گۆڕان و ئاینده‌
 هێزێكی نوێ‌
تێڕوانین بۆ گۆڕان به‌ پیتی گه‌وره‌





Wednesday, April 28, 2010
 
مه‌ریوان عه‌لی

گرنگترین ده‌ستپێك‌و بیركردنه‌وه‌ بۆ گۆڕانكاریی راسته‌قینه‌‌و ریشه‌یی، رێكخستنی هێزه‌كانه‌ له‌و شوێن‌و كات‌و بوارانه‌ی كه‌ پرسی گۆڕانكاریی وه‌ك رۆحێكی سیاسی‌و فریادڕه‌سێكی ئه‌خلاقی‌و كه‌ره‌سته‌یه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تی‌و ئابوریی، مه‌رجی مانه‌وه‌ی ژیانێكی سیاسیانه‌ی ته‌ندروستیان پێده‌به‌خشێت، راستییه‌كه‌ی مه‌به‌ستمان له‌ رێكخستنی هێزه‌كان ئه‌و بوارانه‌ نییه‌ كه‌ تایبه‌ته‌ به‌ هێزی چه‌كدار‌و سه‌رباز‌و سیخوڕیی‌و ده‌زگاكانی هه‌واڵگریی... هتد، به‌ڵكو مه‌به‌ستمان له‌و توخمه‌ سه‌ره‌كیانه‌یه‌، كه‌ دواتر هه‌ر خۆیان وه‌ك هێزێكی به‌شه‌ری‌و مه‌عنه‌ویی‌و سیاسی ده‌بنه‌وه‌ نه‌واتی گۆڕان، ئه‌م هێزانه‌ هێزێكی مه‌ده‌نی‌و سیاسین، هێزێكن له‌ پێش ده‌سه‌ڵاته‌وه‌ زه‌مینه‌ی دیموكراسیه‌ت ده‌خوڵقێنن، زه‌مینه‌یه‌ك كه‌ دواتر هێزه‌ به‌رهه‌ڵستكاره‌كان له‌سه‌ری چه‌كه‌ره‌ ده‌كه‌ن‌و ده‌بنه‌وه‌ كه‌ره‌سته‌ی گۆڕان، یانی به‌بێ‌ دیموكراسی‌و باوه‌ڕهێنان به‌ بونی به‌رامبه‌ر‌و ئه‌گه‌ری ده‌ستاوده‌ستكردنی ده‌سه‌ڵات‌و لێپرسینه‌وه‌‌و ئاشكراكردن، نه‌ ده‌سه‌ڵات ده‌توانێت سیاسه‌ت بكات‌و نه‌ هێزه‌ ئۆپۆزیسۆنه‌كانیش ده‌توانن گۆڕانكاریی بخوڵقێنن، وه‌ك ده‌رئه‌نجامێكی سه‌ره‌تایی ئه‌م وتاره‌ بۆمان رونده‌بێته‌وه‌ بۆچی ده‌سه‌ڵاتداران هه‌رگیز به‌ دیموكراسیه‌تی راسته‌قینه‌یان پێ‌ قبوڵناكرێت، چونكه‌ هه‌ر ئه‌و كه‌شه‌ زه‌مینه‌ی گۆڕانكاریی راسته‌قینه‌‌و ئۆپۆزسیۆنی راسته‌قینه‌ ده‌خوڵقێنێت.

هه‌ڵبه‌ت بۆ قسه‌كردن له‌سه‌ر گۆڕان گه‌لێك ئه‌گه‌ر‌و رێگه‌ی جیاوازمان له‌به‌رده‌مدایه‌، دروست كۆی ئه‌و ئه‌گه‌ر‌و رێگانه‌ش په‌یوه‌ندیی به‌وه‌وه‌ هه‌یه‌، كه‌ گۆڕان ده‌رچونه‌ له‌ بارودۆخێكی چه‌سپاوی مۆنۆپۆڵكراو، بۆ دۆخێك كه‌ هێشتا چوارچێوه‌ گشتییه‌كه‌ی ده‌رنه‌كه‌وتوه‌، واته‌ پرۆسه‌ی گۆڕان له‌ هه‌ر كایه‌یه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تی‌و سیاسی‌و ئابوریدا ئه‌نجامبدرێت، به‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات كه‌ هێزه‌كانی ئۆپۆزسیۆن ئیراده‌ی ئه‌وه‌یان هه‌بێت، خه‌یاڵێكی سیاسییان هه‌بێت جیاواز له‌وه‌ی ده‌سه‌ڵات، بیركردنه‌وه‌یه‌كیان هه‌بێت بۆ روكنه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی ده‌سه‌ڵاتی ئاینده‌ جیاواز بێت له‌ ده‌سه‌ڵاتی ئێستا، ئه‌م پرسه‌ ئه‌گه‌رچی به‌ چاودێرییه‌كی وردی ده‌سه‌ڵاتی ئێستا ده‌ستپێده‌كات (هه‌ڵبه‌ت بۆ ئه‌وه‌ی ئۆپۆزسیۆن نه‌كه‌وێته‌ هه‌مان هه‌ڵه‌‌و