دیمانه‌
"وه‌ختێك كه‌ له‌ قه‌فه‌زی‌ ده‌سه‌ڵات دێیته‌ ده‌ره‌وه‌، ره‌نگه‌ ئازادیی قسه‌كردنت زۆرتربێت"




Friday, November 16, 2007
 
     

 

سازدانی‌: نه‌ژاد جه‌لال

دوای‌ بڵاوبوونه‌وه‌ی‌ یاداشته‌كانی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا له‌ مه‌جلیسی‌ حوكم له‌ رۆژنامه‌ی‌ رۆژنامه‌ و سایتی‌ سبه‌یدا، كۆمه‌ڵێك خوێنه‌ر له‌ ڕێگای سایتی سبه‌یه‌وه‌ به‌كۆمێنت هه‌ندێك پرسیاریان ئاراسته‌ی‌ به‌ڕێزی‌ كردبوو له‌سه‌ر ئه‌و یاداشتانه‌، رۆژنامه‌ی‌ رۆژنامه‌ و سایتی‌ سبه‌ی بۆ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی‌ پرسیاری‌ خوێنه‌ران و هه‌ندێك پرسیاری‌ گرنگی‌ تایبه‌ت به‌ رووداوه‌كانی‌ ناو ئه‌و یاداشتانه‌ ئه‌م دیمانه‌ی‌ له‌گه‌ڵ به‌ڕێزیدا سازكردووه‌، نه‌وشیروان مسته‌فا له‌م دیمانه‌یه‌دا وه‌ڵامی‌ پرسیاری‌ خوێنه‌رانی‌"یاداشته‌كانم له‌ مه‌جلیسی‌ حوكم دا" ده‌داته‌وه‌.

*زۆرێك له‌ خوێنه‌رانی‌ یاداشته‌كانت پرسیاری‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن بۆ له‌ كاتی‌ گه‌رمه‌ی‌ رووداوه‌كان و پێشتر بڵاوت نه‌كردۆته‌وه‌، ئایا هیچ هۆكارێك هه‌بووه‌ بۆ بڵاونه‌كردنه‌وه‌ی‌ له‌و سه‌رده‌مه‌دا؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌و یاداشتانه‌ی‌ بڵاومكردۆته‌وه‌ چ نهێنییه‌كی‌ گرنگی‌ تێدایه‌ كه‌ ده‌بوایه‌ ئه‌و كاته‌ بڵاومبكردایه‌وه‌ و ئێستا بڵاویده‌كه‌مه‌وه‌؟ چ نیهێنییه‌كی‌ تێدایه‌ كه‌ ده‌بوایه‌ له‌ وه‌ختی‌ خۆیدا بڵاوبكرێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ رای‌ گشتیی‌ كورد و خوێنده‌وارانی‌ كورد بزانن بڵاومان نه‌كردۆته‌وه‌ و ئێستا بڵاویده‌كه‌ینه‌وه‌، پێموایه‌ یاداشته‌كانم شتێكی‌ ئه‌وتۆی‌ تێدا نییه‌ كه‌ شاراوه‌ بێت.

*خه‌ڵك بۆیه‌ داوای‌ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌كاتی‌ خۆیدا بڵاوبكرایه‌وه‌، چونكه‌ شه‌قامی‌ كورد له‌و ساڵانه‌دا پێی‌ وابوو كه‌ كورد هێزێكی‌ گه‌وره‌یه‌ له‌ به‌غدا، به‌ڵام له‌ یاداشته‌كانی‌ تۆدا وا ده‌رناكه‌وێت، ئێستا شه‌قامی‌ كوردیش ئه‌و رایه‌ی‌ هه‌یه‌ كه‌ كورد له‌ به‌غدا لاوازه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: كورد ئه‌و زه‌مانه‌ له‌ چاو هێزه‌كانی‌ تردا له‌ هه‌موویان رێكوپێكتر و رێكخراوتر بووه‌، ناوچه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌ده‌سته‌وه‌ بوو، حكومه‌تی‌ خۆی‌ هه‌بوو، پارله‌مانی‌ خۆی‌ هه‌بوو، هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ خۆی‌ هه‌بوو، به‌ڵام له‌هه‌مان كاتدا كورد تاكه‌ هێز نه‌بووه‌ له‌ عیراقدا، عیراق هێزی‌ تری‌ تێدایه‌، شیعه‌ی‌ تێدایه‌ و سوننه‌ی‌ تێدایه‌، زۆرینه‌ی‌ عیراق عه‌ره‌به‌، وه‌ك له‌ یاداشته‌كانمدا ئاماژه‌م پێكردووه‌، 1/5 كورسییه‌كانی‌ مه‌جلیسی‌ حوكم درا به‌ كورد، به‌ڵام له‌و كاته‌دا كورد له‌ هه‌موویان به‌هێزتر بوو، چونكه‌ له‌ هه‌موویان زیاتر خۆی‌ رێكخستبوو.

*پێت وانه‌بوو ئه‌گه‌ر له‌ گه‌رمه‌ی‌ رووداوه‌كان یان ساڵێك دوای‌ رووداو و گفتوگۆكان، ئه‌م یاداشتانه‌ بڵاوبكرایه‌وه‌ باشتر ئه‌بوو بۆ ئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك راستییه‌كانی‌ ناو مه‌جلیسی‌ حوكمی‌ ببینیایه‌، نه‌ك ته‌نیا لایه‌نی‌ ئیجابیی‌ ئه‌و مه‌جلیسه‌ی‌  له‌ كه‌ناڵه‌ عیراقی‌ و كوردییه‌كانه‌وه‌ ده‌بیسترا؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وه‌نده‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌منه‌وه‌ بێت من له‌ كاتی‌ خۆیدا وتاریشم نووسیوه‌، له‌ دوایشدا له‌ سایتی‌ ریفۆرم بۆ كۆمه‌ڵێك لێدوانم له‌ سه‌ر قانوونی‌ ده‌وڵه‌تی‌ عیراق و پرۆسه‌ی‌ سیاسیی‌ عیراق نووسیوه‌، ئه‌وه‌نده‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌منه‌وه‌ بێت من شته‌كانم باسكردووه‌.

*كه‌واته‌ ئێستاش كاته‌كه‌ت به‌لاوه‌ گونجاوه‌ بۆ بڵاوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و رووداوانه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئێستاش به‌لامه‌وه‌ گونجاوه‌، هه‌ر وه‌ختێك رووداوی‌ مێژوویی‌ بگێڕیته‌وه‌ گونجاوه‌.

*هه‌ندێك له‌ خوێنه‌ران پێیانوایه‌ دوای‌ دابڕانت له‌ حزب هه‌ندێك راستی ده‌ڵێیت، به‌ڵام كه‌ له‌ناو حزبدایت ئه‌و شتانه‌ ناڵێیت، بۆنموونه‌ دوای‌ ساڵی‌ 1994 كه‌ چوویته‌ هه‌نده‌ران هه‌ندێك رووداوی‌ مێژوویی‌ كوردت نووسی‌ و بڵاوتكرده‌وه‌، ئه‌م یاداشتانه‌شت دوای‌ وازهێنانت له‌ یه‌كێتی‌ بووه‌، هه‌ندێك خه‌ڵك ده‌ڵێن كاك نه‌وشیروان دوای‌ عاجز بوون راستییه‌كان بڵاوده‌كاته‌وه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: بۆ ناوی‌ ده‌نێن عاجزبوون.

*خه‌ڵك واده‌ڵێت؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: عاجز بوون نییه‌، جۆرێك له‌ جیاوازی‌ بیروبۆچوون هه‌یه‌ له‌ هه‌ندێك مه‌سه‌له‌دا كه‌ من پێی‌ رازی‌ نه‌بووم، له‌و بیروبۆچوونانه‌ ته‌كیومه‌ته‌وه‌ و لێی‌ دوور كه‌وتوومه‌ته‌وه‌، من له‌ هه‌موو كاتێكدا قسه‌م كردووه‌، به‌ڵام بێگومان ئینسان كه‌ له‌ لوتكه‌ی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ حزبدا بێت له‌ سه‌ركردایه‌تی‌ حزبێكدا بێت، كۆمه‌ڵێك ئیلتزاماتی‌ ئه‌خلاقیی‌ و ئه‌ده‌بی هه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت پێڕه‌وی‌ بكات، یان نابێت له‌و شوێنه‌دا بێت یان له‌و شوێنه‌دا بوویت ده‌بێت پێڕه‌وی‌ ئه‌و ئیلتیزاماته‌ بكه‌یت كه‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و حزبه‌ هه‌ته‌، وه‌ختێك كه‌ له‌و قه‌فه‌زه‌ دێیته‌ ده‌ره‌وه‌ ره‌نگه‌ ئازادییت زۆر تر بێت قسه‌كانت بكه‌یت.

