌خۆپیشاندان و ناڕه‌زایی
رونــاكـبیران هـۆشـداری دەدەنە دەسەڵات
كاره‌با له‌ بێ‌ پلانی‌ حكومه‌تدا
گه‌لی‌ میسریش سورن له‌سه‌ر گۆڕان
میسر، له‌ لێواری ئاڵوگۆڕدا
به‌ یاساییکردنی ده‌زگا حیزبیه‌کان؟!
به‌ڵگه‌نامه‌كانی‌ ویكیلیكس سه‌باره‌ت به‌ بنه‌ماڵه‌ فه‌رمانڕه‌واکه‌ی تونس
گه‌لی تونس بڕیاری ژیانیدا و سه‌رۆك هه‌ڵات
له‌پێناو بناغه‌یه‌كی ده‌ستوری ته‌ندروست بۆ سیسته‌می حكومڕانی "پڕۆژه‌ی پلانی چاكسازی یاسایی له‌ سیسته‌می په‌رله‌مانی هه‌رێمی كوردستان-عێراقدا"
په‌رله‌مانێكی‌ داخراو به‌ڕوی‌ راگه‌یاندندا
پانۆرامای گرنگترین روداوه‌کانی ساڵی 2010
به‌ ژماره‌ و سه‌لماندن پاشه‌كشه‌ی‌ كورد له‌ به‌غدا
په‌رله‌مانتاران، ئاگاداری‌ بودجه‌ی‌ په‌رله‌مان نین
خۆپیشاندان به‌رده‌وام ده‌بێت
بودجه‌ی‌ (2011) كێشه‌كانی‌ نێوان هه‌رێم ‌و به‌غدا قوڵتر ده‌كاته‌وه
چۆن چاکسازی له‌ په‌رله‌مانی کوردستاندا بکرێت؟
بلۆکه‌کانی نه‌وتی هه‌رێم
بارزانی‌ حكومه‌ت له‌ بێگاری‌ حیزب رزگار ده‌كات؟
ته‌ندروستی‌ پێویستی به‌ گۆڕانه‌
کوردو حکومه‌تی داهاتوی عێراق
په‌رله‌مان ‌ئازادیی خۆپیشاندان به‌رته‌سك ده‌کاته‌وه‌
كشانه‌وه‌ی‌ گۆڕان
ئاگربڕی‌ په‌كه‌كه‌ له‌ نێوان به‌رده‌وامی‌ و پچڕاندا!
كابینه‌ی‌ شه‌شه‌م؟!
یه‌كێتی‌و پارتی‌، یاسای حیزبه‌كان پێشێل ده‌كه‌ن
ده‌سته‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ هه‌رێم بۆ؟
نەوتی کوردستان لە نێوان کێشەکانی، دەرهێنان و فرۆشتن و هەناردەکردندا...
هه‌نگاوێك به‌ره‌و چاكسازیی‌... با له‌ په‌رله‌مانه‌وه‌ ده‌ست پێبكه‌ین
پێشێلكردنی‌ ئازادی‌ راده‌ربڕین ده‌سه‌ڵات روبه‌ڕوی‌ ره‌خنه‌ ده‌كاته‌وه‌ *
مافی ئازادی‌ راده‌ربڕین له‌ هه‌رێم ده‌بێته‌ جێگه‌ی‌ گومانی‌ رێكخراوه‌ جیهانییه‌كان
دژایه‌تی‌ به‌رته‌سككردنه‌وه‌ی‌ ئازادیی‌ راده‌ربڕین فراوان ده‌بێت
ده‌ستوری‌ نوێی‌ توركیا و كورد
رۆژنامه‌گه‌ری‌ له‌ژێر نه‌شته‌ری‌ ده‌سه‌ڵاتدا
ده‌سته‌ی‌ داكۆكیی‌ له‌ زیندانه‌ سیاسییه‌كان، له‌نێوان هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌و به‌رده‌وامبوندا
نزیکه‌ی 20 هه‌زار ده‌رچوی ئاماده‌ییه‌کان له‌ زانكۆكانی هه‌رێم وه‌رناگیرێن
حكومه‌ت گرێبه‌سته‌نه‌وتیه‌كان بۆ په‌رله‌مان ئاشكراده‌كات؟
بۆچی‌ ده‌سه‌ڵات له‌ میدیا توڕه‌یه‌؟
رۆشنبیرانی‌ كورد ناچالاک و بێ هه‌ڵوێستن؟!
