Print WWW.SBEIY.COM
 دره‌وا پێكڤه‌ژیانا كورد و ئه‌ره‌بان ل موسلێ‌
محسن عه‌بدولره‌حمان
04/08/2014

وه‌سا دیاره‌ مرۆڤی‌ و تشتان ژی‌ وه‌كو دراڤی‌ دو روی هه‌نه‌، رویێ‌ دیار هه‌رده‌م یێ‌ روهن و ئاشكرایه‌، له‌ورا یێ‌ گه‌س، شرین و جوانه‌، لێ‌ دا هه‌لسه‌نگادنه‌ك دروست بۆ وی‌ روی‌ بهێته‌كرن، پێدڤییه‌ لایێ‌ ڤه‌شارتی‌ و نه‌دیار ژ چه‌پ و كوریشكان بشێوه‌یه‌كێ‌ هور و دروست بهێته‌دیتن، باژێرێ‌ موسل ژی‌ وه‌سایه‌، ژ سه‌رڤه‌؛ د گۆتنێن ل دیوانان و گۆتارێ مه‌لا و په‌یڤێن بازرگانان و د راگه‌هاندنێ‌ دا، ل سه‌ر زارێ‌ سیاسه‌تڤان و به‌رپڕسان... چاوا باژێرێ‌ پێخه‌مبه‌ر و چاكانه‌، باژێرێ‌ دێر و مزكه‌فت و پیرۆزه‌ ئارامگه‌هانه‌، وه‌سا باژێرێ‌ لێبورین و برایینی‌ و پێكڤه‌ژیانا نه‌ته‌وه‌ و ئۆل و مه‌زهه‌بێن جودایه‌.

ئه‌ڤه‌ رویێ‌ جوان و سبه‌هیێ‌ و ره‌نگینێ‌ (الحدباْ)ه‌؛ یێ‌ موسلی‌ شانازیێ‌ پێدكه‌ن، لێ‌ بهارا برایینیێ‌ زویتر ژ بهارا (ام الربیعین) یا ژیێ‌ وێ‌ كورت به‌هی‌ و بهاتنا ئه‌مریكیان هه‌ر تشتێ‌ دشیاندا و پێچێبوی‌ ل دژی‌ پێكهاته‌یێن دی‌ (ژبلی‌ عه‌ره‌بێن سوننه‌ مه‌زهه‌ب) بتوندی‌ و هۆڤانه‌ كرن، هه‌ر ژ كوشتن و ره‌ڤاندن و سه‌ربڕینێ‌ بتایبه‌ت دژی‌ كوردان، ئه‌ڤه‌ ژبلی‌ تاوانباركرن ب خیانه‌تێ‌ و پارچه‌كرنا ئیراقا بخۆرتی‌ ژ سێ‌ پارچێن هه‌ڤدژ هاتییه‌ لێكدان، پشتی‌ چه‌ندین سالان ب ساناهی‌ موسلیان باژێر دا ده‌ست داعش، ئه‌وێن لگه‌ل هاتنا وان موسلێ‌ ب توندتر ماسكێ‌ خۆ هاڤێتی‌ دا رویێ‌ تاری‌ و كرێتێ‌ موسلیان د شه‌ڤه‌كێ‌ دا ئاشكراببیت و راستییا خۆ براگه‌هینیت، ئه‌وژی‌ رودانا شه‌ڤا ده‌هی‌ خزیرانێ‌ بهه‌ڤكاریا موسلیان كێمتر ژ هزار چه‌كداران شیان باژێرێ‌ ملیون و نیڤ كه‌سی‌ بێ‌ به‌رهنگاری‌ كونترولبكه‌ن، دا لایێ‌ دیێ‌ رویێ‌ باژێری‌ دیار و روهن ببیت، نه‌ باژێره‌كێ‌ فره‌ده‌نگ، فره‌ره‌نگ وه‌كو د راگه‌هاندن و د دانه‌خۆیاكرن، به‌لكو باژاره‌ك یه‌ك ده‌نگ، یه‌ك ره‌نگ، هه‌ر كه‌سێ‌ نه‌ دگه‌ل، دژه‌؛ ڤیابیت باژێری‌ جولبكه‌ت یان ستویێ‌ خۆ ل شیرێ‌ له‌شكرێ‌ خه‌لیفه‌ی‌ بده‌ت، ئه‌وێن هێش پێن خۆ ل ئاخێ‌ نه‌ چه‌سپاندین ب ئاشكرایێ‌ گۆتنه‌ خه‌لكی‌ ژ ئۆل و نه‌ته‌وه‌ و مه‌زهه‌بێن جودا، تا فێره‌ و به‌سسه‌ ئێدی‌ جهێ‌ هه‌وه‌ ل باژێرێ‌ مه‌ نه‌ما، هون ئه‌وێن تانها دناڤ مه‌دا نه‌هاتینه‌ بهۆژاندن، ژ فه‌له‌یێن كاورێن نه‌بوینه‌ موسلمان، شیعه‌یێ سه‌رداچوێن نه‌بوینه‌ سوننه‌، كوردێن علوجێن نه‌بوینه‌ عه‌ره‌ب، ئانكو ڤێ‌ چارێ‌ ب ئاشكرا و بێمننه‌تی‌ و ب ده‌نگه‌ك بلند نه‌ته‌وه‌په‌رێس و مه‌زهه‌بچیێن موسلی‌ هاتنه‌ زمان، هه‌ر هه‌می‌ ئه‌وێن نه‌بوینه‌ عه‌ره‌بێن سوننه‌ مه‌زهه‌ب ژ باژێری‌ ده‌ركه‌ڤن، ب دابڕینا ئێكجاری‌ و مانده‌لكرنا هه‌مو پێكهاته‌یێن دی‌ لاپه‌ره‌ك نو ڤه‌كرن، شوفیینیا موسلیان چاڤ لێ‌ كوره‌كرن و كینا وان یا ره‌ش بیناهی‌ لێ‌ تاریكرن، بزاڤا ڤالاكرنا باژێرێ‌ موسلێ‌ ژ خه‌لكێ‌ وێ‌ بیرا مه‌ ل كریارێن ره‌شێن ئه‌نفالان دئینیت، ژ شه‌لاندن و تالانكرنێ‌ و...

هۆسا موسلیان ب خه‌له‌كا لاواز ژ پێكهاته‌یێ‌ باژێری‌ ده‌ستپێكر، ئه‌وژی‌ فه‌له‌یێن ئاشتیخوازێن كه‌ڤنترین دێرا وان (مار توما) بۆ چه‌رخێ‌ شه‌شێ‌ زاینی‌ ڤه‌دگه‌ریت، و عه‌ره‌بێن شیعه‌ مه‌زهه‌ب سه‌رشاكێن وان ل كه‌ربلا و نه‌جه‌ف جه‌ژنا ره‌مه‌زانێ‌ كرن، لێ‌  یا سه‌یر و نه‌ به‌رهۆش تا نها هنده‌ك كه‌س كۆرانه‌ به‌رڤانیێ‌ ژ موسلیان دكه‌ن؛ كریارێن ڤێ‌ داویێ‌ دئێخنه‌ ستویێ‌ رێكخستنا داعش و موسلیان ژێ‌ بێگونه‌ه دكه‌ن، به‌لكو ب قوربانی‌ دده‌نه‌ نیاسین، تاكو ل ئێڤاریا رۆژا دویا جه‌ژنێ‌ رێكه‌فتی‌ 29/7 و ل كه‌نالێ‌ (الحره‌) به‌رنامێ‌ (بالعراقی) په‌یڤدارێ‌ رێكخراوا حه‌مورابی‌ بۆ مافێ‌ مرۆڤی‌ به‌رێز (ولیه‌م ورده‌) مێهڤانێ‌ به‌رنامه‌یێ‌ د رێزبه‌ندا ئاخفتنا خۆ دا گۆتی‌ (ل سالێن شێستان و ئه‌ز خویندكارێ‌ سه‌ره‌تایی‌، خواندنگه‌ه كێمتر ژ كیلومه‌تره‌كێ‌ ژ مالا مه‌ یا دور بو، لێ‌ ده‌ربازبونا وێ‌ كیله‌مه‌ترێ‌ بۆ من بزه‌حمه‌ترین دوراتی‌ و مه‌ودا بو د ژیانا من دا، چنكو زاڕۆیێن عه‌ره‌با به‌رباراندكرین و دگۆتنه‌ مه‌ - نسرانی‌... نسرانی‌ -)  ئه‌ڤه‌ په‌یڤ و ده‌سته‌واژه‌ دیاردكه‌ن، كا فه‌له‌یێن موسلێ‌ چجار هه‌ڤڕكێن عه‌ره‌بێن سوننه‌ و مه‌ترسی‌ ل سه‌ر هه‌بونا ته‌ڤنێ‌ وان یێ‌ جڤاكی‌ و به‌رژه‌وه‌ندێن وان یێن ئابوری‌ و دینی‌ نه‌بونه‌، به‌لكو خۆ دگه‌ل حه‌ز و ئاره‌زویێن موسلیان گۆنجاندبو، د چ ره‌وشه‌ك خرابدا و ژیانه‌ك ره‌زیل و بێ رێزگرتن دا ژیانه‌، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤه‌ حالێ‌ فه‌له‌یێن كاورێن دوربه‌لا بیت، دا ل حالێ‌ كوردێن ئۆل ئێزدی‌ یێن پتریا جاران بۆ چاره‌سه‌ری‌ و بازرگانیێ‌ سه‌ره‌دانا موسلێ‌ دگرن، دا بپڕسین، چاوا موسلیان سه‌ره‌ده‌ری‌ دگه‌لدا دكر، دا ته‌خمین بكه‌ین ده‌مێ‌ ئێزدییه‌ك ب نه‌چاری‌ چوبا موسلێ‌ و تا ژ باژێری‌ ده‌ردكه‌فت، موسلیان چه‌ند چاران دگۆتنێ‌ (شه‌یتان... شه‌یتان)!؟ و یا خرابتر چاوا ڤان بونه‌وه‌ران و تێشكێن وان سه‌ره‌ده‌ری‌ دگه‌ل كوردێن علوج و دوژمن كرینه‌، سرودا سه‌ره‌كیا عه‌جیێن موسلیان د گۆهێ‌ هه‌ر كورده‌كی‌ دا سه‌ره‌دانا موسلێ‌ كربیت دونگڤه‌دده‌ت (كغدی‌... كغدی‌ حه‌مه‌قه‌، شال لكبی‌ و له‌زه‌قه‌...) و گۆتنێن خراب و كرێتر، كو باش دزانن هێش كێشه‌یا موسل و قه‌زایێن كوردی‌ یا هه‌لاویستییه‌ و كورد ده‌ستبه‌ردای‌ مافێن خۆ نه‌بوینه‌، ئه‌ڤه‌ د چه‌ند رۆژه‌كێن داعش دا، و به‌ری‌ داعش كوشتن و سه‌رژێكرنا كوردان بتایبه‌ت كوردێن ئێزدی‌، په‌لگه‌ و دیده‌ڤانن ل سه‌ر رویێ‌ نه‌دیارێ‌ موسلێ‌ یێ‌ پشتی‌ رزگاریا ئیراقێ‌ ئاشكرابوی‌، ئه‌ڤه‌ به‌رۆڤاژی‌ پره‌نسیبێن لێبورین و پێكڤه‌ژیانێنه‌ وه‌كو د گۆتاران دا دگۆتن و ڤه‌دگێران، باژێرێ‌ موسل جڤاكه‌ك به‌رۆڤاژی‌ (ڤه‌كری‌، لێبورین، پێكڤه‌ژیان...) جڤاكه‌ك (گرتی‌، پارێزه‌ر، ئیسلامه‌وی‌)یه‌، ده‌مارگێری‌ و توندره‌ویێ‌ هه‌مبێزدكه‌ت، قه‌بولكرنا یێ‌ دی‌ هه‌ر د فه‌رهه‌نگا موسلیان دا نینه‌، فره‌دنگی‌ و فره‌ره‌نگی‌ یا موسلیان شانازی‌ پێدكر، ده‌ركه‌فت په‌قیشكێن سابونێ‌،  ئه‌و تنێ‌ ئێك ده‌نگن، ئێك ره‌نگن، ئه‌وژی‌، ئه‌ره‌ب و سوننه‌.