نوسینی: سەعید کاکەیی

پێناسەیەکی خێرای سێ ئاستەکانی شەڕ
بەپێی تیۆری مودێرنی سەربازی، شەڕ- بە هەردو جۆرە تەقلیدی و نا تەقلیدیەکەیەوە- سێ ئاستی جیاوازی هەیە، کە بریتین لەئاستەکانی ستراتیژی و ئۆپەراسیۆنی و تەکتیکی. بە جیا لەوەی کە مێژوی ئەم ئاستانە دەگەڕێنەوە بۆ شەڕەکانی سەردەمی ناپلیۆن پۆنەپارت و ساڵانی شەڕی ناوخۆیی لە ئەمەریکادا، مێژوی رەوان و بڵاوبونەوەی تیۆری مودێرنی سەربازی دەگەڕێتەوە بۆ ئەو تیۆریستە پروسیانەی کە پاش شەڕی فرانکۆ-پروسیا لە چەند بیرۆکەیەکەوە توانییان ئەم تیۆرە مۆدێرنە بنوسنەوە و بڵاوی بکەنەوە و پاشان لەلایەن پسپۆرانی سەربازی سۆڤیەتەوە مکۆك کرا و پەرەیپێدرا. ئەوی پەیوەست بێت بە بازنە سەربازیەکانی ئەمەریکاوە، ئەوا تیۆری مۆدێرنی سەربازی و دابەشکردنی شەڕ بۆ سێ ئاستی جیاواز لە ساڵی ١٩٨٢دا چوە بواری جێبەجێکردنەوە، بەتایبەت پاش چاپکردنی زنجیرە کتێبی "رێنماییەکانی سوپا لە گۆڕەپانی شەڕدا"، ژمارە ٥—١٠٠ بەناونیشانی: ئۆپەراسیۆنەکان.

سەرباری ئاڵۆزی جۆرەکانی شەڕ، چاکتر تێگەیشتنی سێ ئاستەکانی شەڕ، ئەو هۆکارو کارتێکراوانەمان بۆ شیدەکەنەوە کە لەهەمو جۆرو شێوازەکانی شەڕ و کێشەدا بونیان هەیە. بەواتایەکی دیکە، بۆ تێگەیشتن لەتیۆرە مۆدێرنەکانی شەڕ وەك یەك لەمەتۆدەکانی کێشە و چۆنیەتی بەڕێوەبردنی شەڕ و بەدەستهێنانی سەرکەوتن، پسپۆڕ و شارەزایانی سەربازی دەبێ زۆر بە وردی لەم سێ ئاستە جیاوازانەی شەڕ تێبگەن کە دواتر لەم باسەدا بە تێروتەسەلی باسیان دەکەین، بەتایبەت ئاستی ستراتیژی و چۆنیەتی وابەستەبونی بە دو ئاستەکەی ترەوە.

لەساڵی ٢٠٠٧دا و کاتێ کە مامۆستای دانوستاندن و چارەسەری کێشە ئیتنۆ - کولتوریەکان بوم لە ئەکادیمیای سەرکردە سەربازیەکانی سەر بە سەنتەری راهێنانی نەتەوەیی لە سەربازگەی فۆرت ئەروین لەویلایەتی کالیفۆرنیادا، سەرەتا دوچاری کێشەی جیاکردنەوەی ئەم سێ ئاستانەی شەڕ و کێشە بوم، چونکە سنورەکانی نێوانیان کاڵ و لێڵن و وەك پێویست گرێدراوی ئاستەکانی فەرماندەیی نەبون و نین. بەهەرحاڵ، لە سیستەمی ئەمەریکاییدا، ئاستی ستراتیژی بەشێوەیەکی گشتی ئەو ئەرك و کارو چالاکیانە دەگرێتەوە کە سەرکردە و فەرماندە نەتەوەییەکان و فەرماندە پلە بەرزەکانی سوپا پلانی دەستپێك و بەڕێوەبردن و کۆتایی پێهێنانی شەڕەکانیان لەئەستۆدایە. ئاستی ئۆپەراسیۆنی بە گشتی کارو ئەرکی ئەو فەرماندە سەربازیە باڵانە دەگرێتەوە کە لەگۆڕەپانەکانی شەڕدا بەرپرسیارێتی بەرەکانی شەڕیان لەئەستۆدایە. هەرچی ئاستی تەکتیکییە، ئەوا کار و ئەرك و چالاکیەکانی ئەو فەرماندە سەربازیانە دەگرێتەوە کە فەرماندەی لیواو یەکە بچوکترەکانی سوپان لەبەرەکانی شەڕدا.

