سروشتی کۆمەڵایەتی کۆمەڵگای کوردستان و ئامادەگیەکانی بۆ گۆڕان

ئاسۆ حامدی

سەرەتایەکی کورت؛
دوای روخانی رژێمی بەعسی فاشی لە بەهاری ٢٠٠٣ سەرەتای دەست پێکردنێکی تر لە مێژوی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتی و فەرهەنگی گەلانی عێراقە، ئەم وەرچەرخانە لە مێژوە بەکاریگەری دەرەکی و فاکتۆرە ئەنتەرناسیونالیەکان بون و مێژوی سیاسی عێراقی هاوچەرخ پڕە لەم نمونانە. ئەم دەورانەی ئێستا لەباری ئابوری زیاتر لە دەورانی دوای روخانی دەوڵەتی عوسمانی دەچێت لە جەوهەردا، بەڵام بە دیاردەی ئینفۆرماتیکای نوێ و ئۆتۆماتیسیۆنی هاوچەرخ، لەم ئاڵوگۆڕەدا گەلی کورد بەهێزترین لایەن بو لە لایەنە سیاسیەکانی ئەوکات هەتا کات بڕوا ئەوا ئەم هێزە کاڵ دەبێتەوە. بەڵام گەلی کورد بازدانێکی ئابوری بێ وێنەی دا و ئێستاش خەڵکی بەرهەمەکەی دەخۆن هەرچەندە بۆ گەل لەچاو مەسئولەکان بە کەوچکەکەی چایە کە لە شانۆگەری خۆتان بگرن هەتا کاتی خۆی کە لەسەر دابەشکردنی پەینی کیمیاوی بو، بەڵام ئەم دەورانەی دوایی و گەشەی ئابوری سیستەمی بەرخۆری هەمو کۆمەڵگای بەدوای خۆیدا پەلکێشکرد و پەیوەندیە کۆمەڵایەتیەکانیش هێواش هێواش گۆڕی.

ئەگەر پەیوەندیە کۆمەڵایەتیەکان پاشکۆی پەیوەندیە ئابوریەکانن ئەوا ئێستا بە زەقی لە کوردستان هەستی پێدەکرێت...
بەڵام لە واقعدا بۆ کۆمەڵگای کوردستان رێک تایبەتمەندی خۆی هەیە، ئەم تایبەتمەندیەش خۆی لە خۆیدا بەیانی وڵات و ناوچەیەکی جیا لە عێراق دا دەکات، وەکو وڵاتێکی دروستکراو لە میسۆپۆتامیا و بەبێ ویستی خەڵکەکان و گەلانی ناوچەکە لەقاڵب دراون و بۆماوەی نزیکەی چەندین سەدەیە ئەم مێژوە جیاجیانە لە کەموڵەیەک نراون.

وجودی حکومەتی حیزبی لە کوردستان فرسەتی کیانێکی نەتەوەیی بۆ داهاتوی دور برد. هۆکارەکانی بۆ هەمو چاودێرێکی سیاسی رۆشنە و قشرەیەکی زۆری کۆمەڵگا بەوە خەریکە ئەمە بەرەو گۆڕان ببات ئەگەرچی لە زۆر دەستەواژە و پراکتیکدا سوڕانەوەیە لە بازنەیەکی داخراو و هیچی تر. کۆمەڵگای کوردستان لەم چەندین ساڵەی دەسەڵاتی حیزبی توشی جۆرێ لە دیپلۆماسیەت بونە تەنها بیرکردنەوە لە خۆیە، تاک نەبەمانای لیبراڵیەت بون، بەڵکو بەشێوەیەکی ئیندڤیوالیزمی ئابوری و هەمو خەریکە بۆ خۆی.

ئەمەش دەرسێکە خەڵکی لە مەسئولە حیزبی و حکومیەکەکان فێری بون و راستکردنەوەی تەلار و دەسەڵاتی خودی سەپاندن بەسەر کەسانی تر و تەنها کارکردن بۆ بازنەیەکی بچوک، لە کۆمەڵگا بونەتە پراکتیکێکی مەلموس بۆ خەڵکی سادە لە کوردستان.

لەلایەکی تر ئەم دەرسە بەردەوامی فەرهەنگە لە کۆمەڵگا، چونکە کۆمەڵگای کوردستان لە مێژوی سیاسی خۆیدا زۆرجار رۆڵگۆڕینی چەوساوە و چەوسێنەری لە تاکەکانی خۆیدا نواندوە، ئەمەش وایکردوە کە راستەیەکان و بەهاکانی کۆمەڵگا بۆ گۆڕان و چاکسازی بشێوێنێ.