ئه‌مریكا وڵاتێك له‌ خه‌ونی‌ مرۆڤه‌كان
حكومه‌ت_كاره‌با_بازرگانان
"پڕۆژه‌ی‌ كرانه‌وه‌" به‌ره‌و كوێ‌؟
مادده‌هۆشبه‌ره‌كان بكوژی‌ مرۆڤه‌كان
قه‌یرانی‌ پێكهێنانی‌ حكومه‌تی‌ عێراق له‌ كۆمه‌ڵگای‌ نێوده‌وڵه‌تی‌
توركیا چۆن كێشه‌ی‌ كورد چاره‌سه‌ر ده‌كات؟
یه‌كێتی‌‌و پارتی‌، له‌ نه‌وت چه‌ندیان ده‌ستده‌كه‌وێت
نه‌وت، له‌ سامانێكی نیشتیمانیه‌وه‌ بۆ قه‌یرانێكی سیاسی
نابوكۆ چییه‌، چۆن هه‌رێمی‌ كوردستان سود له‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌ گرنگیی‌ گازیی‌ جیهانی‌ وه‌رده‌گرێت؟
هه‌رێمی كوردستان و یه‌كلاییكردنه‌وه‌ی كێشه‌ی په‌كه‌كه‌
ده‌سته‌ی باڵای هه‌ڵبژاردنی هه‌رێم بۆ؟
دیارده‌ی‌ له‌شفرۆشی‌ له‌ كوردستان؟!
حه‌ج پێویستی‌ به‌ ریفۆرمه‌؟
بۆردومان و له‌شكركێشی‌، پێشێلكردنی‌ سه‌روه‌ری‌ كێ یه‌؟
ده‌سه‌ڵاتی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان له‌سه‌رده‌می بۆشایی یاساییدا
كه‌ركوك، له‌نێوان به‌رداشه‌كاندا ده‌هاڕدرێت
په‌رله‌مانی‌ كوردستان، به‌ره‌و چی‌ هه‌نگاو ده‌نێت؟
لیژنه‌ی‌ نه‌زاهه‌؟!
كه‌س نایه‌وێت ئۆپۆزسیۆن بێت
كورد له‌ چاوه‌ڕوانی یه‌كبونی هه‌ڵوێستدا
زیاتر له‌ (5) ملیار دینار بۆ ئۆتۆمبێلی‌ په‌رله‌مانتاران ته‌رخان ده‌كرێت
بێده‌نگی‌ شكا
بۆچی دژایه‌تی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای سلێمانی ده‌كرێت؟
پێشێلكارییه‌كانی‌ سنوری‌ شاره‌وانی‌ كه‌لار
په‌روه‌رده‌ نوقمی‌ بێپلانی‌ بوه‌
په‌رله‌مانتار و ویژدان...
سه‌رۆكی‌ هه‌رێم و پۆستی‌ حیزبی‌!
له‌یادی‌ (112) ساڵه‌ی‌ رۆژنامه‌گه‌ریی‌ كوردیدا
گۆڕانخوازه‌كانی‌ توركیا
ئه‌نفال كاره‌ساتێكی‌ فه‌رامۆش كراو
په‌رله‌مان جورئه‌تی‌ ئاشكراكردنی‌ راپۆرته‌كانی‌ دیوانی‌ چاودێری‌ دارایی‌ نییه‌
حیزب به‌ مامۆستا‌و مامۆستا چی‌ به‌ زانكۆكان كردوه‌؟
كورد له‌ چوار ساڵی ئاینده‌دا؟!
مافی‌ مرۆڤ له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان؟!
كورد له‌گه‌ڵ كێ هاوپه‌یمانی ببه‌ستێت؟
چ پۆستێك گرنگه‌ كورد له‌ به‌غدا وه‌ریبگرێت؟
تێبینی‌ له‌سه‌ر بوجه‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم، بۆ ساڵی‌ (2010)
راپۆرتێكی‌ نهێنیی‌ سه‌ربازیی‌: یه‌كێتی‌، پێشمه‌رگه‌ی‌ خستوه‌ته‌ خزمه‌تی‌ به‌رپرس ‌و مه‌ڵبه‌نده‌كانییه‌وه‌
"گۆڕان" له‌ وه‌رزی‌ یه‌كه‌مه‌وه‌.. به‌ره‌و وه‌رزی‌ دوه‌م
کارنامه‌یه‌ک بۆ لێدوان: کاری داهاتوی نوێنه‌رانی کورد له‌ به‌غداد ئه‌بێ چی بێ؟
گۆڕان به‌غدا ده‌هه‌ژێنێت
پێویسته‌ بودجه‌ بنێردرێته‌وه‌ بۆ حكومه‌ت
فراكسیۆنی‌ گۆڕان له‌ كه‌ركوك...