لەهەریەك لەم ئاستە جیاوازانەی شەڕدا، بەرپرسیارێتی پلاندان و نەخشەکێشانی ستراتیژیەتی تایبەت، دەکەوێتە ئەستۆی خودی فەرماندەکان کە بریتین لەشیکردنەوەی بارودۆخی گۆڕەپانەکانی شەڕ، خەمڵاندی تواناکان و کەموکورتیەکانی دۆستان و دوژمنان، و گەڵاڵەکردنی ئەو کردارانەی کە شیاوی جێبەجێکردن هەن. ئەڵبەتە، تێکڕای ئەم پلاندان و نەخشەکێشانە ستراتیژیانە -لە هەر سێ ئاستەکانی شەردا- دەبێ لە خزمەتی ئەو ستراتیژیە هەرە گەورەیەدا بێت کە لەلایەن فەرماندەی گشتی هێزەکانەوە پەسەند دەکرێت بۆ جێبەجێکردن بەمەبەستی بردنەوە و بەدەستهێنانیی سەرکەوتنی کۆتایی لەشەڕدا. دەبێ ئەوەشمان لەبیر نەچێت کە لەهەر یەك لەم ئاستە جیاوازانەدا، بەجیا لەجێبەجێکردنی ستراتیژیەتی هەرە گەورەی فەرماندەی گشتی هێزەکان، ئەرکی نەك تەنها جێبەجێکردنی ستراتیژیەکانی تایبەت بە خۆیان دەکەوێتە ئەستۆ، بەڵکو بەرپرسیارێتی هەڵسەنگاندنی بەردەوامی گۆڕەپان و بەرەکانی شەڕیشیان لە ئەستۆدایە، نەخاسمە کە شەڕ بارێکی دینامیکییە و زانیاری و پلان و تاکتیکەکانی بەردەوام لە گۆڕانکاردان.

بۆیە، کلیلی سەرکەوتن لە هەر شەڕ و کێشەیەکدا توانای خۆ گونجاندنی فەرماندەکانە لەگەڵ گۆڕانکاریە خێراکانی بارودۆخەکانی شەڕ بەمەبەستی قۆستنەوەی ئەو دەرفەتانەی کە خێرا دێنە پێشەوە و خێراش لەدەست دەچن. بەواتایەکی دیکە، فەرماندەی پیشەیی نابێ دەقاودەق ملکەچی ئەو پلان و ستراتیژیانە بێت کە لەسەروی خۆیەوە بۆی داڕێژراون و بواری خۆگونجاندنیان تێدا نیە وەك ئەوەی کە لەشەنگال و مەخمور و جەلەولادا رویاندا و فەرماندە مەیدانیە نابەرپرسەکانی پێشمەرگە بیانوی ئەوەیان بەکارهێنا کە گوایە فەرمان و پلانی سەرەوەیان بۆ نەهاتوە و هەر بۆیە گۆڕەپان و بەرەکانی شەڕیان بۆ تیرۆریستانی داعش چۆڵکرد و بە ئاکام جینۆسایدی شنگال و ترسی روخانی پایتەختی هەرێم و تەراتێنی میلیشیا شیعەکان لە ناوچەکانی گەرمیاندا بونە دەرئەنجامی شکست و گومان پەیداکردن لە توانا پۆڵایینە مێژویەکانی هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستان. ئەگینا، ئەگەر فەرماندەکانی یەکەکانی هێزی پێشمەرگە پیشەیی بونایە و توانای شیکردنەوەی بارودۆخ و هەست بە جموجۆڵ و مانۆڕ و پێشڕەویەکانی گروپە تێرۆریستەکنی داعشیان بکردایە و خۆیان لەگەڵ گۆڕانکاریە خێراکانی گۆڕەپان و بەرەکانی شەڕدا بگونجاندایە، نە جنۆسایدی شنگال روی دەدا و نە داعش مەخموری دەگرت و مەترسی دەخستە سەر هەولێر و نە میلیشیا شیعەکان و سوپای قودسی ئێران لە ناوچەکانی گەرمیاندا بونیان دەبو.

