راپۆرت: كریس كۆچێرا
نێچیره‌ڤان بارزانی سه‌رۆك وه‌زیرانی حكومه‌تی كوردی عێراق خرۆشانی خۆی نه‌شارده‌وه، دوای مه‌راسیمێك له‌په‌رله‌مانی كوردی له‌هه‌ولێر ئه‌و به‌زه‌میدڵ ئیستی وت "له‌ماوه‌ی چه‌ند سه‌عاتێكدا ناوچه‌كه به‌جێده‌هێڵم‌و ده‌فڕم بۆ سیئۆل، گرێبه‌ستێكی گه‌وره له‌گه‌ڵ كۆرییه‌كان ئیمزاده‌كه‌م".
دواتر به‌ماوه‌یه‌كی كه‌م راگه‌یه‌نرا كه له‌ڕاستیدا یاداشتێكی له‌یه‌كگه‌یشتن له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی هه‌ڵبژێردراوی كۆریا لی میۆنگ باك ئیمزاكراوه كه‌كنه‌‌و گه‌شه‌پێدانی چوار كێڵگه‌ی نه‌وت له‌كوردستان له‌خۆده‌گرێت. سه‌وداكه داوا له‌كۆمپانیاكانی بنیاتنانه‌وه‌ی كۆریا ده‌كات كه‌ژێرخانی ناوخۆیی په‌ره‌پێبده‌ن. به‌بیناكردنه‌وه به‌بڕی دوو ملیار دۆلار، 450 كیلۆمه‌تر رێگای سه‌ره‌كی، به‌های 10 ملیار دۆلار ژێرخانی كۆمه‌ڵایه‌تی كه‌خۆی له‌دروستكردنی نه‌خۆشخانه‌كان، خوێندنگاكان، تۆڕی دابینكردنی ئاو، ئامێری به‌رهه‌مهێنانی وزه‌دا ده‌بینێته‌وه.
به‌مجۆره كورده‌كان بیست رێككه‌وتننامه‌ی به‌شداریی به‌رهه‌مهێنانیان له‌گه‌ڵ كۆمپانیا سه‌ربه‌خۆ نه‌وتییه بیانییه‌كاندا ئیمزاكردووه، سه‌ره‌ڕای ئاگاداركردنه‌وه‌ی توندی به‌غدا، جێنه‌ل ئینه‌رجی، دی ئێن ئۆ له‌پێشه‌وه‌ی ئه‌و كۆمپانیادا بوون كه‌ئیمزایان له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاتدارانی كوردیدا كرد، دوای ئه‌وه‌ش ئۆیه‌ڵ هێریتج، ستێرلینگ ئینه‌رجی، ودساید پیترۆڵیۆم، پێت ئۆیڵ، پێرینكۆ، OMV، دانه غاز، وێسترن ئۆیڵ ساندس، گه‌ڵف كی ستۆن‌و هه‌نت.
په‌ره‌پێدانی كێڵگه‌ی نه‌وتی ته‌قته‌ق 60 كم له‌خۆرئاوای باكوری كه‌ركوك كه‌به‌كورتی مێژووی نه‌وته له‌كوردستان. دۆزینه‌وه‌‌و لێدانی یه‌كه‌م بیر له‌ته‌قته‌ق ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ 1960كان دوای ئه‌وه‌ی شۆڕشه‌كه‌ی جه‌نه‌راڵ قاسم مه‌له‌كیه‌تی عێراقی رووخاند. به‌ناته‌واوی به‌جێهێڵرابوو، جارێكی هه‌ڵكه‌ندنی بیری یه‌كه‌م له‌ساڵی 1978 له‌سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی حیزبی به‌عسدا ده‌ستیپێكردووه، كاتێك ئای ئێن ئۆ سی-كۆمپانیای نه‌وتی نیشتمانی عێراقی ده‌ستیكرد به هه‌ڵكه‌ندنی دوو بیری تر. بیری دووه‌م‌و بیری سێیه‌م. له‌ساڵی 1981 به‌هۆی گرفتی ته‌كنیكی‌‌و جه‌نگی ئێران و عێراق‌و بوونی پێشمه‌رگه (جه‌نگاوه‌رانی ئازادی كوردی) كاره‌كان له‌بیره‌كاندا وه‌ستیَِنران. كار له‌بیره دووره‌ده‌سته‌كانی كوردستاندا راگیرا‌و جه‌خت كرایه‌وه له‌سه‌ر بیری تر كه‌ئاسانتر پارێزگاری لێده‌كرا له‌ناوچه‌ی كه‌ركوك.