ئەگەر لەم پرسیارەوە دەست پێ بکەین سروشتی کۆمەڵایەتی کۆمەڵگای کوردستان لەئێستادا لەژێر کاریگەری رابردویدا دەکرێ گۆڕان و تەکانێ بەخۆیدا بکات بۆ کۆمەڵگایەکی خوازراو، کە لە ئاستی ویستی زۆربەی خودی کۆمەڵانی خەڵک بێت و کۆمەڵگایەکی ئارام و تەندروست و خۆشگوزەران و درێژخایان و هەمەلایەن بۆ هەموان نەوەکانی ئایندە هیچ گرفتی نەبێ؟

لە نەزەری شەقامدا زۆرینەی نەوەکانی گەل خەریکی وەزعی ئابورین و لەم نێوەشدا چەند شتێ هەن، کە کاریگەری سەرەکیان هەیە لەمانە زەوی و ئۆتۆمۆبێل و خانو و ماڵ و ژنی دوەم یان دۆستی یاساخ و باغ (مەزرەعە) و وەزیفەیەکی بەرز و بە سەفەرچون بۆ ئەوروپا و ئەمەریکا، هەموانی مەست کردوە و دەفتەرە دۆلار و بلۆک و قاچاخچیاتی نەوت و کۆمپانیای وەهمی لەم سەرەش رابوەستێ ئەمانە مفهومێکی شەقامین، بەڵام لە جەوهەردا بەشێ لە ویست و ئارەزوی زۆرینە دەنوێنن. کەلتوری خوێندنەوە و گەڕان بەدوای سەرچاوە و نوێخوازی مانایەکی نیە، کەمایەتیەکی زۆر کەم خەریکی خوێندنەوەیە و خوێنەرە بەمانای وشەکە، خوێنەرانی زۆر لە کۆمەڵگا هەموی لە هەوڵی کۆپی دایە کۆپی مۆدیلاتی جۆراوجۆر و گرنگ نیە چۆنە تەنها بڕوانامەیەک بەدەست بێت و لە هەر شوێنێکییش بێت گرنگ نیە و لە چ تایبەتمەندیەک بێت ئەویش گرنگ نیە تەنها دالەکەی پێش ناوی شەخسیەکەی لەلا گرنگە، کە هیچ ناوەخنێکیشی نەبێت ...هتد. ئەمە نەخۆشی بەشی هۆشیاری کۆمەڵگایە. جا خوا رەحم بە ناهۆشیارەکەی بکات...

پێشەکیەک بۆ تێما نوێیەکانی سروشتی کۆمەڵایەتی؛

لە خوارەوە هەندێ لە تێمای(دەستەواژەی) زەق لە کۆمەڵگا دەنوسینەوە؛

-گۆڕانی بەشێکی بەریین لە پێشمەرگە دێرینەکان بۆ سەرمایەداری زەبەلاح، ئەمە دەرهاویشتەی گەندەڵی بەڕێوەبردن و بەکارهێنانی خراپی دەسەڵاتە بۆ مەسەلە کەسایەتیەکان...

-چونە سەری کرێی کرێکاران و فەرمانبەرانی دامودەزگاکانی دەوڵەت و کەرتی تایبەتی بەشێوەیەکی بەرچاو، پێدانی پارچە زەوی و خانو و پێشینەی خانو و چەند مەسەلەیەکی ئابوری تر هەرلە قەرزی بچوک و پرۆگرامە سوسیالەکانی دەوڵەت بۆ بیمەی بێکاری و یارمەتیە تایبەتەکان بۆ قوتابیان و ...هتد. هەمو ئەمانە تواناکانی کڕینیان زیادکردوە و ئاستی ژیان و گوزەرانیان بەرزکردۆتەوە.

-هاتنی کرێکارانی بیانی و مەسەلەکانی کۆچ و کۆچ بەری لە وڵاتدا ئەمەش لەلایەک بزنسی هەندێ کەسانە و لەلایەکی تر گرفتە بۆ کرێکاران و توێژە کەم دەرامەتەکان وای دەبینن، کە لەواقع هیچ پەیوەندیەکی بەوانەوە نیە.

-گەشەی گەڕان بەدوای کانەکانی نەوت و چالاککردنی هەمو بزنسەکانی نەوت و گاز بە ئاشکراو بە نهێنی، هەمو لایەک بە رەمەکی خەریکی خراپ بەکارهێنانی سامانی نەتەوەییە و نەبونی سیاسەتێکی ستراتیژی بۆ وزە...

- زیادبونی بێکاری و قەیرانە سیاسیەکان لەگەڵ دەوڵەتی بەناو فیدراڵی عێراق و ناوەخۆی هەرێم هەمو حیزبە سیاسیەکانی کوردستان هەروا لە روانگەی حیزبیەوە کاردەکەن لە جیاتی قازانجی بەرزی نەتەوەیی، ئەمەش گەورەترین گرفتی نەتەوەیی کوردە لەم دەروانەدا.

-چەقبەستنی دەسەڵاتی سیاسی لەدەست دو بنەماڵە و گۆڕانی سەنگ و سوکی هێزەکان و زاڵبونی پارتی لە تەوازنی نێوان یەکێتی و پارتی لە پەیوەند بە رێککەوتنی ستراتیژی و دەرکەوتنی گۆڕان، وەکو هێزی دوەم و دوبارە سەرهەڵدانەوەی برینە کۆنەکان و دەنگۆی هاوپەیمانی یەکێتی و گۆڕان و بونی تەوازنی سیاسی و کەنارگرتنی ئیسلامی سیاسی و گەڕان بەدوای مەسڵەحەتی ماددی لە لای پارتی و یەکێتی...