كه‌موكوڕییه‌كانی ده‌سه‌ڵات)، به‌ڵام هاوته‌ریبه‌ له‌گه‌ڵ‌ ده‌ستبردن بۆ كام خاڵ‌ هه‌ستیار‌و گرنگه‌، كام هێزی سیاسی كه‌ پێشتر هێزه‌كانی دیكه‌ (زه‌مه‌نی شه‌إی ناوخۆی لێده‌رچێت) هیچ هێزێك جورئه‌تی ئه‌وه‌ی نه‌بوه‌ له‌سه‌ر كه‌موكوإیی‌و گه‌نده‌ڵیی‌و تاوانه‌كانی ده‌سه‌ڵاتداران بێته‌ قسه‌كردن، ئه‌و هێزه‌ی به‌م نه‌فه‌سه‌ له‌م ژینگه‌ سیاسییه‌ ئاڵۆزه‌ی ئێمه‌دا كار بكات بێ‌ شك هێزێكی نوێیه‌، هێزێكه‌ ده‌بێت بوێرانه‌ له‌سه‌ر هه‌مو ئه‌و مه‌سه‌لانه‌ بێته‌ قسه‌‌و له‌ قوڵایی ئه‌و كێشه‌‌و گه‌نده‌ڵیی‌و لادانه‌ سیاسی‌و ئیداریی‌و ئابوریی‌و ئه‌خلاقیانه‌ی هه‌یه‌، بێته‌ قسه‌‌و سه‌نگه‌رێكی مه‌ده‌نیانه‌ی سپی له‌ ده‌سه‌ڵاتداران بگرێت، سه‌نگه‌رێك بیسه‌لمێنێت دیموكراسیه‌تی هه‌رێم پابه‌نده‌ به‌ بونی ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌ نه‌ك ده‌سه‌ڵات، دیموكراسیه‌تی راسته‌قینه‌ دانپیانانه‌ به‌و هێزه‌ نوێیه‌، نه‌ك دژایه‌تیكردن‌و ته‌خوینكردنیان، چونكه‌ له‌ روی لۆژیكی سیاسییه‌وه‌ بونی ئۆپۆزسیۆنێكی مه‌ده‌نیانه‌ی به‌هێز، ده‌توانێت رێگر بێت له‌ ئاشوب‌و ته‌قینه‌وه‌ی سور‌و روداوی نه‌خواستراوی كوتوپڕ، یانی بونی ئۆپۆزسیۆن، بونی دڵنیاییه‌ بۆ ده‌سه‌ڵات‌و بۆ كایه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، بونی كه‌له‌به‌رێكه‌ بۆ خاڵیكردنه‌وه‌‌و ده‌ربإینی هه‌رچی رق‌و كینه‌‌و ناعه‌داله‌تییه‌كه‌، كه‌ ده‌سه‌ڵات رۆژانه‌ جێبه‌جێی‌ ده‌كات، راستییه‌كه‌ی به‌بێ‌ بونی ئۆپۆزسیۆنێكی سیاسی، وڵات له‌به‌رده‌م هه‌إه‌شه‌ی جه‌نگێكی ناوخۆییدا راده‌وه‌ستێت، له‌به‌رده‌م دوڕیانێكی ترسناكدا خۆی ده‌بینێته‌وه‌ یان شه‌ڕی براكان‌و خوێنڕشتن، یان حیواری براكان‌و یه‌كتر قبوڵكردن، ئه‌گه‌ر برینه‌ قوڵه‌كان نه‌كولێنینه‌وه‌، به‌ كورتی ئاوڕ له‌ شه‌ڕی ناوخۆی نێوان (یه‌كێتی‌و پارتی)‌و لایه‌نه‌كانی دیكه‌ بده‌ینه‌وه‌، ده‌رئه‌نجامێكی دروستی ئه‌م بۆچونه‌مان بۆ ساغ ده‌بێته‌وه‌، دۆخی پێش شه‌ڕی ناوخۆ، دۆخی فره‌كوێخایی‌و فره‌ ده‌سه‌ڵات بو، واته‌ هه‌مو هێزه‌ سیاسییه‌كان له‌ شوێنی خۆیانه‌وه‌ خۆیان به‌ ده‌سه‌ڵاتدار‌و فه‌رمانڕه‌وا ده‌زانی، هه‌رچی په‌یوه‌ندیی به‌ دو زلهێزه‌ سه‌ره‌كییه‌كه‌ی كوردستانه‌وه‌ هه‌بو، خۆیان به‌ ده‌سه‌ڵاتداری یه‌كه‌م ده‌زانی، له‌م دۆخه‌دا شتێك نه‌بو ناوی ئۆپۆزسیۆن بێت، به‌ڵكو ته‌نیا ده‌سه‌ڵات هه‌بو، كه‌ له‌ چه‌ند جوگرافیایه‌كی ته‌سكی جیاوازدا دابه‌ش بوبون، نه‌بونی ئۆپۆزسیۆن واته‌ نه‌بونی نێوه‌ندێك كه‌ رێگریی بكات له‌ توندوتیژیی‌و پێكدادان، له‌ ده‌رئه‌نجامی ئه‌و فره‌ ده‌سه‌ڵاتیه‌‌و غیابی ئۆپۆزسیۆن شه‌ڕی ناوخۆ هه‌ڵگیرسا.