*كه‌واته‌ كه‌ له‌ قیاده‌ی‌ حزبێكدا بوویت سنوورێك هه‌یه‌ كه‌ ناتوانیت بیبه‌زێنیت؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: بێگومان ئێستاش ئه‌ندامه‌كانی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ حزبه‌كان سنوورێكیان هه‌یه‌ ده‌توانن بیبه‌زێنن، به‌ڵام له‌ڕووی‌ ئه‌خلاقییه‌وه‌ نابێت بیبه‌زێنن.

*پرسیارێكی‌ تر هه‌یه‌ ده‌ڵێن كاك نه‌وشیروان ئه‌و یاداشتانه‌ی‌ كه‌ نووسیویه‌تی‌ هه‌موو راستییه‌كان نین، له‌وانه‌یه‌ وه‌زعێكی‌ خراپتر هه‌بووبێت له‌ مه‌جلیسی‌ حوكمدا له‌ گفتوگۆ و ئارا گۆڕینه‌وه‌ی‌ كورد له‌گه‌ڵ عه‌ره‌ب و هێزه‌كانی‌ هاوپه‌یمانان به‌ جۆرێكی‌ تر بووبێت؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: وه‌زعه‌ خراپه‌كه‌ چییه‌ كه‌ روویدابێت؟

*خه‌ڵك واده‌ڵێن ئه‌گه‌ر كورد تۆكمه‌ و كامل بوایه‌ به‌ به‌هێزیی‌ له‌ مه‌جلیسی‌ حوكم و دواتریش كاریبكردایه‌، بارودۆخه‌كه‌ ئاوا ئاڵۆز نه‌ده‌بوو، كێشه‌ی‌ كورد به‌م شێوه‌ی‌ ئێستای‌ لێ نه‌ده‌هات و مادده‌ی‌ 140 به‌مشێوه‌ی‌ ئێستا نه‌ده‌بوو كه‌ له‌ جێبه‌جێكردنیدا خاوه‌خاو و پاشه‌كشێی‌ لێده‌كرێت؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: خۆی‌ راسته‌ كورد كاتێك رۆیشتووه‌ بۆ مه‌جلیسی‌ حوكم، به‌رنامه‌یه‌كی‌ دیاریكراوی‌ نه‌بووه‌، پلانێكی‌ نه‌بووه‌ كه‌ ئیشی‌ له‌ سه‌ر بكات، ئه‌وانه‌ی‌ مه‌جلیسی‌ حوكم هه‌موومان كه‌ چووین له‌وێ‌ به‌شداریمان كردووه‌ به‌گوێره‌ی‌ ئه‌و رۆژه‌ چی‌ هاتۆته‌ پێشه‌وه‌ قسه‌مان كردووه‌، پێشتر ئه‌وه‌ نه‌بووه‌ بڵێین پرۆژه‌یه‌كی‌ كوردی‌ هه‌بووه‌ بۆ كاروباری‌ سه‌رتاسه‌ری‌ عیراق و كاروباری‌ جۆری‌ ئیشكردن له‌ ناو مه‌جلیسی‌ حوكمدا، هه‌موومان وه‌ك به‌شێك له‌و پرۆژه‌ ئیش بكه‌ین، هه‌ر كه‌سێك كه‌ رۆیشتووه‌ ئیعتیمادی‌ كردۆته‌ سه‌ر ئیجتهادی‌ شه‌خسیی‌ خۆی‌.

*كه‌واته‌ كاره‌كانتان ئیجتهادی‌ شه‌خسی‌ بووه‌، شتێك نه‌بووه‌ پێشتر له‌ سه‌ری‌ كۆك بن؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وه‌ی‌ كه‌ له‌سه‌ری‌ كۆك بین كۆمه‌ڵێك پره‌نسیپ بووه‌، وه‌ك فیدراڵیزم و ناساندنی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم به‌شێوه‌یه‌كی‌ ره‌سمیی‌ و كۆمه‌ڵێك پره‌نسیپی‌ تر، ئه‌وه‌ی‌ تر هه‌مووی‌ ئیجتهادی‌ شه‌خسی بووه‌.

*پرسیارێَكی‌ تر كه‌ خوێنه‌ری‌ یاداشته‌كانت ده‌یكات ئه‌وه‌یه‌ ئایا كاك نه‌وشیروان شتی‌ تر ماوه‌ له‌ مه‌جلیسی‌ حوكم بیخاته‌ڕوو یان هه‌ندێك شتی‌ نهێنی‌ له‌ یاداشته‌كانتدا شاردۆته‌وه‌ و باست نه‌كردووه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وه‌نده‌ی‌ كه‌ له‌ بیرم بێت هیچ شتێكی‌ نهێنی‌ نه‌بووه‌ باسم نه‌كردبێت، هه‌موو شته‌كانی‌ ئاگادار بووم باسم كردووه‌.

*كه‌واته‌ هه‌موو خاڵه‌ گرنگه‌كانی‌ رووداوه‌كه‌ت باسكردووه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وه‌ی‌ كه‌ له‌ كاتی‌ خۆیدا تۆمارم كردووه‌ هه‌موویم باس كردووه‌ و نووسیومه‌.

*هه‌ندێك له‌ خوێنه‌ری‌ یاداشته‌كان ده‌ڵێن كاك نه‌وشیروان خۆی‌ له‌ به‌غدا بووه‌ له‌ ناوه‌ندی‌ بڕیاردان بووه‌، ئاگاداری‌ هه‌موو شته‌كان بووه‌، كاك نه‌وشیروان خۆی‌ ده‌ستی‌ له‌ هه‌ندێك له‌ شته‌كاندا هه‌یه‌ و هه‌رچی‌ بووبێت و هه‌رچی‌ به‌سه‌ر كوردا تێپه‌ر بووبێت كاك نه‌وشیروانیش ده‌ستی‌ تێیدا بووه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: نازانم چی‌ به‌سه‌ر كوردا هاتووه‌، له‌ دوای‌ مه‌جلیسی‌ حوكمه‌وه‌ وه‌زعی‌ كورد له‌ڕووی‌ قانوونییه‌وه‌ سه‌لمێندراوه‌، له‌ بودجه‌ی‌ عیراقی بۆ كوردستان له‌ 13% بووه‌ به‌ 17%، كۆمه‌ڵێك ده‌ستكه‌وتی‌ سیاسی‌ قانوونی‌ و ئابووری‌ بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان به‌ده‌ست هاتووه‌، ئیتر نازانم كورد چی‌ به‌سه‌ردا هاتووه‌، خۆ كاره‌ساتی‌ به‌سه‌ردا نه‌هاتووه‌، كه‌ ئێمه‌ قسه‌ ده‌كه‌ین، هه‌ندێك كه‌موكوڕیی‌ هه‌بووه‌ له‌ رووی‌ مفاوه‌زه‌ كردن و هونه‌ری‌ دانوستاندا، له‌ مه‌سه‌له‌ی‌ ناوچه‌ دابڕاوه‌كاندا ره‌نگه‌ هه‌ندێك بابه‌ت هه‌بێت كه‌ ده‌توانرا به‌جۆرێك بكرایه‌، ئه‌گینا له‌ چیدا كه‌مته‌رخه‌می‌ كراوه‌، من له‌ نووسینه‌كه‌مدا باسی‌ كه‌مته‌رخه‌میی‌ گروپی‌ كوردیم نه‌كردووه‌.

*هه‌ندێك خوێنه‌ر ده‌ڵێن كاك نه‌وشیروان له‌ یاداشته‌كانیدا باسی‌ هیچ رۆڵێكی‌ خراپی‌ خۆی‌ نه‌كردووه‌ له‌ مه‌جلیسی‌ حوكمدا، له‌وانه‌یه‌ ئه‌مه‌ش پاكانه‌یه‌ك بێت بۆ خۆی‌.؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: من رۆڵی‌ خراپی‌ كه‌سم باس نه‌كردووه‌، هیچ كه‌س له‌ وانه‌ی‌ كه‌ له‌ به‌غدا بوون رۆڵی‌ خراپی‌ نه‌بووه‌، هه‌موو ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ له‌غدا بوون كه‌ رۆڵیان هه‌بووه‌ رۆڵی‌ ئیجابیان هه‌بووه‌، به‌ڵام كه‌سی‌ وا بووه‌ رۆڵی‌ زیاتر بووه‌، هه‌شبووه‌ رۆڵی‌ كه‌متر بووه‌، به‌ڵام رۆڵبینینه‌كه‌ ئیجابیی‌ بووه‌.