-مانەوەی مەسەلە سیاسیە بێچارەکان لەنێوان کۆمەڵگای کوردستان و دەوڵەتی عێراق، ئەمەش هەموانی نیگەران کردوە و شکستی سونە و بارزانی لەنێوان مالیکی و تاڵەبانیدا، لەم نێوەدا تاڵەبانی نەفەسی وەکو تەمەنی وایە و دەزانێ چۆن مامەڵە لەگەڵ هەمو لایەک بکات. ئەمە هەمو بازاڕی عەقارات و پرۆژە ستراتیژیەکانی وەستان و هەموی کاریگەری نێگەتیڤی بۆ دانا.

-سوڕانەوەی ئۆپۆزسیۆنی کوردستان لە بازنەیەکی داخراودا و مانەوەی لە تەوەرەیەکی دیاریکراودا و نەبونی متمانیەکی زیاتری هاوڵاتیان بە پاکێچەکان و سەرکوتی سیاسی لەلایەن دەسەڵات. هەروەها دەستاودەستکردنی دەسەڵاتی سیاسی لەسەر حسابی گەل، نەبونی دەستورێکی رۆشەن و ستراتیژیەکی نیشتمانی گەلی لە گشتدا...

-درکردنی توێژێکی بەرین لە کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان بە وەزعە نائارامیەکانی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتی و فەرهەنگی و ناڕەزایەتی سیاسی و کۆمەڵایەتی بەرین لە ئاستە جیاجیاکاندا.

-زۆربونی قوتابخانە و فێرگە ئەهلیەکان بە زمانی جۆراوجۆری بیانی و نرخی جیاجیا، هەمو ئەمانە هەم توێژێ لە نەوەیەک دروست دەکات کە گرفتی زمانی دایکیان دەبێ لە داهاتودا هەم پەروەردەیەکی جیا لە کۆمەڵگا وەردەگرن ئەمە جگە لە قورسی باری ئابوری کۆمەڵانی خەڵک و هۆش و گۆشدانی نەوەیەکە بە کەلتور و رۆشەنبیریی و پەروەردەی گەلانی بیانی، کە خۆی لە خۆیدا کەسایەتی تاکەکان لەگەڵ خودی کۆمەڵگا بەرکەوتنیان دەبێت و لەگەڵ یەک نایەنەوە ئەمە گرفتێکی ئایندەی نەوەی تازەیە.

-تیمای تەندروستی و چارەنوسی کۆمەڵگا بۆتە گرفتێکی بەردەوام خەڵکی نەخۆشخانەکان و پزیشکەکان بەشوێنی دۆشینی ماددی دەبینن و تەندروستی بۆتە بازاڕێکی زۆر گرانجان و هەمو خەڵکی لە ترس و دڵەڕاوکێی نەخۆشی شەکر و زەخت و جەڵتە خەو و خۆراکیان لێ حەرام بوە، دیاردە رو لە دەرەوەکردن بۆ چارەسەری دیاردەیەکی کۆمەڵایەتی بڵاوەو دواتریش زۆربەی خەڵکی بە گیرفانی بەتاڵ دەگەڕێنەوەو لەگەڵ دەردەکانیان.

-چەقبەستنی پەیوەندیە کۆمەڵایەتیەکان و بون بە پاشکۆی پەیوەندیە ئابوریەکان لە کۆمەڵگادا، پەیوەندیە خێزانیەکانیش تەنانەت لە چوارچێوەی پەیوەندیە ئابوری و قازانجەکانن، خەڵکی زۆرێک تۆشی سینیزم بونە و زۆربەیان لە چوارچێوەی پەیوەندیە ئابوریەکانن و زیاتر ناڕۆن.

-بە حوکمی کاریگەری وەزعیەتی ئابوری و سیاسی و فەرهەنگی گەنجانێکی زۆر رویان لە ماددە بێهۆشکەرەکان کردوە، کە ئەمەش لە رێگای وڵاتانی جیاجیا و بە کەناڵی جیاجیا دەهێنرێنە کوردستان، ئەم دیاردەیە هەم زیانی گیانی و ماددی هەیە لە هەمان کات بەشێ لەنەوەی تازە بەکارێ خەریک و گێژ دەکات کە هیچ سودی بۆ نیە.