بۆماوه‌ی 15 ساڵ كێڵگه نه‌وتییه‌كانی كوردستان به‌بێ گه‌ڕان‌و پشكنین هێڵرانه‌وه، له‌كاتێكدا كورده‌كان له‌شاری كه‌ركوك‌و له‌پارێزگای كه‌ركوك له‌چوارچێوه‌ی هه‌ڵمه‌تێكی سیستماتیكی به‌عه‌ره‌بكردندا ده‌رده‌كران، له 2003 كاتێك سه‌دام له‌ده‌سه‌ڵات لادرا ته‌نیا 40 كورد له‌كۆمپانیای نه‌وت له‌كه‌ركوك كاریان ده‌كرد.
كاركردن دوای دامه‌زراندنی ئیداره‌ی كوردی له‌لایه‌ن خۆیانه‌وه له 1992 ده‌ستپێكرده‌وه. ئه‌مجاره رووبه‌ڕووی گه‌مارۆی سوته‌مه‌نی بوونه‌وه كه له‌لایه‌ن به‌غداوه سه‌پێنرابوو. كورده‌كان ده‌ستیان به‌سوودوه‌رگرتن له‌دوو بیری ته‌قته‌ق پێكرد. له‌ساڵی 1994 نه‌وتی خاوی قورسی به‌رهه‌مده‌هێنا‌و بۆ كارگه‌ی چیمه‌نتۆی سلێمانی به‌كارده‌برا. بیری یه‌كه‌م ته‌واو بوو له‌لایه‌ن كۆسره‌ت ره‌سوڵ سه‌رۆكی حكومه‌تی یه‌كێتیی له 17/5/1996 كرایه‌وه، 3 هه‌زار به‌رمیل نه‌وتی له‌ڕۆژێكدا به‌رهه‌م ده‌هێنا، ده‌نێررا بۆ پاڵاوگه‌یه‌كی بچووك كه له‌سلێمانی له‌پارچه‌ی یه‌ده‌گی كارگه‌یه‌كی شه‌كر دروستكرابوو.
روون نییه ئایا ته‌قته‌ق پێی ناوه‌ته سه‌رده‌می پیشه‌سازی. ئایا جه‌لال تاڵه‌بانی به‌پێی ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ی كه‌هه‌یه‌تی وه‌كو سكرتێری گشتیی یه‌كێتیی گفتوگۆی كردووه بۆ گه‌یشتن به‌ڕێككه‌وتنێك له‌گه‌ڵ جێنه‌ل ئینه‌رجی كۆمپانیایه‌كی توركی له 20ی كانوونی دووه‌می 2004، هه‌فته‌یه‌ك دوای ده‌ستگیركردنی سه‌دام وه‌كو به‌شێوه‌ی ره‌سمی نووسراوه، یان له‌مانگی ته‌مووزی 2002 ئیمزاكراوه چه‌ند مانگێك به‌رله‌وه‌ی كرده‌وه سه‌ربازییه‌كانی ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق ده‌ستپێبكات، وه‌كو هه‌ندێ سه‌رچاوه ده‌ڵێن، كاتێك كه هه‌رێمی كوردی بارێكی ره‌سمی نه‌بوو.
هه‌ر چۆنێك بێت، هه‌موو سه‌رچاوه‌كان كۆكن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ئه‌وه سه‌ودایه‌كی سیاسی سه‌خاوه‌تمه‌ندانه بووه، به‌خشندانه بووه به‌ئامانجێكی روون بۆ هێوركردنه‌وه‌ی توركه‌كان و راكێشانیان بۆئه‌وه‌ی كه‌ئه‌و بیرۆكه‌یه قبوڵ بكه‌ن، كه‌كورد ده‌توانێت نه‌وت به‌رهه‌م بهێنێت‌و له‌توركیاوه ره‌وانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی بكات.