ئۆپۆزسیۆنی راسته‌قینه‌، ئۆپۆزسیۆنێكی شه‌رمن نییه‌، ئۆپۆزسیۆنێكی چاوكراوه‌‌و به‌هێز‌و نه‌ترسه‌، دروست هێزێكه‌ مل بۆ هیچ فشارێكی سیاسی‌و ئابوریی‌و ده‌سه‌ڵاتدارێتیی نادات، داكۆكیكارێكی سه‌رسه‌خته‌ له‌ مافه‌ گشتییه‌كان، ده‌رئه‌نجام ئۆپۆزسیۆنی راسته‌قینه‌ تاكه‌ هێزه‌ كه‌ توانای گۆڕانكاریی هه‌یه‌ له‌ سیستمی سیاسی‌و فه‌رمانڕه‌وایه‌تیدا، ئه‌م هێزه‌ مه‌رجی گۆڕانی راسته‌قینه‌یه‌، له‌كاتێكدا هه‌مو ئه‌و گۆڕانانه‌ی له‌ رێگه‌ی توندوتیژیی‌و كوده‌تا‌و هێزی سه‌ربازییه‌وه‌ ئه‌نجامده‌درێت، گۆڕانێكی شكڵی‌و تێپه‌ڕن، كه‌ ته‌نیا كورتده‌كرێته‌وه‌ له‌ گۆڕینی ده‌موچاوه‌كان‌و حیزبه‌كان‌و كه‌سایه‌تییه‌كان، گۆڕانی راسته‌قینه‌، گۆڕانێكی به‌رنامه‌ بۆ داڕێژكراوی درێژخایه‌نه‌، كار له‌سه‌ر ئه‌و ژینگه‌یه‌ ده‌كات كه‌ پێویسته‌ به‌ وردو درشتییه‌وه‌ بچینه‌ خوارێ‌، یانی ده‌ستكاریكردن‌و بیركردنه‌وه‌یه‌ له‌ گۆڕینی ئه‌و شتانه‌ی وه‌ك تاپۆو هێڵی سور ته‌ماشاده‌كرێن، راستییه‌كه‌ی گۆڕانی راسته‌قینه‌ واته‌ گۆڕان له‌و توخمانه‌ی گۆڕانكاریی قبوڵ‌ ناكه‌ن، گۆڕان له‌و هه‌یكه‌ل‌و چه‌تره‌ی شوێنی هه‌مو نادادپه‌روه‌ریی‌و گه‌نده‌ڵیی‌و بێ‌ یاساییه‌كی تێداده‌بێته‌وه‌، دروست گۆڕان له‌و پێكهاتانه‌ی كه‌ ئامانج لێیان گۆڕینه‌ له‌ سروشتێكه‌وه‌ بۆ سروشتێكی نوێ‌، لێره‌دا مه‌به‌ست له‌ ره‌تكردنه‌وه‌ی هیچ هێز‌و نه‌ریت‌و پێكهاته‌یه‌ك نییه‌، ئه‌وه‌نده‌ی مه‌به‌ست له‌ گۆڕانی ناواخنیانه‌ی ئه‌و كایه‌‌و بواره‌ گشتیانه‌یه‌ كه‌ كاریگه‌ریی راسته‌وخۆ له‌سه‌ر كۆی كۆمه‌ڵگه‌ دروستده‌كه‌ن، یانی ده‌بنه‌ مه‌رجی ده‌رچونی كۆمه‌ڵگه‌ له‌و قه‌یرانانه‌ی وه‌ك گانگرین به‌ جه‌سته‌یه‌وه‌ ده‌ناڵێنێت.

دوباره‌ گۆرانی راسته‌قینه‌ له‌و شوێنه‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات، كه‌ بزوتنه‌وه‌كانی به‌رهه‌ڵستكاریی‌‌و ناڕه‌زایی‌و مه‌ده‌نیه‌كان له‌ چوارچێوه‌یه‌كی گشتیی سیاسی عه‌قڵانیدا خۆیان رێكبخه‌ن، ئه‌م هێزه‌ نوێیانه‌، هێزێكی سیاسی بزۆك‌و چالاك‌و كراوه‌ن، كه‌ ده‌بنه‌ نێوه‌ندی گفتوگۆ‌و كۆكردنه‌وه‌ی زۆرترین ئه‌و ده‌نگه‌ ناڕازی‌و په‌راوێزخراو رۆشنبیرانه‌ی كۆمه‌ڵگه‌، كه‌ خه‌ون به‌ گۆڕانی سه‌رده‌مێك بۆ سه‌رده‌مێكی نوێ‌ ده‌بینن.

بونی ئۆپۆزسیۆنێكی عه‌قڵانی‌و ئه‌كتیڤ به‌رامبه‌ر ده‌سه‌ڵات، ئه‌گه‌رچی وه‌ك حاڵه‌تێكی نه‌خوازراو ته‌نێكی نامۆ له‌ چاوی ده‌سه‌ڵاته‌وه‌ ته‌ماشاده‌كرێت، به‌ڵام له‌ جه‌وهه‌ردا بونی تاكه‌ هێزێكه‌، كه‌ توانای هه‌یه‌ ده‌سه‌ڵات ده‌ربازبكات له‌وه‌ی كورتبكرێته‌وه‌ بۆ نێو خانه‌ی خانه‌واده‌‌و كه‌س‌و لایه‌ن‌و به‌رژه‌وه‌ندیی چه‌ند گروپێكی بچوك، له‌م خاڵه‌دا مه‌هامی ئۆپۆزسیۆن وه‌ك هێزێكی نوێ‌، مه‌هامێكی ئێجگار گران‌و ئاڵۆزه‌، لایه‌ك كار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات وه‌ك چاودێر‌و به‌رهه‌ڵستكار به‌رامبه‌ر ده‌سه‌ڵات خۆی پێناسه‌ بكات، له‌ولایشه‌وه‌ له‌ خه‌می ده‌سه‌ڵاتدایه‌ تا له‌ژێر جه‌برو كاریگه‌ریی خانه‌واده‌‌و تاكه‌كه‌س‌و به‌رژه‌وه‌ندیی گروپه‌كان ده‌ربازی بكات، ئه‌م ئیشكردنه‌ له‌ هیچ جێگه‌یه‌ك شوێنی نابێته‌وه‌، ته‌نیا له‌و جێگه‌یه‌ نه‌بێت كه‌ دیموكراسی تێیدا به‌رقه‌راره‌، بۆیه‌ بونی ئۆپۆزسیۆن پابه‌نده‌ به‌ بونی دیموكراسیه‌ته‌وه‌، هه‌ر كێشه‌‌و گرفت‌و ته‌زویرێكیش له‌ دیموكراسیه‌تدا بكرێت، له‌ بنه‌ڕه‌تدا به‌رامبه‌ر ئۆپۆزسیۆن ده‌كرێت، بۆیه‌ ئۆپۆزسیۆن له‌ پێش هه‌ر هێزو گروپێكی دیكه‌وه‌ داكۆكیكارێكی سه‌رسه‌خته‌ له‌ دیموكراسی، كه‌ ره‌نگه‌ پرۆسیجه‌ری داكۆكیكردن له‌ دیموكراسیه‌ت له‌ ئه‌وله‌ویه‌تی كاره‌كانی ئۆپۆزسیۆن ئه‌ژماربكرێت.