-دیاردەی ناموسپەرستی و ژن کوشتن بۆتە مەسەلەیەکی بەردەوام و گرفتێکی کوشندە ئەم دیاردەیە لەگەڵ شلبون و خاوبونەوەی یاسا لە کۆمەڵگا زیاتر گەشە دەسەنێت، دیاردەی لێبوردن و لێبوردنی بۆنەکان هەمو ئەم مرۆڤکوژانە ئازاد دەکات و خەڵکی لە یاسای (غسل العار) دەبینن و ئایین رۆڵێکی نێگەتیڤی لەم بارەوە هەیە، دیاردەی لەشفرۆشی و بازاڕی لەشفرۆشی و بازرگانی جیاجیا لە ئەنجامی کۆچ و کۆچبەری و کوشت وکوشتار و ...هتد رو لە زیادبونە هەروەها مەسەلەی رەگەزبازی و هەمو دیاردە کۆنەکان بەشێوەیەکی تر سەریان هەڵداوەتەوە...

-روکەشی بە پەرۆشەوە بۆ ئایین و خواپەرستی لە کۆمەڵگادا بەتایبەتی چون بۆ عومرە و مزگەوت، دو توێژ زیاتر رویان لەمە کردوە دەوڵەمەندەکان بۆ بازرگانی کردن و خۆدزینەوە لە باج هەڵدەستن بە دروستکردنی مزگەوت و شوێنە ئایینیەکان، توێژەکەی تریش خەڵکی بازاڕین کە بۆئەوەی سوێندەکانیان بەهای هەبێت بۆ بەراورد بە قازانجەکانیان و خەڵکی باوەڕیان پێ بکات، ئەم روکەشیە لە دیندا هەرچی زیاتر ئاینی ناشیرین کردوە و خەڵکی لە گشتدا لۆمەی یەک دەکەن دەڵین ها فلانە کەس کە کوڕەکەی مەعاشی بن دیواری هەیە (یانی دەوام ناکات و مانگانەش وەردەگرێ) و مەلایە یان بانگدەری مزگەوتە یان کچ و کوڕەکانی وان و وان...هتد لە هەمانکاتدا گۆڕان لە جلوبەرگی ئینسانەکان بەتایبەتی زۆربونی دیشداشە و عەبای خەلیجی بۆ ژنان و کاڵبونەوەی جلی کوردی تەنها لەکاتی بۆنەکاندا لە بەردەکرێن و نەمانی دیاردەی چەکداری و زۆر بونی مۆبایل و هەندێ کەس سێ تا چواری لە گیرفانە بە ژمارەی جیاجیا...

-کزبونی دیالۆگی سیاسی و فەرهەنگی لە ئاستی بەریندا، پەرتوک و نوسین و داهێنان و هەمو شتێ لە کۆمەڵگا بەیەک پێوەر دەپێورێت هەرچی بڵێ و باس بکەی وەڵامەکەی یەکە دەڵێن چەندت وەرگرت، پەیدابونی خوێنەری جنێو و هەواڵی بەپەلە و تانەدان لە حیزبە دەسەڵاتدارەکان و مەسئولەکانیان.

-سەرکوت و بێپەردەیی دزی و گەندەڵی لە کۆمەڵگا مەسەلەیەکی بەڵگە نەویستە هەمو کەس بە دیاردەکان سەیری سەرچاوەی داهاتی کەسەکان دەکەن و هیچ بەراوردێ نابینبن لەنێوان ئەوەی کە مسئولێ پێکەوەی ناوە لەماوەی دیارکراو و مەعاشی مانگانەکەی ئەمە هیچ گفتگۆ هەڵناگرێ و خەڵکی دەزانن ئەمە لە کوێ هاتوە، کە داهاتی کۆمەڵایەتیە و دزراوە. خەڵکی و حکومەت دو لایەنی جیان و نێوانیان فاسیلەیەکی زۆری هەیە، خەڵکی تەنها مەسئولەکان وەکو رەمزی حکومەت دەبینن و وەکو دامەزراوێکی سەرچاوەی ماددی ئەوان سەیریان دەکەن.

ئامادەگی گٶڕان لە پەیوەند بەتێماکان

گۆڕانی بنەڕەتی لە کۆمەڵگا هەر گۆڕان نیە لە دەموچاوەکان بەڵکو گۆڕانیكی ریشەیی بتوانێ ستراکتور و کەلتور و خەڵک و پرۆسێسەکان و بەڕێوەبردن و رێکخراوبون لە کۆمەڵگادا لە ئاستێکەوە بۆ ئاستێ ببات. قەتیس مانەوەی کۆمەڵگای بەرخۆر و پشت بەستو بە دەرەوە بۆ هەمو پێداویست و کاڵاکان یانی لە ناوەڕۆکدا مانەوە لە وەزعی مەجود یان گەڕانەوە بۆ دواوە. ئەمڕۆ لە کوردستان رابەر دەتوانێ ئاڵوگۆڕی جدی بە کۆمەڵگا بدات، بەڵام ئەو رابەرانەی کە لە مناسەباتی عەشایری یان سەرکوتگەر و نا دیموکراسی پەروەردە بوبێ ناتوانێ ببێتە دیموکراسی و نوێنەری گەل و ...هتد. رابەر لە کۆمەڵگای کوردستان بەمانای رابەری گەل هێشتا مەجودیەتی ماددی نیە و کۆمەڵگا رابەری حیزبی جۆربەجۆری هەیە و لەدو ناوچەی جیاجیادا لەگەڵ هەمو ئەمانە ئەم رابەرانە ناکۆکن و مەسایلە ستراتیژیەکانی کۆمەڵگا قوربانی ئەم کێشمەوکێشانەی نێوان سەرکردایەتی حیزبەکانن. دروستکردنی ئینفراستەکچەر بۆ کۆمەڵگا سیاسەتی نیشتمانی دروستی دەوێ. نەک سیاسەتی تاک حیزبی کە لە دەورانی ئەمڕۆدا بەماددی هەمو یەکلابۆتەوە کە لە هەمو وڵاتانی دیموکراسی و پێشکەوتوی دونیادا سیاسیەتی تاکڕەوی باوی نەماوە و ئەمەش نوێ نیە، بەڵام بۆ دروستبونی کیانێکی نەتەوەیی هەرهەمان مەسەلەیە دەکرێ حیزبێ یان بزوتنەوەو بەرەیەک پێشنهادی مەسەلەی جیاجیا بکات، بەڵام بۆ سەرکەوتن و بیناسازی تەواوی ستراکتوری کۆمەڵگای پێویستە...