جێنه‌ل ئینته‌رجی به‌ره‌ی گروپی كۆمپانیاكانی توركیایه، كوكورۆڤا هۆڵدینگ به‌بێ هیچ ئه‌زموونێكی نه‌وتی له كانوونی دووه‌می 2005 له‌گه‌ڵ ئه‌داكس ئینته‌رناشناڵ كۆمپانیایه‌كی نه‌وتی سویدی كه‌نه‌دی یه‌كیگرت‌و TTOPO (كۆمپانیای كاركردنی ته‌قته‌قی لێكه‌وته‌وه).
له‌و كاته‌وه شه‌ش بیر سه‌ركه‌وتووانه هه‌ڵكه‌نراون، هه‌ریه‌كه‌یان توانای به‌رهه‌مهێنانی 16 هه‌زار بۆ 37 هه‌زار به‌رمیل نه‌وتیان هه‌یه له‌ڕۆژێكدا، پێشبینی ده‌كرێت بیری زیاتر له‌نیوه‌ی دووه‌می ئه‌مساڵدا هه‌ڵبكه‌نرێت، له‌كاتێك كه‌ئامێری هه‌ڵكه‌ندنی نوێ هێنراوه. ئه‌وكاته پێویسته به‌رهه‌مه‌كه بگاته 100هه‌زار به‌رمیل له‌ڕۆژێكدا، ئه‌مه‌ش واده‌كات كورده‌كان بتوانن نه‌وت ره‌وانه‌ی ده‌ره‌وه بكه‌ن. ئه‌ندازیار هۆشیار نوری عه‌باس به‌ڕێوه‌به‌ری كێڵگه‌ی نه‌وتی ته‌قته‌ق ده‌ڵێت " بۆ گه‌یشتن به‌سه‌ركه‌وتن، هه‌موو تواناكانمان یه‌كخستووه له‌گه‌ڵ كۆمپانیا توركییه‌كه".
له‌كۆتاییه‌كه‌ی تری هه‌رێمی كوردستان له‌نزیك زاخۆ له‌بادینان، ناوچه‌یه‌ك كه به‌شێوه‌یه‌كی ته‌قلیدی له‌لایه‌ن پدك دووه‌م پارتی سیاسی كوردی، دی ئێن ئۆ كۆمپانیای نه‌وتی نه‌رویجی سه‌رقاڵی ده‌رهێنانی نه‌وته دوای ئیمزاكردنی گرێبه‌ستێك له‌گه‌ڵ حكومه‌تی هه‌رێم له‌هه‌ولێر له 2004، له‌گه‌ڵ یه‌كه‌م دۆزینه‌وه‌ی بیری توكی یه‌ك نه‌وتی دۆزییه‌وه كه‌توانای به‌رهه‌مهێنانی پێنج هه‌زار به‌رمیل نه‌وتی هه‌یه له رۆژێكدا، DNO پێنج بیری تری لێداوه، پلانی هه‌یه بۆئه‌وه‌ی 50 هه‌زار به‌رمیل نه‌وت له رۆژێكدا به‌رهه‌مبهێنێت. هه‌روه‌ك به‌م نزیكانه ده‌توانێت ئه‌و نه‌وته بنێرێته ده‌ره‌وه. بۆرییه‌كی نه‌وت به‌توانای 50 هه‌زار به‌رمیل له رۆژێكدا له‌توكییه‌وه بۆ خاڵێكی نزیك له‌بۆری سه‌ره‌كی كه‌ركوك جه‌یهان دانراوه. به‌پێی هه‌ندێ راپۆرتی ناڕه‌سمی تانكه‌ری نه‌وت گواستنه‌وه ئێستا له‌كاردان بۆ ئه‌وه‌ی نه‌وت بۆ توركیا بگوازنه‌وه، هه‌ر تانكه‌رێك 20 هه‌زار به‌رمیل ده‌گوازێته‌وه، 25 تانكه‌ر ده‌توانێت 5 هه‌زار به‌رمیله‌كه له‌ڕۆژێك‌و به‌یه‌كجار بگوازێته‌وه.