*تۆ له‌ نووسینه‌كه‌تدا باسی‌ یه‌ك كه‌س ده‌كه‌یت، له‌وانه‌یه‌ كه‌سی‌ تریش هه‌بێت كه‌ باست نه‌كردبێت له‌پۆستدا بوون، به‌ڵام كاره‌كه‌یان به‌و شێوه‌یه‌ نه‌كردووه‌ كه‌ ئێوه‌ ویستووتانه‌، وه‌ك دكتۆر فوئاد مه‌عسوم كه‌ تۆ ده‌ڵێیت مام جه‌لالیش نامه‌یه‌كی‌ بۆ نووسیوه‌، به‌ڵام ئه‌و به‌نامه‌كه‌ كار ناكات، به‌ڵكو به‌شێوازێكی‌ تر كاره‌كه‌ ده‌كات سه‌باره‌ت به‌ هه‌ڵبژاردن له‌ عیراقدا، ئه‌گه‌ر كه‌سێك كه‌مته‌رخه‌می‌ كردبێت له‌ به‌غدا ئێوه‌ لێپرسینه‌وه‌تان له‌ گه‌ڵدا كردووه‌ و سه‌رنجی‌ خۆتان پێدابێت؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: وه‌ك پێشتریش باسم كرد كاره‌كان جۆرێك بوون له‌ ئیجتیهادی‌ شه‌خسی‌، ئه‌ویش ئیجتهادی‌ شه‌خسی‌ خۆی‌ بووه‌، ئه‌وه‌ی‌ پێی‌ راست بووه‌ له‌وانه‌یه‌ شته‌كانی‌ ئێمه‌ی‌ پێ‌ راست نه‌بووبێت، ئه‌و له‌گه‌ڵ بیست و پێنج كه‌سی‌ تردا پێكه‌وه‌ لیژنه‌ی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ رێگای‌ نووسینی‌ ده‌ستور بوون ئه‌و ئالیه‌ته‌ی‌ پێ باش بووه‌ و كاری‌ پێكردووه‌.

*پێت وایه‌ ئه‌و ئالیه‌ته‌ی‌ ئه‌و په‌سه‌ندیكردووه‌ یان ئه‌وه‌ی‌ ئێوه‌ بۆتان ته‌رح كرد بوو سه‌ركه‌وتوو تر ده‌بوو؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: تازه‌ ئه‌و تێپه‌ڕی‌ كردووه‌، رۆیشتووه‌ و بڕاوه‌ته‌وه‌.

*مه‌به‌ستم نه‌تیجه‌كانییه‌تی‌، كامیان به‌رهه‌می‌ باشتر ده‌بوو بۆ كورد؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: مێژوو له‌ سه‌ر ئه‌گه‌ر نانووسرێته‌وه‌، له‌سه‌ر ئه‌و رووداوانه‌ی‌ له‌ڕاستیدا روویداوه‌ ده‌نووسرێته‌وه‌، تائیستاش نه‌تیجه‌ی‌ هیچ رێگایه‌كیان روون نییه‌.

*كاك نه‌وشیروان تۆ له‌ یاداشته‌كانتدا باس له‌وه‌ ده‌كه‌یت كه‌ یه‌كه‌م كابینه‌ی‌ وزاری‌ دامه‌زرا له‌ به‌غدا، دانانی‌ وه‌زیره‌كان له‌ سه‌ر ئه‌ساسی‌ خزمایه‌تی‌ مه‌حسوبیه‌ت بووه‌، خۆت ده‌ڵێیت كه‌ مام جه‌لال رۆیشته‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ وڵات نامه‌یه‌كی‌ بۆ جێهێشتم، ناوی‌ كاندیده‌كانی‌ تیا بوو بۆ وه‌زاره‌ته‌كان، له‌وانه‌ش دكتۆر له‌تیف ره‌شید و محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیمی‌ تێدایه‌، ئایا تۆ چ رۆڵێكت بینی‌ له‌ دانانی‌ وه‌زیره‌كاندا، كه‌ كاك محه‌مه‌دیش خزمی‌ تۆیه‌ و دكتۆر له‌تیفیش خزمی‌ مام جه‌لاله‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وه‌ من نه‌موتووه‌، ئه‌وه‌ قسه‌ی‌ میدیای‌ ئه‌مه‌ریكایی‌ و ئینگلیزییه‌، ئێستاش ده‌توانن له‌ ئه‌رشیفی‌ رۆژنامه‌ ئینگلیزی‌ و ئه‌مه‌ریكییه‌كان له‌ ئه‌رشیفی‌ بی‌ بی‌ سی بگه‌ڕێن، ئه‌و تۆمه‌ته‌ خراوه‌ته‌ پاڵ مه‌جلیسی‌ حوكم، نه‌ك هه‌ر له‌ناو كورده‌كاندا، به‌ڵكو به‌شێك له‌ وه‌زیره‌ عه‌ره‌به‌كانیش له‌ سه‌ر ئه‌ساسی‌ خزمایه‌تی‌ و مه‌حسوبییه‌ت دانرا بوون، به‌ڵێ‌ ئه‌و دوو كه‌سه‌ هه‌ردووكیان خزمی‌ ئێمه‌ن، به‌ڵام هیچ په‌یوه‌ندی‌ نه‌بووه‌، دكتۆر له‌تیف خۆی‌ كابرایه‌كه‌ دكتۆرای‌ هه‌یه‌ له‌ هه‌نده‌سه‌ی‌ كاره‌بادا، كابرایه‌كی‌ شاره‌زایه‌ له‌ مه‌سه‌له‌ی‌ ئاودا، له‌ چه‌ند جێگای‌ دونیادا وه‌ك سۆماڵ و یه‌مه‌ن و سعودییه‌ سه‌رپه‌رشتیی‌ سه‌دی‌ گه‌وره‌ گه‌وره‌ی‌ ئاوی‌ كردووه‌، محه‌مه‌د تۆفیقیش خۆی‌ موهه‌ندیسی‌ میكانیكه‌ و له‌ به‌ریتانیا ته‌خه‌روجی‌ كردووه‌، ئه‌وه‌ نییه‌ بڵێین دوو كه‌سی‌ نه‌خوێنده‌وارمان بردبێت و كردبێتمان به‌ وه‌زیر، هه‌ردووكیان دوو كه‌سی‌ ته‌كنۆكرات و شایسته‌ی‌ شوێنه‌كه‌ی‌ خۆیان بوون.

*به‌نیسبه‌ت پارتییه‌وه‌ كه‌ وه‌زیره‌كانی‌ ئه‌وانیش نه‌سرین به‌رواری‌ و وشیار زێبارین؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وانیش دوو كه‌سن هه‌ردووكیان به‌توانان.

*كه‌واته‌ وه‌زیره‌ كورده‌كان له‌و ئاسته‌دا بوون كه‌ ئه‌و پۆستانه‌ وه‌ربگرن؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌ڵێ‌ له‌و ئاسته‌دا بوون كه‌ بكیرێنه‌ وه‌زیر.

*په‌یوه‌ندی‌ خزمایه‌تی‌ هیچ رۆڵێكی‌ بینیوه‌ له‌ دانانی‌ وه‌زیره‌ كورده‌كان؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ره‌نگه‌ په‌یوه‌ندی‌ خزمایه‌تی‌ ده‌وری‌ هه‌بووبێت، به‌ڵام ئه‌گه‌ر خزمی‌ ئێمه‌ش نه‌بوونایه‌ شایسته‌ی‌ ئه‌وه‌ بوون له‌و شوێنه‌دا بن.

*كه‌سی‌ شیاوتر له‌مانه‌ نه‌بوو بكرێنه‌ وه‌زیر؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ره‌نگه‌ كه‌سی‌ شیاوتریش له‌مانه‌ هه‌بێت بۆ ئه‌و پۆستانه‌.

*ئه‌گه‌ر كه‌سی‌ شیاوتر هه‌بووبێت بۆ ئه‌و پۆستانه‌ نه‌دراوه‌ به‌وان؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: كابینه‌ی‌ یه‌كه‌م له‌ به‌غدا كابینه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ بووه‌، ده‌بوایه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ دابنرێن كه‌ ته‌مسیلی‌ باری‌ سه‌رنجی‌ سیاسیی‌ كورد ده‌كه‌ن له‌ ناو كابینه‌كه‌دا، چه‌ند گرنگ بوو كه‌ له‌ كاروباره‌كه‌ی‌ خۆیدا شاره‌زا بێت، ئه‌وه‌نده‌ش گرنگ بوو كه‌ له‌ كاروباری‌ سیاسی‌ شاره‌زا بێت، تێگه‌یشتنی‌ هه‌بووبێت بۆ سیاسه‌تی‌ كورد.