هه‌ولێر تۆپی‌ نه‌وت ده‌خاته‌وه‌ گۆڕه‌پانی‌ به‌غدا
قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ نه‌یتوانی ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان ئاسایی‌ بكاته‌وه‌
گه‌شتێک له‌ ئه‌تڵه‌سه‌وه‌ بۆ سه‌حرای رۆژئاوا
گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ كورد بۆ خاڵی‌ سفر
كورد له‌ به‌غدا؟!...
په‌رله‌مانی‌ شڵه‌ژاو
پانۆرامای‌ روداوه‌كانی‌ (2009)ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان
قه‌یرانی بێمتمانه‌یی بانكه‌كانی‌ كوردستانی‌ گرتۆته‌وه‌
ئاینده‌ی‌ كورد له‌ عێراق...
پیره‌مه‌گرون رۆژێك له‌ په‌شێویدا
جه‌له‌ولا ته‌عریب ده‌كرێته‌وه‌...
داخستنی‌ ده‌ته‌په‌؟!
جارێكی تر لیستی هاوپه‌یمانی سازشی كرد
ئۆپۆزسیۆنی‌ كوردستان و چاودێری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم
سینگاپوره‌ (شاری شێر)
پڕۆژه‌ی‌ ده‌ستوری‌ هه‌رێم پێویستی‌ به‌ هه‌مواركردنه‌وه‌یه‌
هێزی‌ چه‌كداری‌ هه‌رێم له‌ژێر چنگی‌ حیزبدایه‌
حكومه‌ت نه‌خۆشی‌ دواخستنی‌ بودجه‌ی‌ گرتوه‌
به‌عس خۆی‌ بۆ په‌رله‌مانی‌ عێراق ئاماده‌ ده‌كات
نــــــه‌وتــــــــی‌ ســــــــــور
وه‌زیره‌كانی‌ كابینه‌ی‌ نوێ‌
ته‌كنۆكرات، یان گوێڕایه‌ڵی‌ حیزب؟
یه‌كێتی‌ سامانی‌ گشتی‌ له‌خزمه‌تی‌ ده‌زگاكانیدا به‌كارده‌هێنێت
سندوقی‌ نیشته‌جێبون خزمه‌تی‌ به‌رژه‌وه‌ندیی‌ گشتیی‌ ناكات
جیۆگرافیایه‌ك بۆ گه‌شه‌كردنی‌ برسێتی‌
فراكسیۆنی‌ گۆڕان "چه‌له‌حانێچی‌‌و فه‌وزه‌وی‌"ین یان ئۆپۆزسیۆنێكی‌ كارا؟
حكومه‌تی‌ دوانه‌یی‌
پێشمه‌رگه‌ و نهێنی‌ كۆبونه‌وه‌كانی‌ به‌غدا و هه‌ولێر
لیستی‌ كراوه‌‌و كه‌ركوك ‌و كۆتا كێشه‌یان له‌سه‌ره‌
ده‌سه‌ڵات موزایه‌ده‌ی‌ سیاسی‌ به‌ دژایه‌تیكردنی‌ گه‌نده‌ڵییه‌وه‌ ده‌كات
شیكاریی رۆژنامه‌وانی‌:
دیوی‌ ناوه‌وه‌ی‌ دانیشتنه‌كانی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردوی‌ په‌رله‌مان
میدیای‌ ره‌ش
لیستی‌ گۆڕان (20-22) كورسیی‌ و كوردستانی‌ (35 - 38) كورسیی په‌رله‌مانی‌ عێراق به‌ده‌ستده‌هێنن
حكومه‌تی‌ بنكه‌ فراوان، یان زۆرینه‌؟
له‌چاوه‌ڕوانی، كابینه‌ی‌ نوێدا
وشکه‌ساڵی ‌و کاریگه‌رییه‌کانی له‌سه‌ر داهاتوی کوردستان
ناڕه‌زاییه‌كان ده‌ستور به‌ره‌وكوێ‌ ده‌به‌ن؟
ئۆپۆزسیۆن له‌ هه‌رێمدا...