ئاستی ستراتیژی
لەم ئاستەدا، گرنگییەکی لەڕادەبەدەر دەدرێتە ناساندن و جێبەجێکردنی بنەماو بەندەکانی ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی و هەمو یاساو ڕێسایەکی فەرمانی کە ڕاستەوخۆ پەیوەندی و کاریگەرییان هەیە و هەبێت بەسەر ئاکامەکانی شەڕ و بە شێوەیەکی گشتی ئەو کێشانەی کە دەبنە مایەی شەڕەکان. بەشێوەیەکی گشتی، شەڕ و کێشەکانی ئەم سەردەمەی خۆمان ئا لەم ئاستەدا دەبرێنەوە یاخود دەدۆڕێندرێن، نەك لە ئاستەکانی ئۆپەراسیۆن و تەکتیك.

هەندێك کەس لەو باوەڕەدان کە بردنەوە یاخود دۆڕاندنی شەڕەکان دەکەوێتە ئەستۆی ئەو فەرماندە سەربازیانەی کە لەئاستەکانی ئۆپەراسیۆن و تەکتیکدا رۆڵ دەبینن و ئاکامەکانی شەڕەکانیش بەندین بە جۆر و شێوازی را‌هێنان و هەبون و نەبونی دیسپلین و جۆر و شێوازی چەکەوە. لێ ئەوی راستی بێت، ئەگەر لە ئاستی ستراتیژیدا ئامادەکاری بۆ جۆر و شێوازی را‌هێنان و سەپاندنی دسپلین و پەیداکردنی جۆرو شێوازەکانی چەك نەکرابێت وەك بەشێکی بنەڕەتیی لە زامنکردنی ئاسایشی نەتەوەیی، نە فەرماندەکانی ئاستی ئۆپەراسیۆنی و نەش فەرماندەکانی ئاستی تەکنیکی دەتوانن لەخۆیانەوە داهێنانی سەرنج ڕاکێش بکەن، چونکە لەوانەیە ئاکامی داهێنانەکانیان لەگەل یاساو رێسا و بنەماکانی ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی یەك نەگرنەوە و ببنە هۆکار بۆ کێشە و قەیرانی دیکەی سەختر و هەناوبڕتر.

وەك ئاشکرایە، لە هەمو وڵاتانی جیهاندا (هەر لە شەڕی پارتیزانییەوە بگرە هەتا دەگاتە شەڕی ئەتۆمی) ئاستی ستراتیژی کڕۆکی بەڕێوەبردنی هەمو شەڕ و پێکدادان و کێشەکانە. ئەمەش وامان لێدەکات ئەو ڕاستییە دوپات بکەینەوە کە ئاستی ستراتیژی پەیوەندییەکی پتەو و دانەبڕاوی هەیە لەگەل ئاستەکانی ئۆپەراسیۆنی و تەکتیکی. ئەم پەیوەندیە ئۆرگانی دینامیکیە بریتیە لەپەرەپێدانی بیرۆکەی ستراتیژی و پلاندانان بۆ ئامادەکردنی هەمو کەرەستە و ئامێر و توانا مرۆییەکان و جۆشدانی هێزی نەتەوە بۆ بەشداربون لە شەڕ و کێشەکاندا. لە ئاستی ستراتیژیدا، ئەو ڕێنماییە پراکتیکیانە ئامادە دەکرێن کە وەك فەرمان بەسەر هێزە چەکدارەکان و فەرماندەکانی ئەو هێزە چەکدارانە بڵاو دەکرێنەوە تاوەکو لەئاستی ئۆپەراسیۆن و ئاستی تەکتیکدا لە ستراتیژیەت و پلاندانانی خۆیاندا بەکاریان بهێنن بەمەبەستی وەدیهێنانی ئارمانجە ستراتیژیەکانی ئاسایشی نەتەوەیی.