* ئه‌و قۆناغه‌ سیاسییانه‌ی‌ كه‌ له‌ سه‌ره‌تاوه‌ تائێستاش كه‌ له‌ به‌غداد روویداوه‌ و سه‌ركردایه‌تی‌ كوردیش تیایدا به‌شدار بووه‌، خه‌ڵكی‌ كوردستان سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ی‌ خۆیان به‌نوێنه‌رانی‌ راسته‌قینه‌ی‌ خۆیان زانیوه‌، هه‌میشه‌ شه‌قامی‌ كوردی‌ له‌ ئاهه‌نگ و چه‌پڵه‌ رێزاندا بوو بۆ سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ی‌ له‌ به‌غدا، چونكه‌ له‌و كاته‌دا هیچ ده‌نگێكی‌ نه‌رێ‌ بۆ سه‌ركردایه‌تی‌ كورد نه‌ده‌بیسترا و خه‌ڵكیش له‌ راستیی‌ رووداوه‌كان ئاگادارنه‌بوون، ئه‌گه‌ر خه‌ڵك وشیار بكرایه‌ته‌وه‌ و هه‌ندێك له‌ راستی‌ رووداوه‌كانی‌ بۆ ئاشكرابكرایا، فشار دروست نه‌ده‌بوو بۆ سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی‌ سیاسیی‌ كورد؟ یان تائێستاش شه‌قامی‌ كوردی‌ نه‌یتوانیوه‌ ببێته‌ هێزی‌ فشار؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: پێموایه‌ ئێستاش ئه‌و فشاره‌ دروست نه‌بووه‌، دوای‌ ئه‌وه‌ش ئه‌وه‌ی‌ كه‌ له‌ مه‌جلیسی‌ حوكمدا بۆ كورد به‌ده‌ستهێنراوه‌ كه‌م نه‌بووه‌، ره‌نگه‌ 100% داواكارییه‌كانی‌ كورد نه‌بووبێت، به‌ڵام به‌شێكی‌ باشی‌ خواسته‌كانی‌ كوردی‌ جێبه‌جێكردووه‌.

*یه‌كێتی‌ و پارتی‌ پێش ئه‌وه‌ی‌ بچنه‌ به‌غدا، هیچ خاڵێكی‌ هاوبه‌ش و به‌رنامه‌یه‌ك و پره‌نسیپێك هه‌بوو له‌ سه‌ری‌ رێككه‌وتبوون، بڕیاری‌ كاركردنیان دابێت له‌سه‌ر خاڵێك بۆ  ئه‌وه‌ی‌ له‌ به‌غدا بۆچوونیان جیاواز نه‌بێت و تووشی‌ به‌ریه‌كه‌وتن نه‌بن؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: یه‌كێتی‌ و پارتی‌ له‌ به‌غدا ته‌با و رێكبوون، نه‌ك هه‌ر یه‌كێتی‌ و پارتی‌
به‌ڵكو هه‌موو گروپی‌ كوردیی‌ له‌ مه‌جلیسی‌ حوكمدا پێكه‌وه‌ كاریان كردووه‌ له‌ سه‌ر مه‌سه‌له‌ گرنگه‌كان پێكه‌وه‌ ته‌بابوون، پێش ئه‌وه‌ش یه‌كێتی‌ و پارتی‌ كه‌ وه‌كو دوو لایه‌ن له‌ گروپی‌ پێنج كۆمه‌ڵێك بڕیار هه‌بووه‌ له‌ كۆبوونه‌وه‌كانی‌ سه‌لاحه‌دین و له‌نده‌ندا ده‌رباره‌ی‌ مه‌سه‌له‌ی‌ ته‌عریب و ته‌هجیر و شته‌ گرنگه‌كانی‌ تر ئه‌وانه‌ ئیشی‌ له‌سه‌ر كراوه‌، به‌ڵێ‌ یه‌كێتی‌ و پارتی‌ یه‌ك ده‌نگبوون له‌ به‌غدا.

*پێشتر كار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرابوو كه‌ یه‌ك ده‌نگبن یان له‌ به‌غدا ده‌نگیان یه‌كی‌ گرته‌وه‌ و بوونه‌ یه‌ك ده‌نگ و كار له‌سه‌ر یه‌ك سیاسه‌ت بكه‌ن؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: بێگومان كۆبوونه‌وه‌ی‌ هاوبه‌ش هه‌بووه‌ له‌ نێوان مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ و هه‌ردوو سه‌ركرده‌ی‌ حزبه‌كه‌دا كه‌ شتێك هه‌بێت پێكه‌وه‌ كاری‌ له‌سه‌ر بكه‌ین.

*خوێنه‌ری‌ یاداشته‌كانت و شه‌قامی‌ كوردیش بۆچوونێكیان هه‌یه‌، پێیانوایه‌ له‌ سه‌ره‌تای‌ پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌ و بنیادنانه‌وه‌ی‌ عیراق، واته‌ له‌ دروستبوونی‌ (هه‌یئه‌تی‌ ریئاسه‌) تائێستاشی‌ له‌سه‌ر بێت، نوێنه‌رانی‌ كورد له‌ به‌غدا ئه‌وه‌نده‌ی‌ كاریان بۆ دامه‌زراندنه‌وه‌ و به‌هێزكردنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ عیراق كردووه‌ ئه‌وه‌نده‌ كاریان نه‌كردووه‌ بۆ مافی‌ كورد و چه‌سپاندنی‌ داواكانی‌ خه‌ڵكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان، واته‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ په‌یوه‌ست بوون به‌عیراقه‌وه‌ ئه‌وه‌نده‌ په‌یوه‌ست نه‌بوون به‌مه‌سه‌له‌ی‌ كورده‌وه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: پێموایه‌ ئه‌وه‌ بێویژدانی‌ زۆر تێدایه‌، ئه‌گینا ئه‌و مافانه‌ی‌ بۆ كورد له‌ قانوونی‌ ئیداره‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ عیراق و له‌ ده‌ستوری‌ عیراقیدا سه‌لمێنراوه‌، راسته‌ ده‌وری‌ میله‌ته‌كه‌مان زۆر بووه‌ له‌و مه‌سه‌له‌یه‌دا، به‌ڵام ئه‌وانه‌ی‌ له‌و پرۆسه‌ سیاسییانه‌دا به‌شدارییانكردووه‌ ده‌ورێكی‌ گرنگیان هه‌بووه‌ له‌ چه‌سپاندنی‌ ئه‌و مافانه‌ی‌ كه‌ له‌ ده‌ستوری‌ عیراقی‌ ئێستا بۆ كوردیان سه‌لماندووه‌.

*كه‌واته‌ تۆ پێتوایه‌ به‌جددییه‌وه‌ كار بۆ مه‌سه‌له‌ی‌ كورد كراوه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: من پێموایه‌ هه‌وڵێكی‌ زۆر دراوه‌.

*له‌ نووسینه‌كانتدا باسی‌ جۆرێك له‌ ته‌وافوق و راگۆڕینه‌وه‌ی‌ گروپی‌ كوردی‌ ده‌كه‌یت له‌ به‌غدا له‌نێوان خۆتاندا، به‌ڵام له‌هه‌مان كاتدا ته‌وافقی‌ نێوان پارتی‌ و یه‌كێتی‌ وه‌ك دوو ده‌سه‌ڵاتی‌ كوردستان له‌ هه‌رێمدا له‌ ئاستی‌ پێویستدا نه‌بوو، ده‌كرێت بڵێین هه‌ر باش نه‌بوو كه‌ وه‌ك دوو حكومه‌ت و دوو هێزی‌ جیاواز مامه‌ڵه‌یان ده‌كرد له‌ ناوخۆدا، یه‌كێتی‌ و  پارتی‌ له‌و كاته‌ هه‌ستیارانه‌دا ئه‌گه‌ر له‌ناو هه‌رێمدا یه‌كگرتووبوونایه‌ ئه‌وا له‌ به‌غدا به‌هێزتر نه‌ده‌بوون؟ ره‌نگه‌ هه‌ندێك شتان رووبه‌ڕوو بووبێته‌وه‌ كه‌ بۆ كورد باش نه‌بووه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ كه‌ پێیان وتوون كه‌ركوك بخرێته‌ سه‌ر كام هه‌رێمه‌یان؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: راسته‌ ئه‌و پرسیاره‌مان لێكراو كه‌ كه‌ركوك بخرێته‌ سه‌ر كام هه‌رێمه‌یان، به‌ڵام مونافه‌سه‌ له‌ نێوان یه‌كێتی‌ و پارتیدا شتێكی‌ ئاساییه‌، له‌ هه‌مان كاتدا یه‌ك ده‌نگیی‌ له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ چاره‌نووسازه‌كانی‌ میله‌تی‌ كورد ئه‌ویش دیسانه‌وه‌ ئاساییه‌، ئه‌گه‌ر منافه‌سه‌ له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ چاره‌ نوسازه‌كان كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ چاره‌نووسی‌ گه‌لی‌ كورده‌وه‌ هه‌یه‌ له‌ عیراقدا یان په‌یوه‌ندی‌ به‌ چاره‌نووسی‌ عیراقه‌وه‌ هه‌یه‌ ئه‌وه‌ به‌لامه‌وه‌ شتێكی‌ ئاسایی نییه‌، به‌ڵام ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌كانی‌ ناو كوردستان ناكۆك بوون و مونافه‌سه‌ی‌ یه‌كتر بكه‌ن، من به‌لامه‌وه‌ شتێكی‌ ئاساییه‌.