بێكاریی‌، ده‌رده‌ كوشنده‌كه‌
كه‌ركوك گۆڕانی‌ ده‌وێت
جــــــــــــیهـــــــــــــان چـــــــــــــی‌ ‌وت؟
له‌ دهۆكه‌وه‌ بۆ هه‌ولێر، چیرۆكی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان
هه‌ڵبژاردن چی‌ گۆڕی‌؟
ده‌كرێت شانازی‌ به‌ بێگه‌ردی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌وه‌ بكرێت؟
بودجه‌یه‌ك له‌ تاریكیدا-4-
بودجه‌یه‌ك له‌تاریكیدا3
بودجه‌یه‌ك له‌ تاریكیدا2
بودجه‌یه‌ك له‌ تاریكیدا
به‌رپرسه‌ باڵاكان رچكه‌شكێنی خروقاته‌كانی‌ بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنن
ساته‌وه‌ختێكی‌ چاوه‌ڕوانكراو نه‌خشه‌ی‌ سیاسی‌ كوردستان له‌به‌رده‌م گۆڕانێكی‌ چاره‌نوسسازدایه‌
نیشتمانێك بۆ هه‌ڕاج
ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ چی‌ ده‌گۆڕێت؟
حیزب پرۆژه‌كانی‌ حكومه‌ت به‌ چالاكیی خۆی ده‌ناسێنێت
ئه‌مساڵیش وه‌كو ساڵانی‌ رابردو بودجه‌ په‌سه‌ندكرا
پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ پرۆژه‌ ده‌ستوری‌ هه‌رێم وه‌ك پڕوپاگه‌نده‌ به‌كارده‌هێنن
هه‌رێمی‌ كوردستان بوه‌ خاوه‌نی‌ قفڵی‌ نه‌وت
حكومه‌تی‌ هه‌رێم چاره‌سه‌ری‌ گه‌نده‌ڵی‌ پێناكرێت
موچه‌بڕین له‌نێوان واقیع‌و خه‌بات‌و قوربانیدا
میدیای‌ كوردی‌ له‌نێوان تاوانباركردنی‌ به‌كاری‌ سیخوڕی‌‌و گه‌یاندنی‌ راستییه‌كاندا
1002 گوندی‌ هه‌رێم قوتابخانه‌یان نییه‌
په‌رله‌مان به‌ڵێنه‌كه‌ی‌ جێبه‌جێ‌ ناكات‌و سه‌رۆكی‌ حكومه‌تیش نایه‌ته‌ په‌رله‌مان
ململانێ‌و كێبڕكێی نێوان میدیا حیزبی‌و ئه‌هلی‌و سه‌ربه‌خۆكان به‌كوێ ده‌گات؟
كورده‌كانی عێراق به‌ڵێن ده‌ده‌ن مافه‌كانی مرۆڤ ره‌چاو بكه‌ن
رێكخراوه‌كان داوای‌ یاسایه‌كی‌ شایسته‌ به‌خۆیان ده‌كه‌ن
هیواو ترس
مافه‌كانی‌ مرۆڤ له‌ هه‌رێمی‌ كوردستانی‌ عێراق
قه‌لاَی كه‌ركوك له‌نێوان دروشمه‌كانی مه‌سیف و قه‌ڵاچوالان و زه‌رگه‌ته‌دا
له‌بری هێنانه‌وه‌ی روفاتی ئه‌نفالكراوه‌كان، سزای جاش‌و مسته‌شاره‌كان بده‌ن
كه‌ركوك، ئاڵۆزتركردنی ئاڵۆزییه‌كان
ده‌ستوری‌ هه‌رێم به‌بێ‌ ریفراندۆم شه‌رعیه‌تی‌ كاركردنی‌ نابێت
سه‌ركرده‌یه‌كی كورد هاوپه‌یمانێتیه‌کی سه‌ربه‌خۆ پێكده‌هێنێت
پرۆژه‌ی‌ پاڵپشتی‌ دادگا
دیاربه‌كر، قه‌ڵای‌ ده‌ته‌په‌ ‌و خه‌ونی‌ ئه‌كه‌په‌
پڕۆژه‌:
کارکردن له‌پێناو رێکخستنه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگا دور له‌ حیزبایه‌تی
میدیای‌ ئازاد به‌ غه‌رامه‌كردن بێ‌ ده‌نگ ده‌كرێت؟
هه‌ڵه‌بجه‌یه‌كان نیگه‌رانن