لەزۆربەی وڵاتانی جیهاندا، دیاریکردنی ستراتیژیەتی نەتەوەیی لە ئەستۆی دەستەی دەسەڵاتدارە فەرماندەییە نەتەوەییەکانە کە بریتین لە باڵاترین کەسی دەسەڵاتدار و راوێژکارەکانی کە وەزیری بەرگریش دەگرێتەوە. پاشان، بۆ جێبەجێکردنی پلان و فەرمان و راسپاردەکانی دەستەی دەسەڵاتدارە فەرماندەییە نەتەوەییەکان، سوپاسالار وەیاخود سەرۆک ئەرکانی هێزە چەکدارەکان و یاریدەدەر و راوێژکارەکانی ئەو پلان و فەرمان و راسپاردانە وەردەگێڕنە سەر کردار بۆ پراکتیزەکردن و جێبەجێکردنی پێداویستیەکانی ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی لە ئاستەکانی ئۆپەراسیۆن و تاکتیکدا. دیارە ئەم کردار و پراکتیزە کردنە لە دوتۆی دو ستراتیژیەتدا بونیان دەبێت کە ناسراون بە ستراتیژیەتی سوپای نیشتیمانی و ستراتیژیەتی گۆڕەپانەکانی شەڕ کە لەخوارەوە بە رونتر باسیان لێوە دەکەین.

ئاستی ئۆپەراسیۆن
لەم ئاستەدا، فەرماندە باڵاکانی هێزە چەکدارەکان بەرپرسیارێتی جێبەجێکردنی خاڵ و بنەما سەرەکیەکانی ستراتیژیەتی سوپای نیشتیمانی و ستراتیژیەتی گۆڕەپانەکانی شەڕیان لە ئەستۆدایە. ستراتیژیەتی سوپای نیشتیمانی بریتیە لە چۆنێتی جەختکردنی ئارمانجەکانی ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی لەڕێگای دیزاین و رێکخستن و یەکخستنی هێزە چەکدارەکان و پراکتیزەکردنی ئەو ئۆپەراسیۆنە گەورانەی کە بە هەڵمەت و چالاکیە سەربازیەکان لە گۆڕەپان و بەرەکانی شەڕدا دێنە دی. هەرچی ستراتیژیەتی گۆڕەپانەکانی شەڕە، ئەوا ئاماژەیەکە بۆ ئەو پلان و ئامادەباشی و روبەڕوبونەوانەی کە لە بەرەکانی شەڕ و گۆڕەپانی شەردا جێبەجێ دەکرێن بە مەبەستی بەزاندنی دوژمن وەیاخود نەیارانی ئاسایشی نەتەوەیی.

لەکاتی شەڕداو لەکات و شوێنی دیاریکراودا، هەڵمەت بریتیە لەبەکارهێنانی هێزە چەکدارەکان لەزنجیرە ئۆپەراسیۆنێکی سەربازیدا بۆ بەدیهێنانی ئەو ئارمانجە هاوبەشانەی ئاسایشی نەتەوەیی. بەڵام لە کاتی قەیران و کێشە ئاوساوەکاندا کە ناگەنە ئاستی شەڕ و پێدادان، هەڵمەت بریتیە لە زنجیرە ئۆپەراسیۆنێکی سەربازی و ئابوری و سیاسی بۆ داکۆکیکردن لە گرنگی و شکۆیی ئاسایشی نەتەوەیی، ئەڵبەتە لە کات و شوێنی دیاریکراودا. لە هەردوو حاڵەتی هەڵمەتدا، ئەرکی سەرشانی فەرماندە باڵاکانی هێزە چەکدارەکان بریتین لە دیزاین و ڕابەرایەتیکردن و تەنسیقکردن لەگەل هێزەکانی دیکەی سوپا و دۆست و هاوپەیمانان بۆ جێبەجێکردنی ئەو ئۆپەراسیۆنانەی کە هەل و دەرفەتەکان دەقۆستنەوە بۆ بە دیهێنانی ئارمانجەکانی ئەو هەڵمەتەی کە دەستیان داوەتێ. جا کەی و چۆن هەڵمەت دەبەن، ئەوەیان بەندە بەو ئارمانجانەوە کە خواستی ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوایەتین، لە لایەك و لەلاکەی تریشەوە، بەندە بە جۆری هەڕەشەی دوژمن و ئەو تەگەرە و بەربەستانەی کە لە ئاکامی فاکتەرە جیوگرافی و ئابوری و دیموگرافی و کولتوری و ژمارە و جۆری چەك و سەرچاوە جیاوازیەکانی هەڕەشەوە دێنە پێش.