ئەگەر لە تێماکان و مناسەباتە کۆمەڵایەتیەکانی کۆمەڵگا بڕوانی لە دیاردەوە زۆر مەسەلە و شت گۆڕاون، بەڵام چ گۆڕانێ؟
لەلایەکی تر ئەگەر سەیری دیاردەکان بکەیت ئایا سیاسەتێکی دروست بۆ ستراتیژی کۆمەڵگا و ئایندەی کۆمەڵگا و هەمو پێداویستەکانی بنەمای ئابوری و سیاسی و کۆمەڵایەتی و فەرهەنگی هەیە، ئەگەر هەیە سەرخەتەکانی کامانەنن و کۆمەڵگا بە چ ئاراستەیەک هەنگاو دەنێ.

ئەگەر تەماشای ئیمانسپاسی بکەیت بەنمونە وەزعی ژنان لە کۆمەڵگا و هەلومەرجی ژیان و گوزەرانیان و مەوقعیەتی ئەوان لە بەرهەمی نەتەوەیی و جێگا و رێگایان لە هەمو مەیدانەکانی ژیاندا، رەنگە بەئاسانی مرۆڤ ببینێ کە وڵات لە چ ئاستێ دایە و هیچ پێویست بە دراساتی قوڵ و مۆدێلاتی ئەکادیمی نیە و لەم بارەوەش گۆڕان و چاکسازیەکان مەودایەکی زۆریان دەوێ تا بگاتە ئاستی پێویست و هەوڵ و کۆششی هەموانی دەوێ تا کۆمەڵگا باس لە رۆڵی ژن بکات، وەک مرۆڤێکی ئازاد و بەرهەمهێن، لەهەمان کات بۆ ئەم ئازادیەش دەبێ یاسای باری کەسێتی لە وڵات بگۆڕی یان دەستکاری بکرێت و مەسەلەی یاسای (غسل العار) و لێبوردنی گشتی و دیوەخانانە و کەلتورە کۆنەکانی کۆمەڵگا لەبەین بچن. ئەمانەش یانی پرۆسێسەکانی کۆمەڵگا و بەڕێوەبردن و ستراکتوری کۆمەڵگا دەبێ گۆڕانی بەسەر دابێت.