خاڵێكی دیكه‌ كه‌ له‌م هێزه‌ی نوێیه‌ی ئۆپۆزسیۆندا به‌ گه‌وره‌یی ده‌رده‌كه‌وێت، هه‌وڵێكی جدییه‌ بۆ كۆتاییهێنان به‌ بازرگانیكردن به‌ سیاسه‌ته‌وه‌، بازرگانیكردن به‌ سیاسه‌ته‌وه‌ ته‌نیا بریتی نییه‌ له‌ داگیركردنی سه‌رچاوه‌كانی داهات‌و سامان‌و كۆمپانیا‌و كه‌رته‌ گشتییه‌كان بۆ به‌رژه‌وه‌ندیی كه‌رته‌ تایبه‌ته‌كانی ئه‌حزابی ده‌سه‌ڵاتدار (بێگومان ئه‌مه‌ دیوێكی زه‌قی ناعه‌داله‌تی‌و بازرگانیكردنه‌ به‌ سیاسه‌ته‌وه‌)، به‌ڵكو ئۆپۆزسیۆن ده‌بێت كار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ بكات چۆن سیمبوله‌كانی نه‌ته‌وه‌ كڕین‌و فرۆشتنی پێوه‌ نه‌كرێت له‌نێوان حیزب‌و هاوڵاتییاندا، هه‌وڵبدرێت كۆتایی بهێنرێت به‌و دۆخه‌ی كه‌ خه‌باتی رابردو به‌ ئێستا ده‌فرۆشرێته‌وه‌، خاڵێكی دیكه‌ بۆ كۆتاییهێنان به‌ بازرگانیكردن به‌ سیاسه‌ته‌وه‌، دابڕانی حیزبه‌ له‌ بازاڕ‌و ئازادكردنی كه‌رته‌ تایبه‌تییه‌كانی ئابوریی‌و بازرگانییه‌ له‌ژێر مه‌رجه‌ كۆنكرێتییه‌كانی حیزب، هه‌روه‌ها بۆ كۆتاییهێنان به‌ بازرگانیكردن به‌ سیاسه‌ته‌وه‌ ده‌بێت به‌و پێشمه‌رجه‌ ئه‌خلاقیانه‌دا بچینه‌وه‌ كه‌ بۆ سیاسه‌ت داتاشراون، واته‌ ده‌بێت به‌و پێشمه‌رجانه‌دا بچینه‌وه‌ كه‌ به‌شداریی سیاسی‌و مافی یاسایی‌و ئازادییه‌كان‌و پله‌وپایه‌كانی ده‌سه‌ڵات گرێده‌داته‌وه‌ به‌ شۆڕش‌و به‌رخودان‌و ساڵی خه‌بات‌و به‌ره‌نگاریی دژ به‌ رژێم، راستییه‌كه‌ی ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ پێویستی به‌وه‌یه‌ سه‌رله‌نوێ‌ چاوبخشێنرێته‌وه‌ به‌و سیستمه‌ ئه‌خلاقیه‌ی له‌ ژێره‌وه‌ به‌شداریی كایه‌ی سیاسی ده‌كات‌و وه‌ك به‌ربه‌رست‌و رستێك پێشمه‌رجی ئه‌خلاقی له‌به‌رامبه‌ر ماف‌و به‌شداریی سیاسی‌و ره‌خنه‌‌و گوتاری نوێدا راده‌وه‌ستێته‌وه‌، له‌ولایشه‌وه‌ سیستمێكی فاسید‌و نادادپه‌روه‌ر به‌رهه‌مده‌هێنێت، كه‌ سودمه‌ندی یه‌كه‌م ئه‌و كه‌سانه‌ن كه‌ سه‌رده‌مانێك دژ به‌ رژێم بون، خاڵێكی دیكه‌ بۆ كۆتاییهێنان به‌ بازرگانیكردن به‌ سیاسه‌ته‌وه‌، كۆتاییهێنانه‌ به‌و تێگه‌یشتنه‌ی كه‌ هه‌مو به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی ده‌سه‌ڵاتی جێبه‌جێكار ده‌بێت له‌ به‌رژه‌وه‌ندیی حیزبی فه‌رمانڕه‌وادا كۆتایی بێت، ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ دو لایه‌نی هه‌یه‌، لایه‌ك ئه‌رك‌و مه‌هام‌و پرۆژه‌كانی ده‌وڵه‌ت‌و ده‌سه‌ڵات وه‌ك ده‌ستكه‌وت‌و شانازیی حیزب به‌ هاوڵاتییان نه‌فرۆشرێته‌وه‌، لایه‌نی دوه‌م كارێكی په‌رله‌مانتاریی ده‌وێت، به‌وه‌ی په‌رله‌مانتارانی سه‌ر به‌ ده‌سه‌ڵات نه‌بنه‌ پاشكۆی ده‌سه‌ڵاتی جێبه‌جێكار، هه‌ركات ئه‌ندامانی په‌رله‌مان بونه‌ پاشكۆی ده‌سه‌ڵاتی جێبه‌جێكار، ئه‌وا به‌ ئاسانیی رێگه‌ بۆ ده‌سه‌ڵاتداران خۆشده‌كرێت تا به‌هه‌واو هه‌وه‌سی خۆیان بازرگانی به‌ ده‌سه‌ڵات‌و حكومه‌ته‌وه‌ بكه‌ن، ئێمه‌ بینیمان په‌رله‌مانتارانی سه‌ر به‌ ئه‌حزابی ده‌سه‌ڵاتدار