ئەوی زۆر گرنگ بێت لەم ئاستەدا، دانانی فەرماندەی پیشەیی و بە ئەزمونە لەبەرەکانی شەڕدا کە سەرکەوتوانە بە قۆناخەکانی ئاستی تەکتیکیدا تێپەڕێون و بە مەحسوبیەت و ئارەزوی ئەم سەرکردە سیاسی و ئەو سەرکردە حزبیە دەستنیشان نەکرا بن. ئەگینا، هەر کێشە و خەلەلێکی ئۆپەراسیۆنی ڕوبدات، نەك تەنها کاردانەوەی خراپی لەسەر ئاستی تەکنیکیدا دەبێت، بەڵکو کەلێنی گەورە و مەترسیداریش دەخاتە نێو ئارمانجەکانی ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەییەوە. نمونەشمان پاشەکشانە نەخوازاوەکانی دەڤەری شنگال و مەخمور و جەلەولایە کە پێشتر لە پێشەکی ئەم باسەدا ئاماژەیان بۆ کراوە.

ئاستی تاکتیکی
وەك باوە و بوەتە نەریتی سەربازی، ئەو ئۆپەراسیۆنانەی کە بریتین لە هەڵمەتە سەربازیەکان، خۆیان لە خۆیاندا بەشێکی سەرەکین لە مانۆڕ و روبەڕوبونەوە و پێکدادان. لەم دیدەوە، ئاستی تەکتیکی ئەو هێز و توانا جەنگاوەری و نەبەردییە وەردەگێڕدرێن بۆ سەرکەوتن لە بەرەکانی شەڕ و پێکدانەکاندا، ئەڵبەتە بەپێی ئەو بڕیار و کردارانەی کە دەبنە مایەی وەدەستهێنانی باڵادەستی لە کاتی روبەڕوبونەوەو یاخود نزیكبونەوە لە هێز و مۆڵگەکانی دوژمنەوە.

تاکتیك بریتیە لە زنجیرەیەك وێستگە و قۆناغی لێكدانەبڕاوی هەر هێڵ و ئامانجێکی ستراتیژی. هەروەها، تاکتیك مامەڵە لەگەل وردەکاریەکانی هەر ڕوبەڕوبونەوەیەك دەکات کە ئاستەنگ بۆ جێبەجێکردنی ستراتیژی دروست دەکەن. پرۆسەی ئەم مامەڵەکردنانە لە ئۆپەراسیۆنە سەربازیەکاندا زۆر هەستیار و ناسكن، بەڕادەیەك کە ئەگەر ژیرانە و لێهاتووانە هەڵسوکەوتیان لەگەلدا نەکرێن، دەبنە هۆکاری گۆڕانکاریەکانی نێو ژینگەی گۆڕەپان و بەرەکانی شەڕ. بۆیە، لە شەڕی تەقلیدی و ئەتۆمیدا، کرۆکی ئاستی تەکتیکی بەشێوەیەکی گشتی گرێدراوی ئارمانجە بنەڕەتیەکانی ئۆپەراسیۆنە سەربازی و شەڕە ستراتیژیەکانە. بەڵام، دەبێ ئەوەش فەرامۆش نەکەین کە ئاستی تەکتیکی خۆی لە خۆیدا کۆتایی نیە، بەڵکو ئامرازێکە بۆ بەدەستهێنانی ئارمانجە دیاریکراوەکانی ئاستی ئۆپەراسیۆنی. هەر بە هەمان شێوەش، ئاستی ئۆپەراسیۆنی لە خۆیدا کۆتایی جەخت کردنی ستراتیژیەتی نەتەوەیی نیە، بەڵکو ئامرازێکە بۆ بەدیهێنانی ئارمانجەکانی ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی.