پڕچه‌ككردنه‌وه‌ی سوپای عێراق
لیستی‌ جیاواز‌و سه‌ربه‌خۆ گۆڕانكاریی‌ سیاسی‌ دروستده‌كات
نیشته‌جێبون، قه‌یرانه‌ چاره‌سه‌ر نه‌كراوه‌كه‌
كێشه‌كانی‌ یه‌كێتی‌ به‌ گۆڕینی‌ چه‌ند كه‌سێك چاره‌سه‌ر ناكرێن
ساخته‌كاری‌، دێوه‌زمه‌كه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن
تا ئێستا یه‌كلایی‌ نه‌كراوه‌ته‌وه‌ كێ‌ مافی‌ ده‌نگدانی‌ هه‌یه‌‌و كه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ هه‌رێم ده‌كرێت؟
جگه‌ له‌ كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و 4 ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ باڵی‌ ریفۆرم (11) ئه‌ندامی‌ دیكه‌ی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ ده‌ستله‌كارده‌كێشنه‌وه‌
مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌، دو ده‌سه‌ڵاته‌ ره‌هاكه‌ی‌ هه‌رێم
ریفۆرم، چاره‌نوسه‌ حه‌تمییه‌كه‌
عێراق هه‌نگاوێكی‌ تر "ئه‌زمونه‌ دیموكراسی"ه‌كه‌ی‌ هه‌رێمی‌ به‌جێهێشت
كورد له‌ هه‌ڵبژاردنی‌ مه‌خموردا ده‌یدۆڕێنێت
په‌رله‌مانتاران كۆكن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانێكی‌ دروست له‌ كوردستاندا نییه‌
كورد له‌ هه‌ڵبژاردنی‌ دیاله‌ ده‌سڵه‌مێته‌وه‌
كورد، له‌ به‌غدا داوای‌ لامه‌ركه‌زیه‌ت ده‌كات‌و له‌ هه‌رێمیش دژیه‌تی‌
كشتوكاڵ‌؛ كه‌رته‌ فه‌رامۆشكراوه‌كه‌ی‌ كوردستان
نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان، رێكخراوێك بۆ كێشه‌كانی‌ دوێنێ‌
پڕۆژه‌یه‌ک بۆ حکومه‌تێکی هاوچه‌رخ و چالاک
95%ی‌ كه‌رتی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ له‌ژێر كۆنترۆڵی‌ كۆمپانیا توركییه‌كاندایه‌
په‌كه‌كه‌؛ ئه‌و هێزه‌ی‌ هه‌میشه‌ هه‌وڵی‌ له‌ناوبردنی‌ ده‌درێت
جیاكردنه‌وه‌ی‌ حیزب له‌ كاروباری‌ حكومه‌ت
كۆمپانیا توركییه‌كان، به‌ڵێنده‌ره‌ ئیمپراتۆره‌كان
لێکۆڵینه‌وه‌یه‌ك‌ ده‌رباره‌ی ره‌وشتی دیموکراتی
سه‌كرده‌یه‌كی (ی‌.ن.ك) ره‌خنه‌گرتن له‌سه‌ر سه‌ركردایه‌تی‌ سیاسی كوردستان به‌رفراوان ده‌كات
مه‌خمور ناگه‌ڕێته‌وه‌ سه‌ر هه‌رێمی‌ كوردستان
سه‌رۆكایه‌تیی‌ كۆمار زیاتر له‌ 24 ملیۆن دۆلاری‌ به‌ده‌ر له‌ رێنماییه‌كان خه‌رجكردوه‌
كورد له‌ خۆری‌ سه‌ربه‌خۆییه‌وه‌ بۆ هیلالی‌ فیدراڵی‌
به‌غدا به‌خه‌به‌ردێته‌وه‌
نوری‌ حاجی‌ فه‌تاح: ده‌كرێ‌ پرۆژه‌كه‌ی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا بكرێته‌ به‌ردی‌ بناغه‌ بۆ داهاتوی‌ كوردستان
په‌رله‌مانتاران توانای‌ لێپێچینه‌وه‌یان نییه‌...