كۆمپانیای تر له‌كاركردن به‌سیستمی رووپێوی بومه‌له‌رزه‌یی‌‌و خۆیان ئاماده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی بیری نه‌وت هه‌ڵبكه‌نن به‌ڵام نه‌ك وه‌ك جێنه‌ل ئینته‌رجی‌‌و دی ئێن ئۆ، له‌سه‌رخۆ كارده‌كه‌ن، به‌ڕێوه‌به‌رێكی جێبه‌جێكاری كاركردن یه‌كێك له‌كۆمپانیا سه‌ربه‌خۆ مامناوه‌ندییه‌كان كه‌ویستی ناوه‌كه‌ی ئاشكرا نه‌كرێت، ده‌ڵێت "ئێمه به رووپێوی بومه‌له‌رزه‌یی كارده‌كه‌ین‌و بیری كه‌متر هه‌ڵده‌كه‌نین، گرێبه‌سته‌كه‌مان ده‌ڵێت كه‌هه‌ر قۆناغێك دوو بۆ سێ ساڵ ده‌خایه‌نێت، ئێمه له‌سه‌رخۆ كارده‌كه‌ین. ئومێده‌وارین له‌ماوه‌ی پێنج بۆ شه‌ش ساڵی تر كێشه‌ی نێوان بهغداو كورده‌كان چاره‌سه‌ربكرێت، ئه‌و كاته هه‌مووكه‌س به‌به‌غداشه‌وه پێویستی به‌نه‌وت ده‌بێت".
ململانێی نێوان بهغداو كورده‌كان په‌سه‌ندكردنی یاسای نه‌وت‌و غازی له‌لایه‌ن په‌رله‌مانی عێراقه‌وه كه كورده‌كان 55 ئه‌ندام په‌رله‌مانیان هه‌یه، به‌بنبه‌ست گه‌یاندووه. به‌شێوه‌یه‌كی بنچینه‌یی كورده‌كان ده‌یانه‌وێت مافی ئیمزاكردنی گرێبه‌ستی دۆزینه‌وه‌‌و سوودلێوه‌رگرتنی كێڵگه‌ی نوێی نه‌وت هه‌بێت. كێڵگه كۆنه‌كانیان به‌جێهێشتووه بۆ حكومه‌تی ناوه‌ندی له‌كاتێكدا به‌غدا ده‌یه‌وێت كه‌كۆنترۆڵی هه‌موو گرێبه‌سته‌كانی رووپێوكردن‌و سه‌رپه‌رشتیكردن و گه‌شه‌پێدان بكه‌ن.
پسپۆرێكی ئه‌وروپایی نه‌وت ده‌ڵێت: "روون‌و ئاشكرا ئه‌مه له‌مێژووی كۆنه‌وه‌یه، به‌غدا نایه‌وێت نه‌وت گه‌شه‌پێبدات له‌كوردستان".
نوێنه‌ری كۆمپانیایه‌كی تری سه‌ربه‌خۆ ده‌ڵێت: "ئه‌گه‌ر كورده‌كان بیانه‌وێت گه‌شه به‌پیشه‌سازی نه‌وت بده‌ن له‌هه‌رێمه‌كه‌یاندا ده‌بێت ده‌ستپێشخه‌ریی بكه‌ن، ئه‌گه‌ر چاوه‌ڕێی ئه‌وه‌بكه‌ن به‌غدا كێڵگه‌كانی نه‌وت له‌كوردستان گه‌شه‌پێبدات ئه‌وا ده‌بێت چاوه‌ڕوان بن تا ئه‌و كاته‌ی كوڕه‌زاكه‌م كاره‌كانی كۆمپانیاكه‌م به‌ڕێوه‌ده‌بات".