کۆمەڵگا وەکو بارستەیەکی پتەو دەبێ کاربکات و رێکخراو و بەتوانا بێت تابتوانێ ئیدامە و بەردەوامی هەبێت و هەمو تواناکانی کۆمەڵگاش دەبێ بە ئاستی بەرزەوە بخرێنە کار بۆ گەشەدان بە کۆمەڵگایەکی خۆشگوزەران و ژینگەیەکی پاک و مەسەلە ئۆپراسیۆنەکان نابێ هیچ دژایەتیەکیان لەگەڵ چارەنوسی نەوەکانی ئایندە هەبێت. دروستکردنی کۆمەڵگای بەیەکەوە ژیان کە ئێستا بوەتە مەسەلەیەکی بەرجەستە لە کۆمەڵگا پێشکەوتوەکان و هەمو گەل و کەلتورە جیاجیاکان و مرۆڤە رەنگاوڕەنگەکان دەتوانن بەیەکەوە لە سیستەمی مرۆڤایەتیدا بژین و بەرهەمهێن و ئارام و خۆشگوزەران بژین. دیاریکردن و ئەرک و مافەکانی ئینسانەکان لە چوارچێوەی یاسا و بونی هێزێکی کۆمەڵایەتی بەهێز بۆئەوەی یاسا رۆڵی خۆی ببینێ و دامەزراوە نیشتمانیەکان بە ئەرکی سەرەکیان هەڵبستن، بەڵام ئەگەر سیستەمێ خۆی لەسەر ئەساس و بنەمای گەندەڵی دروست بوبێ چۆن دەتوانێ هەرسێ دامەزراوەی وەکو یاسادانان و جێبەجێکردن و قەزایی ئازاد گەشە پێبدا، هەر بۆیەش گۆڕان لە خەڵکەوە دەبێ بۆ خەڵک و رابەری دروستی دەوێ تا تەکان بە هەمو کۆمەڵگا بدات. بۆ ئەوەی خێرایی لە پرۆسێسەکان و ستراکتور بکرێت دەبێ رابەران ئامادەیی قوربانی بن، بەم شێوەیە کارکردنە و ماراسۆنیە کیسەڵیە هیچ بە هیچ ناکرێ و نەوەکانی داهاتوش رەزالەتیەکان زیاتر دەبینن لە داهاتودا. بە کورتی تا خەمی گیرفان جێگای خەمی نەتەوە بگرێتەوە کار هەروا دەبێت. ئەگەر ئەمە ئاوەژو بوە لە سەرکردایەتی سیاسی هەرێمی کوردستاندا ئەوکات گۆڕانی کۆمەڵگا ئاسان تر دەبێ...
30/09/2012 بینین: 5748
وتاره‌کانی تری نوسه‌ر
هه‌ده‌په؛ هیوایەک بۆ یەکگرتنی نەتەوە!...
شەڕی کورد و داعش، چاوەڕوانکراوە داعش دوبارە هێرشەکانی بۆ سەر کوردستان دەستپێبکاتەوە!...
کۆنفراسی گلۆبال دەربارەی فەزای سایبەر 2015 (سیستەمەکانی ئەلکترۆنی) لە لاهای - هۆڵەندا!...
یەشار کەمال ماڵئاوا، بەڵام پاڵەوانی رۆمانەکانت لە کۆمەڵگادا هەردەمێنن!...
چارەنوسی نەتەوەکەمان...
شکستی سیستەمی بەرگری پێشمەرگەی کوردستان لەدژی داعش لە ناوچەکانی شەنگال و جەلەولا...
سەربەخۆیی کوردستان و ریسکەکانی (مجازەفە) میللەتی کورد لە باشوردا...
رێکخراو و بەرنامەی Calamity (نا ئارامی یان باری نائاسایی)...
کابینەی هەشت لایەنە نێگەتیڤ و پۆزەتیڤەکانی...
گوندەکەمان هیچ دزی لێ نیە!...
گەندەڵی لە کۆمەڵگای کوردستان و ستراتیژی کۆمەڵگا؛ بزوتنەوەی دژی گەندەڵی...
کۆنگرەی ئەتۆمی ٢٠١٤ لە لاهای و میللەتی کورد لە باشوریش هەر خەریکی موچەیە!...
ئارییل شارۆن جەستەی مرد، بەڵام!...
باڵانسی سیاسی لە کورستان...
کوشتن بۆتە بەشێ لە ژیانی میللەتی کورد...
گۆشەگیری لە هزری نەتەوەیی لە پراکتیکدا...
کۆمەڵگای کوردستان دواکاری چ حکومەتێکە؟...
هه‌روا ده‌زانم دوێنێیەی ئەرسەلان بایز و چەند وشەیەک!...
هەفتەیەک لە قاهیرەو ئەزمونێکی بێ وێنە...
گەڕانەوەی گەریلاکان بۆ قەندیل و ئاواتەکان...
گۆڕانی سەرۆک و گۆڕانی کۆمەڵگا...
1ی ئایارو داخوازیەکانی کرێکاران لە کوردستان...
لەنێوان مردن و ژیانی مارگریت تاچەردا!...
کۆمەڵگای کوردستان لەنێو گێژاوی ئیقلیمیدا!...
کێشەی نێوان کەلتوری عەشایری و کەلتوری شارستانی لە کۆمەڵگای کوردستاندا...
ساڵی 2012، ساڵی تەڵاقدانی سیاسی!...