*پێتوایه‌ ئه‌گه‌ر كورد ئه‌و كاته‌ یه‌ك حكومه‌تی‌ دیموكراتی‌ راسته‌قینه‌ی‌ هه‌بووایه‌ نموونه‌یه‌كی‌ جوانتری‌ پێشكه‌ش نه‌ده‌كرا له‌ به‌غدا و به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌ریكا و هاوپه‌یمانه‌كانیش له‌هه‌مان كاتدا كورد به‌هێزتریش نه‌ده‌بوو؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: هه‌ندێك شتی‌ رابردوو له‌سه‌ر ئیفترازی‌ ناكرێت، واقیع ئه‌وه‌ بوو كه‌ ئه‌و زه‌مانه‌ له‌ كوردستان دوو ئیداره‌ هه‌بووه‌، ئه‌وانه‌ له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك شت موته‌فیق بوون له‌سه‌ر هه‌ندێكی‌ شتی‌ تر موته‌فیق نه‌بوون، له‌سه‌ر ئه‌وه‌ موته‌فیق بوون كه‌ هه‌ڵوێستی‌ سیاسیان به‌رامبه‌ر به‌ ئه‌مه‌ریكا و به‌ عیراق و به‌رامبه‌ر به‌هێزه‌ عه‌ره‌بیه‌كان له‌ناو عیراقدا له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ته‌با بوون و رێكبوون، له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ چۆن ئیداره‌ی‌ كوردستان بكرێت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ته‌با نه‌بوون، ئه‌وه‌ شتێكی‌ ته‌بیعیشه‌، چونكه‌ دوو حزبی‌ جیاوازن.

*پێتوایه‌ ئه‌گه‌ر یه‌ك ئیداره‌ بوایه‌ كورد هێزێكی‌ باشتر و كاریگه‌ر ده‌بوو؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: بێگومان هه‌موو زه‌مانێك ئه‌گه‌ر یه‌ك ئیداره‌ بێت هێزێكی‌ كاریگه‌ر و باشتره‌، نه‌ك هه‌ر ئه‌و كاته‌، به‌ڵكو ئێستاشی‌ له‌گه‌ڵدا بێت.

*هه‌ندێك له‌ خوێنه‌ران ده‌ڵێن به‌پێی‌ ئه‌م یاداشتانه‌ بێت دیبلۆماسیه‌تی‌ كورد به‌پێی‌ پیویست نه‌بووه‌ له‌و كاته‌دا له‌ به‌غدا؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌گه‌ر دیبلۆماسیه‌تی‌ كورد مه‌به‌ست گفتوگۆكردن و رێكه‌وتنی‌ ته‌ره‌فی‌ كوردی‌ و ته‌ره‌فه‌كانی‌ تر بێت، به‌راستی‌ من پێم وایه‌ كورد له‌و رۆژگاره‌دا ده‌یتوانی‌ شتی‌ زیاتر به‌ده‌ستبهێنێت، من له‌ یاداشته‌كانمدا ئیشاره‌تم به‌وه‌ كردووه‌ شاره‌زایه‌كی‌ ئه‌مه‌ریكایی‌ پلانێكی‌ دانابوو بۆ جۆری‌ مفاوه‌زات له‌ نێوان كورد و ئه‌مه‌ریكاییه‌كان و مه‌جلیسی‌ حوكمیشدا بۆ نووسینی‌ ده‌ستور، به‌ڵام پێموایه‌ كه‌ سه‌ركردایه‌تی‌ كورد كه‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌لاوه‌ په‌سه‌ند نه‌بوو، ئه‌مه‌ی‌ ئێستای‌ به‌لاوه‌ په‌سه‌ند بووه‌، یه‌كێك له‌و شتانه‌ كه‌ ره‌نگه‌ كورد زۆر به‌لایه‌وه‌ گرنگ بووبێت مه‌سه‌له‌ی‌ ئه‌وه‌ بوو كه‌ پشتیوانیكردنی‌ ئه‌مه‌ریكا بۆ قه‌زییه‌ی‌ كورد بمێنێته‌وه‌ له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ هه‌ندێك ته‌نازولی‌ كردووه‌.

*تۆ باسی‌ ته‌وافوقێك ده‌كه‌یت له‌ نێوان پارتی‌ و یه‌كێتیدا هه‌بووه‌ له‌و سه‌رده‌مه‌دا، به‌ڵام ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ ئه‌و سه‌رده‌مه‌ كه‌ مام جه‌لال سه‌رۆكی‌ مه‌جلیسی‌ حوكم بوو، كاك مه‌سعود ته‌واجدی‌ له‌ به‌غدا زۆر كه‌مبوو یان ده‌توانین بڵێین هه‌ر له‌ به‌غدا نه‌بوو، ئه‌مه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆچی‌؟ ئه‌مه‌ ته‌وافوق بوو یان هه‌ڵوێستێكی‌ یه‌ك لایه‌نه‌ بوو؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: هه‌رچه‌نده‌ پێویستی‌ كردبێت مام جه‌لال و كاك مه‌سعود له‌ به‌غدا بوون ئه‌گه‌ر پێویستیشی‌ نه‌كردبێت نوێنه‌ره‌كیان له‌و بوون، هه‌ردووكیان نوێنه‌ریان له‌ به‌غدا هه‌بووه‌، به‌ڵام زۆربه‌ی‌ كات كاك مه‌سعود له‌ به‌غدا نه‌بووه‌، نوێنه‌ری‌ هه‌بووه‌ له‌وێ‌، ، پێموانییه‌ كاك مه‌سعود پێویست بووبێت كه‌ له‌ به‌غدا بووبێت، چونكه‌ نوێنه‌ره‌كه‌ی‌ هه‌موو ده‌سه‌ڵاتی‌ ئه‌وی‌ هه‌بووه‌.


*نائارامی‌ ئاسایشی‌ عیراق به‌تایبه‌تی‌ به‌غدا چ هۆكارێكه‌ پێكه‌وه‌ نه‌گونجانی‌ هێزه‌ عیراقییه‌كانه‌؟ یان هۆكارێكی‌ تر بووه‌ كه‌ ئاسایشی‌ عیراق نه‌چه‌سپێت، ئایا بۆ كورد یارمه‌تیده‌ر نه‌بوو بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و پلانه‌ی‌ كه‌ بۆ پاراستنی‌ ئاسایشی‌ شاره‌كانی‌ هه‌رێم پیاده‌ ده‌كرێت له‌ به‌غداشدا كاری‌ پێ نه‌كرێت؟ كورد ته‌رحی‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆ هێزه‌ عیراقییه‌كان كردووه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌گوێره‌ی‌ بڕیاری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ئاسایشی‌ رێكخروای‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان و ئاسایش له‌ عیراقدا عائیدی‌ هێزی‌ فره‌نه‌ته‌وه‌ بووه‌، عائیدی‌ ئه‌مه‌ریكا بووه‌، ئه‌وان ده‌سه‌ڵاتی‌ یه‌كه‌م بوون له‌ عیراقدا، نه‌كورد و نه‌ غه‌یری‌ كورد و نه‌ مه‌جلیسی‌ حوكمیش نه‌یانده‌توانی‌ فائیلی‌ ئاسایش بگرنه‌ ده‌ست، فائیلی‌ ئاسایش به‌ده‌ست هێزی‌ ئه‌مه‌ریكییه‌كانه‌وه‌ بوو، ئێستاش به‌شێكی‌ فایلی‌ ئاسایش به‌ده‌ست هێزه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكاوه‌یه‌.

*كه‌ فائیلی‌ ئاسایش به‌ده‌ست هێزه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا بووبێت به‌و ئیمكانیه‌ته‌ و خیبره‌یه‌ی‌ ئه‌وان هه‌یانه‌ بۆ نه‌یانتوانیوه‌ سه‌قامگیری‌ باری‌ ئاسایش له‌ عێراقدا بچه‌سپێنن، ئایا هیچ شتێك له‌ پشت ئه‌مه‌وه‌ نییه‌ یان ئه‌مه‌ریكییه‌كان خۆیان ئه‌م بارودۆخه‌یان ده‌وێت؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وه‌ پرسیارێكه‌ ده‌بێت له‌ خۆیان بكرێت، چونكه‌ من هیچ ده‌لیلێكم به‌ده‌سته‌وه‌ نییه‌ بۆ سه‌لماندنی‌ ئه‌وه‌، هه‌رچی‌ بڵێم بۆچوونه‌.