كورده‌كان زۆر به‌رژه‌وه‌ندی هه‌نوكه‌یان هه‌یه له ئیمزاكردنی گرێبه‌ست له‌گه‌ڵ كۆمپانیا نه‌وتییه‌كاندا.
پسپۆرێك كه تاڕاده‌یه‌ك شاره‌زایه له‌پیشه‌سازییه‌كه‌دا ده‌ڵێت "قازانجێكی زۆرتر هه‌یه".
پاره له‌لایه‌ن كۆمپانیاكانه‌وه بۆ راهێنانی فه‌رمانبه‌ران‌و پاراستنی ژینگه ته‌رخان ده‌كرێت ، ئه‌مه‌ش هه‌لی كار بۆ دانیشتوانی ناوچه‌كه فه‌راهه‌م ده‌كات. قازانجی تریش هه‌یه. ئه‌و نه‌چووه ناو ورده‌كارییه‌وه.
كورده‌كان خێرا فێرده‌بن، ئه‌مه‌ش له‌گرێبه‌سته‌كه‌ی ئه‌م دواییانه‌یان له‌گه‌ڵ كورییه‌كاندا ده‌رده‌كه‌وێت، كه ملیاره‌ها دۆلار بۆ پرۆژه‌كانی ژێرخانی ئابوورییه‌كانی كوردستان دابین ده‌كات.
سیماكانی ئه‌م ململانێیه ده‌ریده‌خات بۆچی تا ئێستا عێراق یاسای نه‌وت‌و غازی نییه كه له‌لایه‌ن پسپۆران‌و سیاسه‌تمه‌دارانه‌وه بۆماوه‌ی دووساڵ گفتوگۆی له‌باره‌وه كراوه.
"ئێمه ده‌ستمان كرد به‌گفتوگۆكردن له‌باره‌ی پرۆژه‌ی یاسای نه‌وت له‌مایسی 2006". ئاشتی هه‌ورامی وه‌زیری نه‌وتی حكومه‌تی هه‌رێم‌و ركابه‌ری حسێن شه‌هرستانی وه‌زیری نه‌وتی عێراق به‌بیری ده‌هێنێته‌وه.
یه‌كه‌م ره‌شنووس كه نووسراوه وه‌كو هه‌ورامی ده‌ڵێت "گونجاوبووه له‌گه‌ڵ رژێمی پێشوو.. ئێمه ته‌نانه‌ت ئه‌وه‌شمان راگرت كه به‌ر له‌رووخانی سه‌دام حسێن نووسرابوو".
له‌لایه‌ن كۆمیته‌ی فیدرالی نه‌وت‌و غازه‌وه كه له‌لایه‌ن نوری مالیكی سه‌رۆك وه‌زیرانه‌وه پێكهێنرا پێداچوونه‌وه‌ی بۆ كرا، له 15 كانوونی دووه‌می 2007 راگه‌یه‌نرا كه دوا ره‌شنووسه‌و ره‌زامه‌ندی له‌سه‌ر دراوه‌‌و نێررا بۆ په‌رله‌مانی عێراق.
پرۆژه‌یاساكه له‌لایه‌ن 11 ئه‌ندامی كۆمیته‌ی غاز‌و نه‌وتی فیدراڵی كه‌نوری مالیكی سه‌رۆك وه‌زیران پێكیهێناوه پێداچوونه‌وه‌ی بۆ كرا. له 19ی كانوونی یه‌كه‌می 2007 راگه‌یه‌نرا كه‌دوا ره‌شنووس په‌سه‌ندكراوه‌‌و ره‌وانه‌ی په‌رله‌مانی عێراق ده‌كرێت.
ئاشتی هه‌ورامی ده‌ڵێت:"كۆپییه‌كم له‌و یاسایه هه‌یه، هه‌رچه‌نده ئێمه وتبوومان كه پێداچوونه‌وه‌ی تر به‌ڵام هه‌ر هه‌مووی قبوڵناكرێت".