كاریگه‌ریی ئێران له‌سه‌ر عێراق
ئۆباما و مه‌كه‌ین
بارزانی‌ له‌ ئه‌مه‌ریكا
تاڵه‌بانی‌ داوا ده‌كات نوێترین جۆری‌ چه‌ك بۆ سوپای‌ عێراق دابین بكرێت
پڕۆژه یه‌ك‌ بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی که‌رکوک
وشكه‌ساڵی‌؛ ده‌رفه‌تێك بۆ گه‌نده‌ڵی‌
ئه‌مه‌ كه‌مه‌كه‌یه‌، زۆره‌كه‌ كوا؟
ئایا ئێران‌ هه‌ڕه‌شه‌یه‌ بۆ سه‌ر ئه‌مه‌ریكا؟
په‌رله‌مانی‌ عێراق له‌نێوان هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ ‌و پێكهێنانی‌ كوتله‌ی‌ نوێدا
له‌ ئه‌دمۆنزه‌وه‌ بۆ دیمستۆرا
ده‌رباره‌ی‌ كێشه‌ی‌ سنووری‌ هه‌رێمی‌ كوردستان
مالیكی‌ ده‌سه‌ڵاته‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان كه‌مده‌كاته‌وه‌
رۆژنامه‌نووسان له‌به‌رده‌م یاسایه‌كی‌ پڕ له‌ مه‌ترسیدان
له‌ ده‌مانچه‌ی‌ كڵۆكه‌وه‌ بۆ فڕۆكه‌ی‌ F-16
كاره‌كانی‌ كورد ئه‌نجامی‌ خراپی‌ ده‌بێت
دیمستۆرا، چی‌ وت؟ چی كرد؟ چی ده‌كات؟
كورد له‌ سوپای‌ عێراقدا پشتگوێخراوه‌
نیویۆرك تایمز و هێرش بۆ سه‌ر كورد
بایدن
ئه‌ندازیاری بیرۆکه‌ی پێکهێنانی سێ هه‌رێم له‌ عێراق
قاعیده‌، له‌ ده‌فته‌ری‌ ناونووسینه‌وه‌ بۆ تۆڕێكی‌ تۆقێنه‌ر
عێراق به‌ رێككه‌وتنێكی‌ ستراتیژیی‌ یادی‌ "رۆژه‌ شومه‌كه‌"ی‌ UN ده‌كاته‌وه‌
خه‌ونی‌ كورد و رێكه‌وتنه‌ ئه‌منییه‌كه‌ی‌ عێراق - ئه‌مه‌ریكا
گه‌شتێک بۆ‌ ناو جوانی و ئازاره‌کانی ئاسیای ڕۆژهه‌ڵات و کوردستان
سیاسه‌تی شیعه‌کان ده‌رهه‌ق به‌ که‌رکوک و تێگه‌یشتن له‌ هه‌ڵوێسته‌ پارادۆکسیه‌کانیان‌
كه‌ركوك و هه‌نگاوه‌ نوێیه‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا
موسڵ و مه‌خموریش به‌رمیله‌ باروتن
رێكه‌وتنه‌ ئه‌منییه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا و عێراق
كۆنترۆڵكردنی سنووره‌كان و به‌رگرتن له‌ هاورده‌كردنی شمه‌كی خراپ
كارتی‌ كشانه‌وه‌ی‌ كورد له‌ به‌غدا فه‌رامۆشكراوه‌
هه‌ر په‌رله‌مانتارێكی‌ عێراق 180 هێنده‌ی‌ مووچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رێك وه‌رده‌گرێت
له‌ گه‌نجینه‌ی هه‌ولێر به‌رتیل ئیشه‌كان به‌ڕێ‌ ده‌كات
ئه‌ماره‌تێكی‌ نه‌وتی‌ كوردی‌
نه‌خشه‌ی لێدانی ئێران له‌ به‌رده‌م ده‌رگا كراوه‌كاندا
ئه‌وه‌ی‌ ته‌عریب كردی‌، به‌ 140 چاره‌سه‌ر نه‌كرا...
"كه‌ركوك به‌ نموونه‌"
كه‌ركوك و ناوچه‌ دابڕاوه‌كان له‌ چاوه‌ڕوانی دیمستۆرادا
نه‌وشیروان مسته‌فا: ده‌مه‌وێت چاكسازیی‌ له‌ حكومه‌ت و په‌رله‌ماندا بكه‌م
په‌رله‌مانتارانی كوردستان و بودجه‌ی حزبه‌كان
ده‌ستوه‌ردانی‌ حیزب حكـومـه‌تی‌ ئیفلـیـج كردووه‌
خراپ به‌كارهێنانی‌ مۆبایل هۆكارێكی‌ سه‌ره‌كی كوشتنی‌ ژنانه‌ له‌ كوردستان
ده‌بێت نه‌وتی‌ هه‌رێم دوابه‌رمیل بێت بۆئه‌وه‌ی‌ ئاینده‌ی‌ نه‌وه‌كانمان مسۆگه‌ربێت
سه‌ركرده‌ سیاسییه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی عیراق وێنه‌یه‌كی پڕ له‌ ئازادی و لێبوردنیان نه‌خشاندووه‌، به‌ڵام ئه‌وه‌ به‌رده‌وام له‌گه‌ل واقیعدا یه‌كناگرێته‌وه‌ و له‌ململانێدایه‌. له‌كاتێكدا كه‌ رۆژ به‌رۆژ راگه‌یاندنی سه‌ربه‌خۆ به‌هێزتر ده‌بێت، هێرشكردن بۆسه‌ر رۆژنامه‌نوسان و ده‌ستگیركردنیان په‌ره‌ده‌سێنێت.