*نه‌ریتی‌ یه‌كتر قبوڵنه‌كردن له‌لایه‌ن هێزه‌ عه‌ره‌بی‌ و كوردی‌ و هه‌موو هێزه‌كانی‌ تریش له‌ عیراق ئێستا هه‌یه‌، پێتوایه‌ ئه‌م هێزانه‌ی‌ ئه‌مڕۆی‌ عیراق كه‌ ناتونن یه‌كتر قبوڵبكه‌ن و پێكه‌وه‌ هه‌ڵبكه‌ن، عیراقی‌ داهاتوو بكه‌نه‌ عیراقێكی‌ دیموكراتی‌ و ئازادی‌ فیدراڵ؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: من له‌ ئاینده‌یه‌كی‌ نزیكدا ئه‌وه‌ نابینم كه‌ عیراق دابه‌ش بكرێت جا هێزه‌ عیراقییه‌كان پێیان خۆشبێت یان پێیان ناخۆشبێت هه‌لومه‌رجی‌ ئیقلیمی‌ و هه‌لومه‌رجی‌ نێو ده‌وڵه‌تی‌ كارێكی‌ وایكردووه‌ كه‌ ده‌بێت ئه‌م چه‌تره‌ی‌ ناوی‌ عیراقه‌ له‌م قۆناغه‌دا بمێنێته‌وه‌، شیعه‌ و سوننه‌ و كورد حه‌زیان له‌ چاره‌ی‌ یه‌كتر بێت یان حه‌زیان لێی‌ نه‌بێت، مه‌جبورن له‌ژێر ئه‌م چه‌تره‌دا بمێننه‌وه‌.

*هه‌رچه‌نده‌ هه‌لومه‌رجی‌ ئیقلیمی‌ ده‌ولی‌ كاریگه‌ری‌ زۆره‌ له‌سه‌ر عیراق، به‌ڵام به‌م شێوازی‌ بیركردنه‌وه‌ی‌ ئێستا بێت، ئه‌و جیاوازییه‌ گه‌وره‌یه‌ هه‌بێت له‌ بیروبۆچون و یه‌كتر قبوڵنه‌كردن، ئه‌مه‌ واده‌كات عیراق به‌ره‌و مه‌رگ ببات و هیچ پێشكوتنێك  له‌ عیراقدا به‌دیناكرێت، یان هێزه‌ عیراقییه‌كان به‌پێی‌ زه‌مه‌ن خۆیان ده‌گۆڕن یان گه‌لی‌ عیراقی‌ ده‌بێت گۆڕانكاری‌ بكات؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: من ئه‌و هه‌قه‌ به‌خۆم ناده‌م پێشبینی‌ رووداوه‌ سیاسییه‌كانی‌ عیراق بكه‌م، چونكه‌ پێش رووخانی‌ رژێمی‌ سه‌دام حسێن هه‌موومان چاوه‌ڕێی‌ ئه‌وه‌مان ده‌كرد فه‌تره‌یه‌ك پشێوی‌ و ئاژاوه‌ دروست بێت، به‌ڵام بڕوا ناكه‌م نه‌ له‌ عیراق و له‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ عیراق هیچ كه‌سێك توانیبێتی‌ پێشبینی‌ ئه‌وه‌ بكات كه‌ وه‌زعی‌ عیراق و شاری‌ به‌غدا به‌مشێوه‌یه‌ی‌ ئێستای‌ لێبێت.

*له‌ یاداشته‌كانتدا باسی‌ سه‌فه‌رێكی‌ زۆری‌ ئه‌ندامانی‌ مه‌جلیسی‌ حوكمت كردووه‌، به‌تایبه‌تی‌ ئه‌وانه‌ی‌ ده‌بنه‌ سه‌رۆكی‌ مه‌جلیسی‌ حوكم، ئایا پێشتر ئۆپۆزسیۆنی‌ عیراقی‌ ئه‌وه‌نده‌ عیلاقاتیان نه‌بووه‌ كه‌ ناسراوبن یان ئه‌م پۆستانه‌یان ئیستیغلال كردووه‌، بۆ ناساندنی‌ خۆیان به‌ده‌ره‌وه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: شتێك له‌ دنیای‌ تازه‌دا هه‌یه‌ پێی‌ ده‌وترێت عیلاقاتی‌ عامه‌، ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئینسان پرۆپاگه‌نده‌ بۆخۆی‌ ده‌كات، ئه‌و سه‌فه‌رانه‌ی‌ ئه‌مان ده‌یان كرد به‌شێك بوو له‌ عیلاقاتی‌ عامه‌، چونكه‌ ئه‌وان به‌ته‌مای‌ پۆستی‌ گه‌وره‌تر بوون له‌ عێراقی‌ داهاتوودا.

*كه‌واته‌ سه‌فه‌ر و سه‌ردانه‌كانی‌ ئه‌ندامانی‌ مه‌جلیسی‌ حوكم بۆ كاری‌ داهاتوو بووه‌، هه‌وڵیان داوه‌ عیلاقات دروست بكه‌ن و شتیوانی‌ بۆ خۆیان په‌یدابكه‌ن بۆ ده‌سه‌ڵات گرتنه‌ ده‌ست له‌ عیراقی‌ داهاتوودا نه‌ك كاروباری‌ ئه‌و مانگه‌ی‌ مه‌جلیسی‌ حوكم؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌ڵێ‌ وایه‌، مانگێك كه‌ سه‌رۆكی‌ مه‌جلیسی‌ حوكم بیت كه‌واته‌ مانگێك سه‌رۆكی‌ عیراق بوون، ده‌توانیت ئه‌و مانگه‌ به‌كاریبهێنیت بۆ خۆناساندن به‌كۆمه‌ڵێك سه‌رۆك و وڵاتانی‌ دنیا، ئه‌وانیش ئه‌وه‌یان كردووه‌. 

*وڵاتانی‌ ده‌ره‌وه‌ به‌تایبه‌تی‌ ئه‌مه‌ریكا و وڵاته‌ عه‌ره‌بییه‌كان و دراوسێكانی‌ عێراق كاریگه‌رییان هه‌بووه‌ له‌ پرۆسه‌ی‌ سیاسیی‌ عیراقدا. سه‌فه‌ره‌كانی‌ ئه‌ندامانی‌ مه‌جلیسی‌ حوكمیش بۆ په‌یداكردنی‌ پشتیوانی‌ نه‌بووه‌ بۆ خۆیان؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌مه‌ریكا ده‌وری‌ هه‌بووه‌ له‌ پشتیوانیكردنی‌ هه‌ندێك كه‌سدا.

*ئه‌مه‌ریكا پشتیوانی‌ كێی‌ كردووه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: گرنگ نییه‌ هه‌ر كه‌سێك بووبێت، ئه‌مه‌ریكا پشتیوانی‌ هه‌ر كه‌سێكی‌ كردبێت رووبه‌ڕووه‌ و پشتیوانی‌ ده‌كات.

*ئه‌مه‌ریكا پشتیوانی‌ ئه‌یاد عه‌لاوی‌ كرد به‌ ته‌واوه‌تی‌، به‌ڵام هه‌ڵبژاردن رێگای‌ نه‌دا ببێته‌ ده‌سه‌ڵاتداری‌ عیراق؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌یاد عه‌لاوی‌ قاعیده‌یه‌كی‌ زۆری‌ نه‌بووه‌، ئه‌مه‌ریكا هێنای‌ كردی‌ به‌ سه‌رۆك وه‌زیران، به‌ڵام خۆیی‌ و حزبه‌كه‌ی‌ نه‌یانتوانی‌ سه‌ركه‌تووبن و پێگه‌ی‌ خۆیان قایم نه‌كرد له‌ناو كۆمه‌ڵی‌ عیراقیدا، ئه‌مه‌ریكا قسوری‌ نه‌كردووه‌ له‌ پشتیوانیی‌ ئه‌یاد عه‌لاوی‌ و حزبه‌كه‌ی‌.