چۆن داكۆكییان ده‌كرد له‌و بودجه‌یه‌ی پڕبو له‌ ناعه‌داله‌تی‌و كه‌موكوڕیی‌و بازرگانیكردن بۆ حیزب، بینیمان هه‌ركات په‌رله‌مان وه‌ك خوله‌كانی پێش بونی ئۆپۆزسیۆن بێده‌سه‌ڵات بو به‌رامبه‌ر ده‌سه‌ڵاتی جێبه‌جێكار، چ ئاشوبو و فه‌ساد‌و نادادپه‌روه‌رییه‌ك روبه‌ڕوی وڵات ده‌بێته‌وه‌، كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌ په‌رله‌مانتارانی لیستی ده‌سه‌ڵات واتێبگه‌ن ئه‌وان بۆیه‌ له‌ په‌رله‌مانن تا داكۆكیكاری ده‌سه‌ڵات‌و گه‌مه‌‌و نادادپه‌روه‌رییه‌كانی ده‌سه‌ڵاتداران بن، كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌ په‌رله‌مانتار وا هه‌ستبكات كه‌ له‌ژێر ره‌حمی ده‌سه‌ڵاتدا خۆی ده‌بینێته‌وه‌، هه‌روه‌ك كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌ په‌رله‌مان وه‌ك شوێن ته‌ماشانه‌كرێت، كه‌ سنورێك بۆ ده‌سه‌ڵات دیاریده‌كات، له‌كاتێكدا به‌ سروشت هۆڵی په‌رله‌مان شوێنی ئه‌و ده‌نگ‌و ره‌نگانه‌یه‌ كه‌ به‌ توندیی چاودێریی‌و لێپرسینه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵات ده‌كات، نه‌ك رێگه‌ خۆشبكات بۆ بازرگانیكردنی سیاسیانه‌ی ده‌سه‌ڵات، لێره‌دا ئه‌ركه‌ قورس‌و گه‌وره‌كه‌ی هێزه‌ نوێیه‌كه‌ی ئۆپۆزسیۆن ده‌رده‌كه‌وێت، ئه‌ویش كۆتاییهێنانه‌ به‌ بازرگانیكردنی سیاسیانه‌ له‌م هه‌رێمه‌دا، له‌پێشدا ده‌بێت ئۆپۆزسیۆن له‌وه‌ تێبگات ئه‌م بازرگانیكردنه‌ چه‌ند لایه‌نه‌، نه‌ له‌ ئابوریدا كورتده‌كرێته‌وه‌، نه‌ له‌ وه‌زاره‌ته‌كانی حكومه‌ت، نه‌ له‌ كۆمه‌ڵێك پرۆژه‌ی ستراتیژیی، كه‌ له‌لایه‌ن كۆمپانیاكانی حیزبه‌وه‌ جێبه‌جێ‌ ده‌كرێن، به‌ڵكو ده‌بێت ئه‌وه‌ بزانین كه‌ ئه‌م بازرگانیكردنه‌ له‌ كایه‌ی سیاسیدا بوه‌ته‌ سیستم‌و دۆخێكی نه‌شازی به‌ بارودۆخی كوردستان به‌خشیوه‌، بوه‌ته‌ جۆرێك سیستم، كه‌ هاوڵاتی ئاسایی‌و فه‌رمانبه‌ران‌و ته‌نانه‌ت مامۆستایانی زانكۆ‌و گه‌لێك ناوه‌ندی گرنگی سه‌ربازیی‌و هه‌واڵگری... مامه‌ڵه‌ی ئاسایی له‌گه‌ڵدا ده‌كه‌ن، ئه‌وه‌ی ئه‌م پرۆسه‌یه‌شی رێكخستوه‌، به‌ پله‌ی یه‌كه‌م سه‌ركرده‌‌و مه‌كته‌بی سیاسیی حیزبه‌كانی فه‌رمانڕه‌وان، هه‌روه‌ها ده‌سه‌ڵاتی جێبه‌جێكار‌و په‌رله‌مانتاره‌كانی سه‌ر به‌ ده‌سه‌ڵات، بۆیه‌ له‌ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌م دیارده‌ سه‌یرو سه‌مه‌ره‌یه‌دا ده‌بێت له‌یه‌ككاتدا روبه‌ڕوی رستێك دامه‌زراوه‌‌و كه‌سایه‌تی‌و ده‌زگای به‌هێز بینه‌وه‌، ماته‌ وزه‌‌و هێزی ئۆپۆزسیۆن له‌م روبه‌ڕوبونه‌وه‌یدا ته‌نیا له‌ سێ‌ خاڵدا خۆی ده‌بینێته‌وه‌، یه‌كه‌میان شه‌قامی كوردی، دوه‌میان میدیا به‌ هه‌مو جۆره‌كانیه‌وه‌، سێیه‌م په‌رله‌مانتاره‌كانی سه‌ر به‌ لیسته‌كانی ئۆپۆزسیۆن، راستییه‌كه‌ی هه‌ر سێ‌ كه‌ره‌سته‌كه‌ پڕ به‌ ماناكانیان سپین‌و بۆنی شتی خراپیان لێنایه‌ت، به‌ڵام له‌ قوڵاییدا دژ به‌ سیستمێكی گه‌نده‌ڵ‌‌و بازرگانی سیاسی‌و نادادپه‌روه‌ریی ده‌وه‌ستێته‌وه‌.