کێشەی سوننە و شیعە لە عێراق و کاریگەری لەسەر میللەتی کورد...
پرسە نەتەوەییەکان و چینایەتیەکان لەم دەورانەدا...
ستراتیژی بەرگری نوێ ی ئەمەریکا و کاریگەریەکان...
پەتای کولێرا و گرفتەکانی ئینفراستەکچەرلە کۆمەڵگا...
وێنه‌کانی نێو (دڵم به‌ باخچه‌ ده‌سوتێت...! له‌نوسینی شێرزاد حه‌سه‌ن)!...
چه‌ند مه‌سه‌له‌یه‌کی جۆراوجۆر و کۆمه‌ڵگای کوردستان...
هاوکێشه‌ی ریسک و وه‌زعیه‌تی سیاسی ...
میسۆدی ته‌وه‌ره‌کان و ستراتیژی دروست! ...
‌له‌ په‌راوێزی روداوه‌کانی ئه‌م دواییانه‌ له‌ کوردستان...
وشه‌ و هێز، هێزی وشه‌ و که‌لتور و ستراکتوری سیاسی له‌ کوردستان!...
په‌یوه‌ندیه‌کان و گۆڕان له‌ پرۆسێسه‌کانی رێکخراودا...
ریفۆرم له‌ کۆیله‌تیتی دا و سه‌رخه‌تی چاره‌سه‌ره‌کان!...
نوێخوازی و داهێنان له‌ سیاسه‌تی ئابوری له‌ کوردستان...
تێماکان (ده‌سته‌واژه‌کان) گرنگه‌کان له‌ کۆمه‌ڵگای کوردستاندا...
قه‌یران و زانستی کۆمونیکه‌یشن...
سیاسه‌تی حکومه‌تی حیزبی و ناڕه‌زایه‌تیه‌کان...
ناڕه‌زایه‌تی و شعار و هه‌ڵوه‌سته‌یه‌ک...
له‌ په‌راوێزی به‌ردبارانکردن و گوله‌ بارانکردنی هاوڵاتیانی شاری هه‌ڵمه‌ت و قوربانی...
دانسی کورسیه‌کان - خۆپیشاندانه‌ جه‌ماوه‌ریه‌کان و ستراتیژ...
روداوه‌کانی ئه‌م دواییه‌ی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ند و جۆربه‌جۆره‌کان له‌ رێکخراوبوندا و مۆدێلی ستار...
دوریه‌کانی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی و ‌هه‌ڕه‌شه‌‌ جیاجیاکان...
کاریگه‌ریه‌کان و زانستی که‌‌سایه‌تی
کۆمه‌ڵگای کوردستان و رێکخراوبون وه‌کو نمونه‌یه‌کی زیندو‌...
چه‌ند مه‌سه‌له‌یه‌کی گرنگ و سلوکی کۆمه‌ڵایه‌تی له‌ کوردستان...
بڕیاره‌ سه‌ره‌کیه‌کانی بۆش و چه‌ند په‌یڤێک...
سلوکی سیاسی حیزبه‌ ده‌سه‌ڵاتداره‌کان له کوردستان...
له‌ ژن کوشتنه‌وه‌ بۆ بازرگانی به‌ له‌شی ژنان، شه‌ره‌ف چ پێناسه‌یه‌کی ده‌وێ له‌ کۆمه‌ڵگای کوردیدا...
ئازادی بیروباوه‌ڕ له کورستان...
مه‌سه‌له‌ی ئازادی و دیموکراسی له‌ کوردستان
رابردو _ ئێستا _ داهاتو...
چه‌مکی دیپلۆماسیه‌ت و دیپلۆماسیه‌تی کورد...
پرۆگرامی به‌ڕێوه‌بردن و لێپرسراویه‌تی پرۆسێسه‌کان و پرۆژه‌ ستراتیژه‌کان...
خه‌یاڵێکی خوێناوی شێرزاد حه‌سه‌ن و دونیای واقعی ئێمه......
تۆپبارانه‌کانی ئێران و چه‌ند سه‌رنجێ...
مۆدێلی بلاک بۆکس و روداوه‌کانی ئه‌م دواییانه‌ له‌ کوردستان...
رێکخراوبون و چۆنایه‌تیه‌کان و مۆدیڵیکی ساده‌...
چه‌ند مه‌سه‌له‌یه‌ک سه‌باره‌ت به‌ نه‌خشه‌سازی شاره‌کان له‌ کوردستان...
چاککردنی کۆمه‌ڵگای کوردستان
دامه‌زراندنی تۆڕی شاره‌کان وه‌کو سیسته‌مێکی نه‌خشه‌سازی کۆمه‌ڵگای مۆدێرن...
سکانداڵی کڵێسا کاسۆلیکه‌کان له‌ هۆڵه‌ندا و زه‌نگێ بۆ هه‌موان! ...
یاسای کاری کرێکاری و پێویستیه‌تی فدراسیۆنی کرێکاران و کارمه‌ندان له‌ کوردستان...
کێشه‌ به‌رنامه‌یی یان که‌سایه‌تیه‌کان له‌ کوردستان...
هه‌ندێ مه‌سه‌له‌ سه‌باره‌ت به‌ رابه‌ر*...
ئارشیتێکتی پرۆسێسه‌کان ...
قوربانیانی ده‌زگا هه‌واڵگریه‌کان له‌ جیهان......
مه‌سه‌له‌ی ئینێرژی له‌ کوردستان...
پێشنهادێک بۆ بنیاتنانی ئه‌رشیفێکی نه‌ته‌وه‌یی سه‌راسه‌ری له‌ کوردستان...
رویه‌کی شاراوه‌ی گه‌نده‌ڵی له‌ کوردستان...