گفتوگۆكان له‌باره‌ی ره‌شنووسی نوێ وه شه‌ش هه‌فته‌ی تری خایاندو له 26ی شوباتی 2007 كۆتاییهات، له‌لایه‌ن حكومه‌ته‌وه په‌سه‌ند كرا به‌ڵام كورده‌كان له‌سه‌ر هه‌موو شتێك رازی نین و سوورن له‌سه‌رئه‌وه‌ی كه‌یاساكه پێویسته به‌وردی رۆڵی كۆمپانیای نه‌وتی نیشتمانی عێراقی INOC و ئه‌و كێڵگه نه‌وتییانه دیاری بكات كه ده‌كه‌وێته ژێر چاودێریی كۆمپانیاكه‌وه.
كورده‌كان ده‌یانه‌وێت كه‌یاسایه‌كی وردی دابه‌شكردنی وردی داهاتیان هه‌بێت.
یاسای INOC له‌لایه‌ن كۆمیته‌یه‌كی پێكهێنراو له‌لایه‌ن وه‌زاره‌تی نه‌وته‌وه نووسراوه‌ته‌وه، كه‌پێیان وایه كۆمپانیای بیانی دێت بۆ عێراق "بۆ دزینی نه‌وتی ئه‌و وڵاته"، نایانه‌وێت گوێیان له‌ڕێككه‌وتننامه‌ی به‌شداریكردنی به‌رهه‌مه‌وه بێت. بڕیاریانداوه زۆرینه‌ی كێڵگه نه‌وتییه‌كان له ڕاستیدا 93%ی عه‌مباری نه‌وت بدرێت به INOC.
ئاشتی هه‌ورامی ده‌ڵێت: "ئه‌گه‌ر 93% بدرێت به INOC تۆچی به‌من ده‌ده‌یت، ئه‌و كاته پێویست به‌یاسای نه‌وت‌وغاز نابێت، ئه‌مانه هه‌موویان قبوڵ نه‌كراون".
ئاشتی هه‌ورامی دوو هه‌فته گفتوگۆی كرد له‌باره‌ی مه‌سه‌له‌ی به‌شداریكردن له‌داهاته‌وه. له‌كۆتایی 2007 ره‌زامه‌ندی درا له‌سه‌ر هه‌موو داهاته‌كان، له‌وانه داهاته‌كانی هه‌رێمی كوردی، هه‌مووی ده‌چێته یه‌ك سندوقه‌وه. حكومه‌تی ناوه‌ندی داهاته‌كانی خۆی له‌وه‌ی پێی ده‌ڵێت خه‌رجییه‌كانی سیادی‌‌و له‌وانه خه‌رجی كاروباری ده‌ره‌وه، به‌رگری ساڵانه و له‌گه‌ڵ بودجه‌دا له‌لایه‌ن په‌رله‌مانه‌وه په‌سه‌ند ده‌كرێت، ده‌بات. هه‌رێمی كوردستان به‌شی خۆی 17% ده‌بات، ئه‌وه‌یشی ده‌مێنێته‌وه له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانی ناوه‌نده‌وه ئیداره‌ده‌كرێت‌و ده‌چێت بۆ هه‌رێمه‌كانی تر ئه‌گه‌ر كۆماری فیدرالی له‌عێراق پێكبهێنرێت‌و هه‌رێمی تر دروستبكرێت.
ناكۆكییه‌كی تر هاته‌كایه‌وه كاتێك ره‌شنووسی نه‌وت‌و غاز نێردرا بۆ ئه‌نجومه‌نی شورا كه‌پێكهێنراوه له‌پسپۆرانی وه‌زاره‌تی داد بڕیارده‌دات كه‌یاساكه ته‌بایه له‌گه‌ڵ گۆڕانكاریی ده‌ستووری. گۆڕانكاریی له‌ڕه‌شنووسه‌كه‌دا كرد.
ئاشتی هه‌ورامی ده‌ڵێت: "چه‌ند لاپه‌ڕه‌یه‌ك له‌ڕه‌شنووسی یاساكه لابرا، لێره‌وه ره‌وشێكی تر هاته‌كایه‌وه هه‌رێمی كوردستان فه‌رامۆشكرا، یاسای INOC گفتوگۆی له‌باره‌وه ده‌كرێت.