هەندێك لەو سەرکردە سەربازی و سیاسیانەی کە شارەزای دینامیکی ئاستی تەکتیکی نین و بگرە زانیاریەکی ئەوتۆشیان نیە لەمەڕ پەیوەندیەکانی ئاستی تەکتیکی بە دو ئاستەکانی ئۆپەراسیۆن و ستراتیژییەوە، خێرا شکستە سیاسی و سەربازیەکانی خۆیان دەخەنە پاڵ و ئۆباڵی فەرماندەکانی ئاستی تەکنیکییەوە بە بیانوی ئەوەی کە ترسنۆك و کەم شارەزا و کەمتەرخەم بونە. ئەم جۆرە بیانوانە، نەك تەنها روخێنەری ورەی سەربازین، بەڵکو زۆر بێ بنەما و دورن لە راستیەکانەوە. چونکە ئەگەر فەرماندەکانی ئاستی تاکتیکی بە شێوەیەکی چاك و پوختە لەسەر یاسا و رێسا و بنەماکانی ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی ڕاهێنرابن و بە داکترنی سەربازی (عەقیدەی عەسکەری) و نەك حیزبی پەروەردە کرابن، نەك تەنها جومگە هەستیارەکانی ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی جێبەجێ دەکەن، بەڵکو بەوپەڕی دیسپلین و لە خۆبوردەییەوە ئامادەن گیانی خۆشیان بکەنە قوربانی بۆ ئارمانجەکانی ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی.

دەرئەنجام
سێ ئاستەکانی شەڕ وەك بەشێك لە تیۆری مۆدێرنی سەربازی تایبەت نیە بە قوتابخانەیەکی سەربازی دیاریکراو. بەڵکو هەر لە وڵاتی چینەوە بگرە، هەتا دەگاتە ئەمەریکاو هەر لە ئوستورالیاوە بگرە هەتا دەگاتە وڵاتی چیلی، لە هەمو پەیمانگا و کۆلێجە سەربازیەکاندا بە تێروتەسەلی دەخوێندرێن و راهێنانیان لەسەر دەکرێن. ئەوەی جێی داخ و کەسەر بێت تەنها لە عێراقی پاش ساڵی ٢٠٠٣دا و بەتایبەت لە هەرێمی کوردستاندا فەرامۆش کراون. ئەگینا، ئەگەر ئەم سێ ئاستانەی شەڕ بە پوختەیی رەچاو بکرانایە و سەرکردە سیاسی و سەربازی و پێشمەرگەکان پیادەیان بکردنایە، نە داعش دەیوێرا یەك لەسەر سێی سوپای عێراق بە توێی دشداشە و دەرپێ و فانیلەوە لە مۆڵگە و سەربازگەکانیان راماڵێت و نە بستێکی خاکی باشوری کوردستان دەکەوتە ژێر چەپۆکی خوێناوی تیرۆریستە دڕندەکانی داعش.