5%ی‌ بودجه‌ بۆ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و حكومه‌ت‌و په‌رله‌مان ته‌رخانكراوه‌
حكومه‌ت وه‌ك پێویست هاوكاری‌ ناوچه‌ كاره‌ساتباره‌كانی‌ وشكه‌ساڵی‌ ناكات
مه‌كته‌بی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌
تارمایی‌ حزبه‌كان له‌ نێو ده‌سه‌ڵاتی‌ دادوه‌ری کوردیدا
ئه‌نفال، به‌سه‌رهاتی نه‌ته‌وه‌یه‌ك له‌ ته‌نهایدا
لایه‌نگرانی‌ تاڵه‌بانی‌ له‌دژی‌ ناكۆكییه‌كانی‌ ناو راگه‌یاندنه‌كان یه‌كده‌گرن
تۆپبارانی‌ ئێران چه‌ندین گومان هه‌ڵده‌كرێ‌
5ساڵ به‌سه‌ر جه‌نگی‌ ئازادی‌ عیراق
سبه‌ی دۆت كۆم
ره‌خنه‌ به‌ زمانی‌ گوڵ
هه‌رێمی‌ كوردستان له‌ راپۆرتی‌ سالاَنه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مریكادا
هه‌ڵه‌بجه‌، مێژووی شارێك له‌ ده‌ره‌وه‌ی كاره‌سات
كـورد له‌ كـه‌ركـوك جله‌كـه‌شی‌ لـه‌ده‌ستـداوه‌
له‌شكركێشی توركیا
هه‌ڕه‌شه‌یه‌ك بۆ سه‌ر چاره‌نووسی ناوچه‌ ئارامه‌كه‌
كاره‌بای هه‌رێمی كوردستان ماڵی تاریكی هاووڵاتیان و كارگه‌ روناكه‌كان
بۆچی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ كوردی‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی ناوێت؟
كورد و گه‌مه‌ی‌ سیاسی‌ له‌ عێراقدا
به‌پێی‌ خه‌ملاَندن بودجه‌ی‌ هه‌رێم دیاری‌ ده‌كرێت
به‌شداری نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان و به‌نێوده‌وڵه‌تیكردنی كێشه‌ی كه‌ركوك
"سه‌رده‌می‌ زێڕینی‌ گه‌شه‌سه‌ندنی‌ ره‌وتی‌ ئیسلامی‌ سیاسیی‌ له‌ كوردستان نه‌وه‌ده‌كان بوو و كۆتایی‌ هات"
ره‌خنه‌ی كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یاندن و وه‌ڵامه‌كانی حیزب
له‌پێناو گرێبه‌سته‌كاندا، حكومه‌تی‌ هه‌رێم 140 ده‌دۆڕێنێت
(الله‌، الوطن، الملک)
ئایا كوردستانی‌ عێراق هاوپه‌یمانێكی‌ باشه‌؟
هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ رێككه‌وتننامه‌ی‌ جه‌زایر له‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ كێدایه‌؟
پانۆرامای‌ ماده‌ی‌ 140 له‌ دوو ساڵی‌ رابردوودا
سه‌دام، كۆتایی دیكتاتۆرێك له‌ عیراقدا
په‌كه‌كه‌ و توركیا، ئاگربڕ و له‌شكركێشی‌
شه‌ش یه‌كی‌ جیهان ده‌بێته‌ بینه‌ر
هه‌ڵبه‌ز و دابه‌زی به‌های دۆلار و ره‌وشی بازاڕی كوردی
له‌ یه‌کێتییه‌وه‌ به‌ره‌و کۆمپانیای وشه‌
جه‌نگی‌ نه‌وت هه‌رێمی‌ كوردستان به‌ره‌و كوێ‌ ده‌بات؟
شه‌ڕی‌ ساردی‌ نێوان شه‌هرستانی‌ ‌و حكومه‌تی‌ هه‌رێم
له‌په‌رله‌مانی‌ عیراقدا، ده‌ستكاریی‌ رێژه‌ی‌ ده‌نگدانی‌ په‌رله‌مانتاران ده‌كرێت
هه‌ڕه‌شه‌كانی توركیا ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی به‌بیر كورد ده‌هێنێته‌وه‌