*خوێنه‌رێكی‌ زۆر پرسیاری‌ هه‌یه‌ له‌ سه‌ر ده‌سته‌واژه‌ی‌ (به‌سه‌زمان) تۆ روونكردنه‌وه‌یه‌كت دا بۆ ئه‌و ده‌سته‌واژه‌یه‌، هه‌ندێك كه‌س پێیوایه‌ ئه‌وه‌ كافی‌ نییه‌، هیچ روونكردنه‌وه‌یكی‌ ترت هه‌یه‌ بۆ ئه‌و ده‌سته‌واژه‌یه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ده‌سته‌واژه‌ی‌ به‌نده‌ی‌ به‌سه‌زمان و به‌نده‌ی‌ هه‌ژار و هه‌موو ئه‌و ده‌سته‌واژانه‌ی‌ كه‌ له‌و بابه‌تانه‌یه‌، ئه‌مه‌ جۆرێكه‌ له‌ ده‌ربڕین و نواندنی‌ (ته‌وازوع) له‌ به‌رامبه‌ر گه‌وره‌یی‌ خوا و له‌ به‌رامبه‌ر گه‌وره‌یی‌ خه‌ڵكدا، ئینسان چه‌ند گه‌وره‌ بێت چه‌ند ئازاد بێت هێشتا به‌نده‌ی‌ كۆمه‌ڵێك به‌ها و رێگا و شوێنی‌ ناو كۆمه‌ڵه‌، چه‌ند خۆت به‌ئازاد بزانیت كۆمه‌ڵێَك كۆت و پێوه‌ند هه‌یه‌ كه‌ ده‌تبه‌ستێته‌وه‌ به‌نه‌ریتی‌ خێزان، نه‌یرتی‌ بنه‌ماڵه‌، نه‌ریتی‌ شار، نه‌ریتی‌ عه‌شیره‌ت، نه‌ریتی‌ ده‌وڵه‌ت، ئه‌وانه‌ش تێكه‌ڵاون له‌ شتی‌ سیاسی‌ و كۆمه‌ڵایه‌تی‌ و ئابووری‌ و هه‌ندێك شتی‌ تر، كه‌واته‌ چه‌ند ئازاد بیت هێشتا ئازاد نیت، هێشتا به‌نده‌ی‌ هه‌ندێك شتیت، چه‌ند به‌ده‌سه‌ڵات بیت هێشتا تۆ ئه‌و هێزه‌ گه‌وره‌یه‌ نیت كه‌ بتوانیت هه‌موو شتێك بیت، ئه‌وه‌ ته‌عبیرێكی‌ سۆفیانه‌یه‌ كه‌ بۆ ده‌ربڕینی‌ به‌شه‌ر له‌ به‌رامبه‌ر گه‌وره‌یی‌ خوا و دنیا و خه‌ڵك، ئه‌وه‌ باوبووه‌ له‌ناو نووسینی‌ عه‌ره‌بی‌ و نووسینی‌ فارسیشدا تائێستاش باوه‌، مام جه‌لالیش ده‌ڵێت به‌نده‌ی‌ موخلیستان، جیاوازییه‌كی‌ ئه‌وتۆ نییه‌ له‌نێوان به‌نده‌ی‌ موخلیس و به‌نده‌ی‌ به‌سه‌زمان.

*تۆ له‌ (ته‌وازوع)ه‌وه‌ ئه‌م ده‌سته‌واژه‌یه‌ت به‌كارهێناوه‌، ته‌نانه‌ت هه‌ندێك خه‌ڵك هه‌یه‌ پێی‌ ناخۆشه‌ تۆ وات وتووه‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وه‌ هیچ په‌یوه‌ندی‌ به‌وه‌وه‌ نییه‌ كه‌ من بێده‌سه‌ڵات بووبم، من قه‌ت بێده‌سه‌ڵات نه‌بووم، من به‌شانازییه‌وه‌ ده‌ڵێم هه‌میشه‌ ئه‌گه‌ر ده‌سه‌ڵاتداریش نه‌بووبم خۆم به‌شێك بووم له‌ ده‌سه‌ڵات.

*ده‌ستگیركردنی‌ سه‌دام حسێن، هه‌ندێك خوێنه‌ر هه‌یه‌ پرسیاری‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ده‌ستی‌ كورد هه‌بووه‌ له‌ ده‌ستگیركردنیدا، ئایا ئه‌مه‌ تا چه‌نده‌ راسته‌؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ من ئه‌وه‌ شتێكی‌ دروستكراوه‌، كورد هیچ ده‌ستێكی‌ نه‌بووه‌ له‌ ده‌ستگیركردنی‌ سه‌دامدا.

*هه‌ندێك له‌ خوێنه‌ران داوای‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن یاداشته‌كانم له‌ مه‌جلیسی‌ حوكمدا بكرێته‌ كتێب، چونكه‌ بابه‌تێكی‌ مێژووییه‌ و ده‌بێته‌ مێژوو، با به‌تنیا له‌سه‌ر په‌ره‌ی‌ رۆژنامه‌دا نه‌بێت؟
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وه‌ به‌جێم هێشتووه‌ بۆ خۆتان، بۆ ده‌سته‌ی‌ نووسه‌رانی‌ رۆژنامه‌ و ئه‌گه‌ر به‌چاكیان زانی‌ بیكه‌نه‌ كتێبێك و ئه‌گه‌ر به‌باشیان نه‌زای‌ با فه‌رامۆشی‌ بكه‌ن.

 
     Print     Send this link     Add to favorites

بیروڕا
کارزان نور
 من له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دام ئه‌م یاداشتانه‌ بکرێته‌ کتبێبێک و خوێنه‌ری کورد راستیه‌کان به‌ئاشکرای بخوێنێته‌وه‌.
ديارى
 ده‌ستخۆش به‌رده‌وام به‌ له‌سه‌ر دركاندنی‌ راستییه‌كان.
 
بیروڕای خۆت بنێره‌

تکایه‌ له‌ ناردنی هه‌ر سه‌رنج و بۆچونێکدا ره‌چاوی ئه‌م تێبینیانه‌ بکه‌:
                     

1 – ده‌توانیت راو بۆچوونه‌که‌ت به‌ رێنوسی عه‌ره‌بی یان لاتینی بنێریت.

2 – نوسینه‌که‌ت دووربێت له‌ ناو زراندن.

3 – سبه‌ی بۆی هه‌یه‌ ئه‌و برگانه‌ لا بدات که‌ بڵاوکردنه‌وه‌یان سایته‌که‌ روبه‌روی لێپێچینه‌وه‌ی یاسایی ده‌کاته‌وه‌.

4 – سبه‌ی بۆی هه‌یه‌ راوبۆچونه‌کان له‌ شوێنی دیکه‌دا بۆ مه‌به‌ستی رۆژنامه‌وانی و توێژینه‌وه‌ به‌کاربهێنێته‌وه‌.

5 - ئه‌و راوبۆچوونانه‌ی بڵاوده‌کرێنه‌وه‌ گوزارشت له‌ راوبۆچوونی سبه‌ی ناکه‌ن.

 
ناو :
 
ئیمه‌یڵ :
 
 
بیروڕا :
 
  
 