هەروەها، ئەگەر سەرکردە سیاسیەکانی هەرێمی کوردستان لە گرنگی و پێداویستیەکانی ئەم سێ ئاستانەی شەڕ تێبگەشتنایە، دەبوایە پاش یەکەمین هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لە ساڵی ١٩٩٢دا هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستانیان یەك بخستایەوە. بەڵام چونکە زۆربەی سەرکردە سیاسیەکانی کوردستان لەخەمی دەستکەوتە تایبەتیەکانی خۆیان و حزبەکانیان دابونە و بیرێکی راستەقینەیان لە ستراتیژیەتی ئاسایشی نەتەوەیی نەکردۆتەوە، ئەوا نەك تەنها چەندین دەرفەتی بە دامەزراوەکردن و پیشاندن و پڕچەککردنی هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستانیان لە دەستداوە و دەدەن، بەڵکو بە ئێستاشەوە کە بزوتنەوەی گۆڕان وەك خەمخۆرێکی ڕاستەقینەی ئاسایشی کوردستان وەزارەتی پێشمەرگەی کوردستانی وەرگرتوە و کار بۆ یەکخستەنەوەی هێزەکانی پێشمەرگە دەکات و بە بەرنامە دەیەوێت ئەم هێزانە بکاتە پیشەیی، رۆژانە بە بڕوبیانوی جۆراوجۆر و ڕۆتینی قردێلە سور و تەگەرەی حزبی و هەڵوێستی دۆگمایی و ویست و ئارەزوی نابەجێ، زۆرێك لە هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستانیان بە لاوازی و پەرتەوازەیی هێشتۆتەوە و پەرە بە تواناکانیان نادەن. ئەگینا لە کوێی دنیادا هەیە بەرپسێکی حزبی لە دەرەوەی دامودەزگا حکومیەکان بە ئاشکرا و ڕاشکاوەنە بڵێ: بەبێ پرس و بەشداربونی راستەوخۆی ئێمە، کەس بۆی نیە هێزەکانی پێشمەرگە یەکبخاتەوە و لە ژێر چنگی حیزبەکانەوە رزگاری بکات؟ یاخود، بۆ دەبێ کەسانی پیشەیی و خاوەن ئەرمونی تاقیکراوی سەربازی و شارەزا، دۆسیەی دامەزرادنیان بکەوێتە بەر مەرحەمەت و مەکرەمەتی ئەم و ئەو کەسایەتیە حزبیە و بڕیاری دەستبەکاربونیان لە دەهلیزە تاریکەکانی بیرۆکراسیەدا دوابخرێت؟

ئەمن و ئاسایشی کوردستان پیویستییەکی هەنوکەیی هەیە بە پلاندانان و داڕشتنی ستراتیژی. بۆیە، هەر کەس و لایەنێك تەگەرە لە ڕێگای ئەم ستراتیژیە گەورە و گرنگەدا دابنێت و کەمتەرخەمی لە دیزان و جێبەجێکردنیدا بکات، ئۆباڵێ خوێنی هەموو شەهیدان و بریندارانی هێزەکانی پێشمەرگەی قارەمانی کوردستانیان لە ئەستۆ دایە. سەر و ماڵ و حاڵ هەتا ئەوکاتە خۆشەویست و شیرینە کە خاوەنەکەی لەژیاندایە. بەڵام کەرامەت و عیزەت و نیشتمانپەروەری خەسڵەتگەلێکی زیندون و هەتا هەتایە لەناو ناچن، چونکە مێژو هەیە و بە ئەمانەتەوە پارێزگارییان لێدەکات.

مایەوە ئەوە رونبکرێتەوە، کە ئەم سێ ئاستانەی شەڕ زانستێکی شاراوە نین لەخەڵك، بەڵکو زۆرێك لەو کەسانەی کە زانستیانە بەرنامە بۆ کار و چالاکیەکانی رۆژانەی خۆیان دادەنێن، کەم تا زۆر، سودی لێوەردەگرن، بەتایبەت ئەو کەسانەی کە شارەزان لەچۆنیەتی چارەسەرکردنی کێشە جۆراوجۆرەکانی ژیان. راستە شەڕ و پلانەکانی شەڕ نهێنی تایبەت بە خۆیان هەن، بەڵام وەك دوا میتۆدێکی چارەسەری کێشە، پێویستە هەمو هاوڵاتییەك لە زانستە گشتیەکانی شەڕ ئاگادار بێت، چونکە لەئاکامدا، بمانەوێت و نەمانەوێت، سودمەند و بەتایبەت زەرەزمەندی یەکەمی شەڕ خودی هاوڵاتییە. هەر بۆیە، یەك لە ئەرکە گرنگەکانی هاوڵاتی ئەوەیە کە داکۆکی لەمافی خۆی بکات کە بەبێ پلان و نەخشەی ستراتیژیەتی گەورەی ئاسایشی نیشتیمانی بەرجەستە نابن.