ئایا ئه‌مجۆره‌ له‌ دۆخی سیاسی كاری نه‌كردوه‌ته‌ سه‌ر ئیراده‌ی تاكی كوردی؟ كاری نه‌كردوه‌ته‌ سه‌ر توانای مرۆیی‌و زینده‌گی‌و گه‌شه‌ی ئه‌م هه‌رێمه‌؟ له‌به‌رامبه‌ردا ئێمه‌ چه‌ند هه‌نگاو له‌ كاری سیاسی‌و  په‌رله‌مانی‌و داموده‌زگاییكردنی ده‌وڵه‌تی دوركه‌وتوینه‌ته‌وه‌، چه‌نده‌ رێگه‌مان خۆشكردوه‌ حیزب بێ‌ ره‌حمانه‌‌و وه‌ك ئه‌ژدیها له‌ سه‌رچاوه‌ زینده‌گی‌و مرۆییه‌كانی ئه‌م میلله‌ته‌ بدات.

بۆ ئه‌و هێزه‌ نوێیه‌ی ئێستا به‌ ژماره‌یه‌كی به‌رچاو له‌ هه‌ردو په‌رله‌مانی كوردستان‌و به‌غدا به‌شداره‌، گرنگه‌ كار له‌سه‌ر ئیراده‌ی تاكی كوردی بكاته‌وه‌، سه‌رله‌نوێ‌ بیر له‌ ئه‌كتیڤكردنی بكرێته‌وه‌، بۆ ئه‌و هێزه‌ نوێیه‌ ته‌نیا ئه‌وه‌ به‌س نییه‌ به‌رنامه‌یه‌كی حكومی‌و رێكخراوه‌یی‌و په‌رله‌مانی هه‌بێت، به‌ڵكو ده‌بێت له‌و كایانه‌دا كاربكات، كه‌ چۆن ئیراده‌ی شكاوی هاوڵاتییه‌ك زیندوبكاته‌وه‌، چۆن ببێته‌ مژده‌یه‌ك بۆ داینه‌مۆی رۆحێكی تۆراو، له‌ راستیدا بیركردنه‌وه‌ له‌ گۆڕان ئه‌وه‌نده‌ی ئاینده‌بینییه‌، ئه‌وه‌نده‌ش له‌سه‌ر ئه‌و توخمانه‌ كارده‌كات كه‌ له‌ ئێستادا بونه‌ته‌ سوته‌مه‌نیی كۆمه‌ڵگه‌، ئه‌وه‌ی گۆڕان ده‌كاته‌ هێزێكی زه‌به‌لاح‌و ئه‌كتیڤ‌و فیگه‌رێكی فه‌رامۆشنه‌كراو، پێداگرییه‌ له‌و مافانه‌ی زه‌وتكراون، پێداگرییه‌ له‌و سنوره‌ی ده‌بێت بۆ ده‌سه‌ڵات دیاریبكرێت، هه‌روه‌ك پێداگرییه‌ له‌و جیاكارییه‌ی پێویسته‌ له‌نێوان كایه‌ی ده‌سه‌ڵات‌و حیزبدا بكرێت، گۆڕان ساتێك ده‌توانێت له‌ هاوكێشه‌ سیاسییه‌كانی كوردستاندا فیگه‌رێكی به‌هێزبێت، مل نه‌دات له‌ژێر هیچ جۆره‌ فشارێكی سیاسی‌و ئابوریی، وریابێت نه‌كه‌وێته‌ گه‌مه‌ی حیزبه‌ گه‌وره‌كان، ئه‌وه‌ی واده‌كات ئه‌و هێزه‌ نوێیه‌ مژده‌به‌خش‌و روناككه‌ره‌وه‌ی ئاسۆكان بێت، ته‌سلیمنه‌بونیه‌تی به‌ هه‌ر جۆره‌ رێكه‌وتنێكی هاوشێوه‌ی رێكه‌وتنه‌ ستراتیژییه‌كه‌ی یه‌كێتی‌و پارتی، له‌به‌رامبه‌ردا بیركردنه‌وه‌ی گۆڕانخوازانه‌، جۆرێكه‌ له‌ بیركردنه‌وه‌ كه‌ به‌ئاسانی له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك ئه‌گه‌ر‌و پێشهات‌و چاره‌سه‌رێك ناگیرسێته‌وه‌، راستییه‌كه‌ی بیركردنه‌وه‌یه‌كه‌ له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك ئه‌لته‌رناتیڤ‌و دنیابینی‌و روبه‌ڕوبونه‌وه‌‌و جیاواز كارده‌كات، ئه‌مه‌ش هه‌وڵێكه‌ به‌پله‌ی نایاب بۆ دابڕان له‌وه‌ی پێشخۆی، چه‌مكی دابڕان چه‌مكێكی ئه‌به‌دییه‌ به‌دوای گۆڕانه‌وه‌، یانی گۆڕان ده‌بێت له‌وه‌ی پێشخۆی دابڕێت، دابڕان ته‌نیا كه‌ره‌سته‌ی راسته‌قینه‌ی گۆڕانێكی ناپێچه‌وانه‌یه‌، هه‌مو گۆڕانێكی پێچه‌وانه‌ ئه‌گه‌ر بریتی بێت له‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ئه‌و خاڵه‌ی لێوه‌ی ده‌ستیپێكردوه‌، ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ گۆڕانێكی فیزیكی‌و نه‌خوازراو هیچی‌ دیكه‌ نییه‌، یانی گۆڕانی پێچه‌وانه‌ ده‌شێت له‌ خراپه‌وه‌ بۆ باش بگۆڕێت، هه‌روه‌ك له‌ باشیشه‌وه‌ بۆ خراپ بگۆڕێت، ئه‌م دیده‌ بۆ گۆڕان (پێچه‌وانه‌) دیدێكی ناته‌بایه‌ به‌و خه‌ونه‌ی كه‌ له‌ گۆڕانێكی جه‌وهه‌ریانه‌دا چڕده‌كرێته‌وه‌، یانی گۆڕانی راسته‌قینه‌ له‌ دابڕانه‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات‌و له‌ جه‌وهه‌ریشدا گۆڕانێكی ناپێچه‌وانه‌یه‌، له‌ دورمه‌‌ودادا ئه‌م گۆڕانه‌ به‌ره‌و پێنانه‌ ناو شوێنێكه‌، كه‌ هێشتا وێستگه‌ كۆتاییه‌كه‌ی ده‌رنه‌كه‌وتوه‌، دیاره‌ ئه‌و هێزه‌ی ده‌بێته‌ وزه‌ی گۆڕان هیچ نییه‌ جگه‌ له‌و ده‌نگانه‌ی گه‌ره‌كیانه‌ به‌هه‌ر باجێك بێت له‌و دۆخه‌ باوه‌ی هه‌یه‌ داببڕێن، لێره‌دا دابڕان مانای دوركه‌وتنه‌وه‌‌و په‌راوێزخستن نییه‌، ئه‌وه‌نده‌ی مانای نزیكبونه‌وه‌‌و به‌هه‌ند وه‌رگرتنی په‌راوێزخراوه‌كانه‌، دابڕان مانای ئه‌وه‌یه‌ چیتر گۆڕان به‌و كه‌ره‌سته‌‌و بیر‌و كاره‌كته‌رانه‌ ناكرێت، كه‌ له‌ پێشوتردا دژه‌ گۆڕان بون، هه‌روه‌ك گۆڕانی راسته‌قینه‌‌و به‌رده‌وام هیچ وێستگه‌‌و به‌نده‌رێكی نییه‌.

بێ‌ شك هێزێك ناتوانێت گۆڕانكاریی ئه‌نجامبدات، ئه‌گه‌ر له‌ جه‌وهه‌ردا ئیراده‌‌و شوناس‌و ره‌مزه‌كانی خۆی وێرانكردبێت، هێزێك ناتوانێت بیر له‌ گۆڕانكاریی راسته‌قینه‌ بكاته‌وه‌، ئه‌گه‌ر له‌ژێر چه‌تری هێزێكی دیكه‌دا هه‌ناسه‌بدات، هه‌روه‌ك هیچ هێزێكی سیاسی نه‌ له‌ ناوخۆی خۆیدا‌و نه‌ له‌سه‌ر ئاستی كۆمه‌ڵگه‌ ناتوانێت گۆڕانكاریی ئه‌نجامبدات، ئه‌گه‌ر ته‌سلیمی كۆمه‌ڵێك پێوه‌ر‌و به‌ڵگه‌نه‌ویست‌و به‌رژه‌وه‌ندیی‌و كه‌سایه‌تی بوبێته‌وه‌، گۆڕانی راسته‌قینه‌ به‌و هێزه‌ راسته‌قینانه‌ ئه‌نجامده‌درێت، كه‌ ئۆتونۆمیانه‌ هه‌ناسه‌ ده‌ده‌ن‌و ئیراده‌‌و بون‌و مانه‌وه‌یان پابه‌نده‌ به‌و توخمانه‌ی هه‌رخۆیان خۆڕسكانه‌ پێكهێنه‌ری بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانن، بزوتنه‌وه‌یه‌ك له‌ژێر ركێفی هیچ هێزێكی دیكه‌دا نه‌بێت، ئه‌وكات ده‌توانێت بڵێت هێزێكی نوێم، كه‌ به‌پیتی گه‌وره‌ ده‌نوسم گۆڕان.

 
     Print     Send this link     Add to favorites
 
مێژویه‌ک بۆ ئه‌مڕۆی بزوتنەوەی گۆڕان
چه‌ند سه‌رنجێک ده‌رباره‌ی ره‌وتی گۆڕان و هاوبه‌ندی به‌ پرۆسه‌ی فێربونه‌وه‌
عه‌بدوڵڵا رێشاوی‌: پێویسته‌ گۆڕان عه‌قایدی‌ نه‌بێت
هاولاَتیان ره‌خنه‌ له‌سستی‌ كاركردنی‌ گۆڕان ده‌گرن
خه‌بات عه‌بدوڵا: نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ بۆ گۆڕان وه‌ك خوێن وایه‌ بۆ جه‌سته‌
سیروان بابه‌ عه‌لی: گۆڕان هه‌ڵه‌ی زۆره‌
سه‌ردار عه‌زیز: ده‌بێت بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان، هه‌ڵگری پلانێکی رونی گۆڕان بێت
گۆڕان ده‌بێت چی‌ بكات؟
هێرش عه‌بدولڕه‌حمان: پێویسته‌ گۆڕان له‌و قاڵبه‌ی‌ ئێستا بێته‌ ده‌ره‌وه‌
گه‌ر گۆڕان ببێ به‌ حیزب چی روده‌دات؟
بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان كاردانه‌وه‌و عه‌فه‌وییه‌تی‌ تێپه‌ڕاند
چه‌ند چرپه‌یه‌ك
هێزێكی نوێ‌
تێڕوانین بۆ گۆڕان به‌ پیتی گه‌وره‌
رێبوار سیوه‌یلی‌: گۆڕان ده‌ستكه‌وتی‌ باشی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌
جه‌وهه‌ری‌ ره‌خنه‌ی‌ گۆڕان، له‌چی‌ دایه‌؟
د. فائیق گوڵپی‌: له‌م سه‌رده‌مه‌دا، هه‌مو جیهان نه‌فره‌ت له‌ حیزبی‌ ستالینی‌ ده‌كات
ئاكۆ حه‌مه‌ كه‌ریم: پێویسته‌ گۆڕان كار له‌سه‌ر به‌هێزكردنی‌ نه‌رمه‌هێز بكات
فه‌لسه‌فه‌ی گۆڕان
2-2
گۆڕان خەریکی چیە؟
گۆڕانە گەورەکە بەڕێوەیە...