تیچاوێک به‌ نه‌وه‌کانی گه‌ل له‌ نێو سیسته‌می به‌ڕێوه‌بردن و پرۆسێسه‌کان له‌ کوردستان دا...
کۆنگره‌ی گۆڕانی که‌ش و ئاو وهه‌وا له‌ کۆپنهاگن...
ریسک ئه‌نالیزه‌ (ته‌ته‌ڵه‌کردن یان (شیکردنه‌وه‌)ی مجازه‌فه‌) و مه‌سه‌له‌ی که‌رکوک...
یۆتۆپیای هیزی سێیه‌م له‌ کوردستانی ئازاد و دیموکراسی دا!...
رکودی ئابوری ئێستا وهه‌لومه‌رجه‌کانی ...
کورد له‌ هاوکێشه‌ سیاسیه‌کانی عێراقدا ...
مادده‌ی 140 له‌ نێوان ژیان و مردن و نه‌وه‌کانی ئاینده‌دا...
هه‌ڵبژاردن و چه‌مکی دیموکراسی، ئه‌م دواییانه‌ له‌ رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ند و کوردستان...
په‌یڕه‌و، روانگه‌، ستراتیژ...
ماسته‌رپلانی هه‌ولێر و چه‌ند وشه‌یه‌ك! ...
گرفته‌ ژینگه‌ییه‌کان له‌ کوردستان ...
چۆنیه‌تی گه‌شه‌سه‌ندنی تیمه‌کانی کارکردن له‌ رێکخراودا ...
گه‌شه‌ی که‌سایه‌تی و گۆڕان له‌که‌سایه‌تی ئینسانه‌کان...
له‌ "حه‌ره‌س قه‌ومی"ه‌وه‌ بۆ "فه‌وجی‌ خه‌فیفـه‌"و بۆ "ئه‌نجومه‌نی‌ ئیسناد" ...
گرفته‌ ستراتیژیه‌کانی کۆمه‌ڵگای کوردستان ...
به‌ کورتی: سه‌رچاوه‌کانی گه‌نده‌ڵی له‌ کوردستان...
رێگریه‌کانی به‌رده‌م ئاستی هۆشیاری کۆمه‌ڵگا و رێکخراوبون، مۆدێلێک...
نیگایه‌ک له‌ مه‌سه‌له‌ی ڕابه‌ری له‌ ڕێکخراوه‌کاندا و مۆدێلێکی ئاڵوگۆڕ...
که‌لتووری کۆمه‌ڵگا و که‌لتووری رێکخراو ...
چاککردنی کۆمه‌ڵگای کوردستان و گرفته‌کانی ! ...
قه‌یرانی کریدیت له‌ ئه‌مه‌ریکا و کاریگه‌ره‌کانی! ...
ته‌ندروستی کۆمه‌ڵگا
(رێکخراو و تاکه‌کان)...
نوێترین هه‌واڵ...
(سبەى) خۆى نوێ دەکاتەوە ...
ئه‌مڕۆ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ و سه‌ركردایه‌تی‌ و ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵ هەڵدەبژێردرێن...
به‌رشه‌لۆنه‌ دوه‌م نازناوی ئه‌م وه‌رزه‌ی به‌ده‌ستهێنا...
داعش زیندانی تەدمور دەتەقێنێتەوە...
سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان: دەستور دەبێت سەقامگیری بەدیبهێنێت...
لیژنەی دەستور هەفتەی چوارجار كۆدەبێتەوە...
بان كی مۆن: 25 هەزار بیانی چونەتەناو گروپە تیرۆرستییەكانەوە...
یەپەگە ئۆپەراسیۆنی دابڕینی داعش لە تورکیا و بەستنەوەی جزیرە و کۆبانی پێکەوە جێبە...
بەڤیدیۆ؛ زەمینلەرزەیەک ژاپۆن دەهەژێنێت .. مەترسی تسۆنامییەکی دیکە دەکرێت...
گۆڕێکی بە کۆمەڵی ئێزیدییەکان دەدۆزرێتەوە .. تەرمی (20) ژن و (33) منداڵ و پیری تێ...
بەڤیدیۆ؛ سیناریۆکانی دابەش بونی عێراق...
داعش هێرش دەکاتە سەر شاری حەسەکە...
عه‌بادی: جیاوازی له‌ نێوان کەوتنی رومادی و موسڵدا هه‌یه‌ ...
عەلی باپیر لە کۆنگرەی حیزبەکەیدا رەخنەی توند لە حکومەت دەگرێت...
(20) سه‌ركرده‌ی داعش لە ئەنبار کوژران...
پێشمەرگە شكست بە هێرشێكی داعش دەهێنێت...
هەرێم و بیلاروسیا پرۆتۆکۆڵێکیان واژۆ کرد...
بیرلسكۆنی: میلان نافرۆشین...
باندێکی (10) کەسى دەستگیر دەکرێن...
شاندێکى گۆڕان بۆ پشتیوانی کورد دەچێتە باکور ...
''لە ساڵێکدا بیانیه‌كانی ناو داعش بەرێژەى (70%) زیادیان کردوە''...
یەک ملیۆن نەمام لە بەردەم مەترسیی وشکبوندان...
بریمه‌ر داوا دەکات چەک بە کورد بدرێت ...
حوسیەکان پارێزگارى سەنعایان کوشت ...
ئێران دەستگیرکردنى چه‌ند تۆڕێكی‌ سه‌ر به‌ داعش رادەگەیەنێت ...