یه‌كگرتوو كۆمه‌ڵ‌ ‌و بزووتنه‌وه‌ بۆچوونیان له‌ له‌شكركێشی‌ توركیا جیاوازه‌
ئێران رۆژنامه‌ كوردییه‌كان به‌ تۆمه‌تی هاوكاریی سیاسیی پارته‌كانی‌ باشووری‌ كوردستان دادگایی ده‌كات
له‌شكركێشی توركیا، هه‌وڵ‌ و ته‌قه‌لای لایه‌نه‌كان
ئه‌گه‌ره‌كانی‌ دووباره‌بوونه‌وه‌ی‌ له‌شكركێشییه‌كه‌ی‌ ساڵی‌ 1995ی‌ توركیا
سه‌ركردایه‌تی‌ كورد نازانێت چۆن ریفراندۆمی‌ ماده‌ی‌ 140 ئه‌نجام بدات
نه‌وتی‌ كوردستان، ئه‌گه‌رێك بۆ ململانێ‌
له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتوودا به‌یه‌ك لیست به‌شداری‌ ده‌كه‌ن

كۆمه‌ڵ ‌‌و یه‌كگرتوو به‌نهێنی‌ رێككه‌وتنێكی‌ ستراتیژیی‌ ئیمزاده‌كه‌ن
چاره‌نووسی‌ رێكخراوه‌ دیموكراتی و جه‌ماوه‌رییه‌كان له‌ سێبه‌ری‌ حزبدا
له‌ چاوه‌ڕوانیی‌ راپۆرته‌كه‌ی‌ كرۆكه‌ر - پاتریۆس دا
به‌ هۆی‌ شكستی‌ دیبلۆماسییه‌تی‌ كوردی پێده‌چێت ئه‌نجامی‌ راپۆرته‌كه‌ جارێكی‌ دی‌ كورد نیگه‌ران بكاته‌وه‌
مادده‌ی‌ 140 دوا ده‌رفه‌تی مێژوویی له‌ به‌رده‌م کورددا
زه‌واجی‌ مسیار كورده‌واری‌ توشی‌ شۆك ده‌كات
ململانێی‌ حزبی‌، هه‌ولێر له‌سه‌ر كێ‌ تاپۆ ده‌كات؟

کورد و هه‌ڵبژاردنه‌که‌ی تورکیا

ئه‌نفال، ئه‌و کاره‌ساته‌ی ته‌نها کورد به‌ جینۆسایدی ده‌زانێت

 

Sbeiy.com © 2007-2011 All rights reserved    
ئه‌مه‌ریكا: له‌گه‌ڵ ئێران په‌یوه‌نده‌ی‌ راسته‌وخۆمان هه‌یه‌ مامۆستایانی هاوبه‌ش ستایشی سه‌رجه‌م مامۆستایانی‌ كوردستان ده‌كات به‌غدا؛ به‌هۆی ته‌قینه‌وه‌ی دو بۆمبه‌وه، 70 كه‌س بون به‌ قوربانی‌ به‌هۆی‌ كوشتنی‌ خوشكه‌زاكه‌یه‌وه‌، میرێكی كوه‌یتی‌ له‌ سێداره‌ ده‌درێت چوارقوڕنه‌؛ كارمه‌ندانی به‌شی سیانه‌ی كاره‌با مانیانگرت بۆ وه‌رگرتنی خوێندكارانی هه‌رێم، نوێنه‌ری‌ 22 زانكۆی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌ هه‌ولێرن سوریا؛ ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌، 14 كه‌س كوژراون هه‌ولێر؛ چه‌ندین كه‌س ناویان له‌ناو ليستى (دامه‌زراوان) و (دانه‌مه‌زراوان)دا نه‌هاتوه‌ته‌وه‌ سه‌ركرده‌یه‌كی شۆڕشگێڕانی‌ لیبیا: قه‌زافی له‌ شاری‌ سیرته‌ عه‌بدوڵا ئۆجه‌لان: حكومه‌تی‌ توركیا گفتوگۆكانی‌ له‌گه‌ڵ كورد وه‌ستاندوه‌ هۆشیار زێباری‌: بونی په‌كه‌كه‌ له‌سه‌ر خاكی عێراق ناشه‌رعیه‌و جێگه‌ی‌ قبوڵكردن نیه‌ 5 هه‌زار یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبون له‌ شاره‌كاندا بۆ هێزه‌كانی ناوخۆ دروستده‌كرێت ئه‌ڵمانیا؛ تارا جاف و داریوشی‌ ئیقبالی‌ كۆنسێرتێك كۆیان ده‌كاته‌وه‌ سلێمانی؛ به‌ڕێوه‌به‌ری كه‌ناڵی ئاسمانی په‌یام بانگهێشتی دادگا کراو به‌ به‌ڵێننامه‌ی شه‌خسی ئازاد کرا شانۆگه‌ری‌ گێژه‌ن نمایش ده‌كرێ