ئێمه چاره‌سه‌رێكی مامناوه‌ندمان قبوڵكرد، له‌گه‌ڵ پێكهێنانی ئه‌نجومه‌نێكی نه‌وت‌و غاز بۆ پێداچوونه‌وه به‌گرێبه‌سته‌كانماندا. به‌ڵام ئێمه یاسایه‌كمان ده‌وێت رێز له‌ده‌ستوری عێراق بگرێت. ماده‌ی 112 زۆر روون‌و ئاشكرایه ئێمه به‌شێكین له‌ده‌سه‌ڵاتی فیدراڵی، ئێمه هاووڵاتی پله‌دوو نین، نابێت ته‌نیا له‌به‌غداوه بڕیار بدرێت، ئه‌گه‌ر كێڵگه نه‌وتییه‌كان كه‌وتنه كوردستان، كێڵگه‌یه‌كی نوێ ئێمه گرێبه‌ستی له‌باره‌وه ده‌كه‌ن، ئه‌گه‌ر كێڵگه‌یه‌كی كۆن بێت ده‌درێت به INOC، ئێمه شه‌ریكین له‌به‌ڕێوه‌بردنی".
دووساڵ دوای یه‌كه‌م گفتوگۆ له‌باره‌ی یاسای نه‌وت‌و غاز تا ئێستا رێككه‌وتن له‌سه‌ر یاساكه نه‌كراوه بۆئه‌وه‌ی له‌لایه‌ن په‌رله‌مانه‌وه په‌سه‌ند بكرێت. له‌شوباتی 2008 قه‌یرانێكی تر له‌نێوان بهغداو هه‌رێمی كوردستان دروستبوو. یه‌كه‌م به‌غدا ده‌یویست ته‌نیا 13% بۆ كورده‌كان ته‌رخان بكات. دواتر 17%ی به‌شی بودجه‌ی په‌سه‌ند كرد، به‌لام مه‌سه‌له‌ی ژماره‌ی پێشمه‌رگه‌‌و مووچه‌ی پێشمه‌رگه ده‌وروژێنێت كه‌ده‌یانه‌وێت له‌لایه‌ن حكومه‌ته‌وه بودجه‌یان بۆ دابینبكرێت، كورده‌كان ده‌ڵێت ژماره‌یان 90 هه‌زار كه‌سه؟، حكومه‌تی ناوه‌ند ده‌ڵێت نابێت له 30 هه‌زارزیاتر بێت.
واپێده‌چێت كه‌هه‌ردوولایان ده‌ستبه‌رداری یاسای نه‌وت‌و غاز بووبێت، حكومه‌تی هه‌رێم گرێبه‌ستی تر ئیمزا ده‌كات له‌گه‌ڵ كۆمپانیای بچووكی بیانی، به‌غداش له‌گفتوگۆدایه له‌گه‌ڵ چه‌ند كۆمپانیایه‌كی گه‌وره بۆ گه‌شه‌پێدانی كێڵگه نه‌وتییه‌كانی باشوور.
ئاشتی هه‌ورامی روونیكرده‌وه "ده‌مانه‌وێت رۆژانه یه‌ك ملیۆن به‌رمیل له رۆژێكدا له‌ماوه‌ی پێنج ساڵی داهاتوودا به‌رهه‌م بهێنن، ده‌مانه‌وێت له‌بواری پاڵاوتندا پشت به‌خۆمان ببه‌ستین".
ئایا ئه‌مه مانای وایه كه‌هه‌رێمی كوردستان ده‌بێته ئیماره‌تێكی كه‌نداو.
*راپۆرته‌كه له‌ژماره 389ی ئایاری 2008ی گۆڤاری The Middle Eastدا بلاوكراوه‌ته‌وه
نه‌خشه‌ی دابه‌شكردنی كێڵگه نه‌وتییه‌كانی هه‌رێمی كوردستان و دانی به كۆمپانیا بیانییه‌كان به‌پێی گرێبه‌سته‌كان :