نه‌وشیروان مسته‌فا: سه‌ر بۆ هیچ فشارێكی سیاسی دانانه‌وێنین
گۆڕان ‌و هه‌ڵبژاردنی ٧/٣، هه‌نگاوێک بۆ پێشه‌وه‌، دو هه‌نگاو بۆ دواوه‌
2-2
گۆڕان له‌ دوێنێوه‌ بۆ ئاینده‌
جه‌ماوه‌ر جێی خۆیان ده‌که‌نه‌وه
فه‌لسه‌فه‌ی گۆڕان
1-2
چی بکرێ بۆ ئه‌وه‌ی گۆڕان نه‌که‌وێته‌ ناو زه‌لکاوی گه‌نده‌ڵی سیاسی و کارگێڕی و مالیه‌وه‌؟
بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان
له‌ژێر تیشکی لێکدانه‌وه‌یه‌کی تردا
ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌: گۆڕان بۆئه‌وه‌ی‌ نه‌بێته‌ حیزبێكی‌ ستالینی‌ دو رێگه‌ی‌ له‌به‌رده‌مدایه‌
سۆران كۆسته‌: گۆڕان ئه‌گه‌ر به‌عه‌قڵێكی‌ تره‌وه‌ نه‌یه‌ته‌ پێشه‌وه‌ گوڕی‌ ته‌مه‌نی‌ كورت ده‌بێت
دوڕیانی‌ گۆڕان
گۆڕان‌ و هه‌ڵبژاردنی (٧/٣)، هه‌نگاوێک بۆ پێشه‌وه‌، دو هه‌نگاو بۆ دواوه‌
1-2
بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان نابێ ته‌نیا وه‌ک ئۆپۆزسیۆنی ناو په‌ڕله‌مان، لێگه‌ڕێ
گۆڕان و ئاینده‌ (به‌رنامه‌كانی‌ كه‌ناڵی‌ KNN)
خه‌لیل كارده‌: پێویسته‌ له‌ ئایینده‌یه‌كی نزیكدا گۆڕان به‌خۆیدا بچێته‌وه‌
جه‌وهه‌ر نامیق: كاتی ئه‌وه‌ هاتوه‌، براده‌رانی گۆڕان له‌ گرده‌كه‌ بێنه‌ خواره‌وه‌
عه‌بدولڕه‌حمان سدیق: (7/3) سه‌لماندی گۆڕان كه‌فوكوڵ‌ نه‌بو
"گۆڕان" له‌ وه‌رزی‌ یه‌كه‌مه‌وه‌.. به‌ره‌و وه‌رزی‌ دوه‌م
گۆڕان و ئه‌گه‌ره‌كان
ته‌حه‌دا رێکخراوه‌ییه‌کانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان و شێوازی کارکردنی ئاینده‌
گۆڕان
نه‌زوه‌یه‌كی‌ سیاسی‌ یان مه‌تڵه‌بێكی‌ جه‌ماوه‌ری‌
بەخشینی خوێن بە گۆڕان لە كەركوك

Sbeiy.com © 2007-2011 All rights reserved    
ئه‌مه‌ریكا: له‌گه‌ڵ ئێران په‌یوه‌نده‌ی‌ راسته‌وخۆمان هه‌یه‌ مامۆستایانی هاوبه‌ش ستایشی سه‌رجه‌م مامۆستایانی‌ كوردستان ده‌كات به‌غدا؛ به‌هۆی ته‌قینه‌وه‌ی دو بۆمبه‌وه، 70 كه‌س بون به‌ قوربانی‌ به‌هۆی‌ كوشتنی‌ خوشكه‌زاكه‌یه‌وه‌، میرێكی كوه‌یتی‌ له‌ سێداره‌ ده‌درێت چوارقوڕنه‌؛ كارمه‌ندانی به‌شی سیانه‌ی كاره‌با مانیانگرت بۆ وه‌رگرتنی خوێندكارانی هه‌رێم، نوێنه‌ری‌ 22 زانكۆی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌ هه‌ولێرن سوریا؛ ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌، 14 كه‌س كوژراون هه‌ولێر؛ چه‌ندین كه‌س ناویان له‌ناو ليستى (دامه‌زراوان) و (دانه‌مه‌زراوان)دا نه‌هاتوه‌ته‌وه‌ سه‌ركرده‌یه‌كی شۆڕشگێڕانی‌ لیبیا: قه‌زافی له‌ شاری‌ سیرته‌ عه‌بدوڵا ئۆجه‌لان: حكومه‌تی‌ توركیا گفتوگۆكانی‌ له‌گه‌ڵ كورد وه‌ستاندوه‌ هۆشیار زێباری‌: بونی په‌كه‌كه‌ له‌سه‌ر خاكی عێراق ناشه‌رعیه‌و جێگه‌ی‌ قبوڵكردن نیه‌ 5 هه‌زار یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبون له‌ شاره‌كاندا بۆ هێزه‌كانی ناوخۆ دروستده‌كرێت ئه‌ڵمانیا؛ تارا جاف و داریوشی‌ ئیقبالی‌ كۆنسێرتێك كۆیان ده‌كاته‌وه‌ سلێمانی؛ به‌ڕێوه‌به‌ری كه‌ناڵی ئاسمانی په‌یام بانگهێشتی دادگا کراو به‌ به‌ڵێننامه‌ی شه‌خسی ئازاد کرا شانۆگه‌ری‌ گێژه‌ن نمایش ده‌كرێ