 
د.ره‌فیق سابیر: نه‌مانتوانی کارێکی ئه‌وتۆ بکه‌ین
شێخ مورشید خه‌زنه‌ویی: ئیمانتان ته‌واو نابێت گه‌ر کوردێکی دڵسۆز نه‌بن
فالح ساری‌: له‌ هه‌رێم به‌ قاچاخبردنی نه‌وت به‌شێوه‌یه‌كی رێكخراو هه‌یه‌
سامان سیوه‌یلی: په‌راوێزخراوترین بوار، بواری ده‌رونی كۆمه‌ڵایه‌تیه‌
ئاکۆ حه‌مه‌که‌ریم: 11ی سێپته‌مبه‌ر، خاڵی وه‌رچه‌رخانه‌ له‌ په‌یوه‌ندیه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌کان
ئاسۆس هه‌ردی‌: هیوادارم ئه‌مجاره‌یان ده‌سه‌ڵات به‌كردار وه‌ڵام بداته‌وه‌
مەجید عەزیز: کێشه‌که‌ ئه‌وه‌یه‌، یەکێتی و پارتی لە سیاسەتی عەسکەرتارێتی وازناهێنن
د.رێبوار فه‌تاح: چاكسازی به‌م سه‌ركردایه‌تییه‌ ناكرێ
د.په‌ریهان قوبلای: به‌تێڕوانینی ئێمه‌ په‌رله‌مان شكستی هێناوه‌
(دادوەر) سالار رەئوف: گردی زەرگەتە؛ موڵکی كۆمپانیای وشەیە
خه‌بات عه‌بدوڵڵا: گۆڕان نه‌یتوانیوه‌ یه‌کێتی تێپه‌ڕێنێت
جۆزێف ترینتۆ: ئیداره‌ی ئۆباما گرنگی به‌ نوێنه‌رانی كورد نادات
د.سه‌ردار عه‌زیز: ئۆپۆزسیۆن ده‌یه‌وێت ده‌سه‌ڵات چاك بكات، نه‌ك ببێته‌ ئه‌لته‌رناتیڤ
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌گه‌ر ده‌سه‌ڵات لاساری‌ بكات خۆپیشاندان سه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه‌
كاردۆ محه‌مه‌د: له‌گه‌ڵ نه‌هێشتنی‌ ئیمتیازاتین به‌ خانه‌نشینیشه‌وه‌
قادری حاجی عەلی: ئەم حكومەتەی ئێستا نە بەشداریی تێدا دەكەین، نە دەشمانەوێت تەعدیلی وه‌زاری بكات
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌پێی پرۆژه‌كانی ئۆپۆزسیۆن، چاكسازیمان پێباشه‌
دكتۆر نوری‌ تاڵه‌بانی‌: گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ پڕۆژه‌ی‌ ده‌ستور بۆ په‌رله‌مان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ هه‌موانه‌
ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌: ئه‌مانه‌وێت ئه‌و واقیعه‌ بگۆڕین
عه‌بدولره‌حمان بناڤی‌: تێپه‌راندنا بودجێ‌ ب زۆرینه‌یا ده‌نگان ل ژێر فشارا هه‌ردو پارتان بویه‌
عه‌بدولباقی‌ یوسف: له‌ سوریای‌ نوێدا فیدراڵیمان ده‌وێت
د.فاروق ره‌فیق: راپێچتان ده‌كه‌ین بۆ به‌رده‌م دادگای‌ مێژو
كاوه‌ محه‌مه‌د: سیستمی حوكمڕانیمان كێشه‌ی بونیادیی هه‌یه‌
عیماد ئەحمەد: کێشه‌کان ماون و ده‌بێت چاره‌سه‌ر بکرێن
ئازاد كاكەڕەش: دادگای «لاهای»؛ ستەمكارەكانی هەرێمی كوردستان دەترسێنێت
د.مه‌ریوان وریا قانع: لەمێژە؛ دەسەڵات لە دونیای ئێمەدا دۆڕاوە
سەڵاح رەشید: ده‌مانه‌وێت ببینه بزوتنه‌وه‌یه‌کی سیاسی ده‌نگده‌ران
د.نوری تاڵەبانی: پێویستە دەسەڵاتی دادوەریی جێگای متمانەی هاوڵاتیان بێت
ئه‌حمه‌د ده‌نیز: دوا ده‌رفه‌ت ده‌ده‌ینه‌ تورکیا
سه‌ركۆ عوسمان: بۆ هه‌ر خاڵێک له‌ به‌رنامه‌ (22) خاڵییه‌كه‌، پرۆژه‌مان ئاماده‌كردوه‌
جەزا سەرسپی: نامرۆڤانە ئه‌شکه‌نجه‌یان داین
قادری حاجی عه‌لی: ده‌سه‌ڵات ئه‌گه‌ر ملنه‌دات؛ کوردستان وه‌کو سوریا و یه‌مه‌نی لێدێت
كاروان كه‌مال: 17 شوبات ده‌سته‌ شاراوه‌كانی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ ئاشكراكرد
عەزیز شێخانی: چانسی سه‌ركه‌وتنم وه‌ك پاڵێوراوه‌ فینله‌ندییه‌كانه‌
ناسك قادر: ده‌سه‌ڵات هیچ شه‌رعیه‌تێكی‌ نه‌ماوه‌
بەختیار عەلی: زۆرینە پشتی كردوەتە دەسەڵات
شادان عه‌بدول: چاوه‌ڕێی‌ وه‌ڵامی‌ بارزانیین
هه‌ڤاڵ خه‌جۆ: پارتی‌ و یه‌كێتی‌ جاش و لایه‌نی‌ سیاسی به‌كرێگیراویان هه‌یه‌، بێگومان قه‌ڵه‌می‌ به‌كرێگیراویشیان هه‌یه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌زمونی‌ حیزبی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا كه‌وتوه‌ته‌ به‌ر مه‌ترسی‌
د.عه‌باس وه‌لی: ئۆلیگارشییەکی ماڵی حوکمی کوردستان ده‌کات
نه‌وشیروان مسته‌فا: پشتیوانی‌ نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ ده‌كه‌ین
دلێر عه‌بدولخالق: جوڵانه‌وه‌ خوێندكارییه‌كه‌مان به‌رده‌وام ده‌بێت
عومه‌ری سه‌ید عه‌لی: ئــه‌م چـیـــنـه‌ سـیـاسـیـــیــه‌ مشـــه‌خـــۆره‌ی کـــوردســتــان؛ هـــه‌مـــان چـاره‌نــوسـی تـونـــس‌ و مــیـســریـــان ده‌بــێـــت
نه‌وشیروان مسته‌فا: ده‌بێت ئه‌وان داوای لێبوردن بکه‌ن
هانا سه‌عید: خەتای میللەت چیە بە قەت باشوری سودانیان پێ ناكرێت
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌م زمانه‌ سیاسییه‌ی‌ كه‌ ئه‌م جه‌ماعه‌ته‌ ئه‌مجاره‌ به‌كاریانهێناوه‌ له‌م به‌یانه‌دا به‌ڕاستی‌ نیشانه‌ی‌ دواكه‌وتنه‌ له‌ بیری سیاسیدا
ئازاد كاكه‌ڕه‌ش: لۆبی‌ كوردی‌ پێویستی‌ به‌ كۆده‌نگی‌ هه‌یه‌
د.که‌مال ئارتین: داوای‌ سەربەخۆیی‌ هەمو پارچەکانی‌ کوردستان دەکه‌ین
سه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پیره‌: پارتی‌ هه‌قی‌ ئه‌وه‌ی‌ نییه‌ به‌ نـزیكبونه‌وه‌مـان لـه‌ گۆڕان سه‌غڵه‌ت بێت
د.كامیران به‌رواری‌: مه‌به‌سته‌كا سیاسی لدور تێپه‌ڕاندنا یاسایا خۆنیشاندانێ‌ هه‌یه‌
به‌ختیار عه‌لی‌: ترسناكه‌ له‌ مۆراڵی‌ میدیاكاران بێده‌نگبین
شۆڕش حاجی: زۆربه‌ی لایه‌نه‌ عێراقییه‌كان، هه‌ڵوێسته‌كه‌ی‌ گۆڕانیان به‌ داهێنانی‌ نوێ‌ زانی‌
جه‌وهه‌ر نامیق: ده‌بێت پشتگیریی‌ له‌ هه‌ڵوێستی گۆڕان بكرێت
د. شاهۆ سه‌عید: سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم سه‌نگی‌ كوردی‌ له‌ به‌غدا بچوككرده‌وه‌
د. كه‌مال مه‌زهه‌ر: سه‌ركرده‌ كورده‌كان راستگۆ نه‌بن ئه‌مڕۆ یان سبه‌ی ئابڕویان ده‌چێت
جه‌بار ئه‌مین: ده‌توانین پێكه‌وه‌ كار بكه‌ین بۆ پشتگیری‌ مافه‌كانی‌ كورد
كاوه‌ حه‌سه‌ن: تۆڕێكی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌رفراوانمان دروستكردوه
چیا عه‌باس: عەقڵیەتی دیبلۆماسیەتی کوردی لە چوارچێوە و ئاڕاستە کۆنەکاندا دەخولێتەوە
د.فواد مه‌عسوم: گۆڕان له‌ مه‌سه‌له‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كاندا، رۆڵی‌ ئیجابی‌ هه‌یه‌
عومه‌ر عه‌بدولعه‌زیز: په‌رله‌مان‌ له‌زۆر روه‌وه‌ پێویستیی‌ به‌ چاكسازیی‌ هه‌یه‌
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم: هیچ مه‌سه‌له‌یه‌كی نه‌ته‌وه‌یی‌ نابه‌ستینه‌وه‌ به‌ هه‌ڵوێستی‌ سیاسییه‌وه‌
ئاڵا تاڵه‌بانی: باشتر وایه‌ كورد هه‌وڵه‌كانی بۆ به‌ده‌ستهێنانه‌وه‌ی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ كۆتایی پێبهێنێت
ئه‌مین جاف: ئەو پڕۆژانەی لە کوردستاندا جێبەجێکراون، وشکەکەڵەکە نەک ئاوەدانکردنەوە
جه‌مال نه‌به‌ز: ئەگەر یەکگرتن گەیشتن بێ بە پلە و پارە و پایە ئەوا نه‌بێت باشتره‌
ئاشتی‌ عه‌زیز: پرۆژه‌یاسای‌ خۆپیشاندان هه‌ڵه‌ی‌ یاسایی‌ و ده‌ستوریی تێدایه‌
د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم: ئۆپۆزسیۆن روی‌ كوردستانی‌ جوانتر كردوه‌
نه‌ریمان عه‌بدوڵا: هێزی پێشمه‌رگه‌ هێزێکی سه‌رتاسه‌ری نییه‌
د.به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د ساڵح: گه‌ر رێكه‌وتنی‌ ستراتیژی‌ واتای‌ پاوانكردنی‌ ده‌سه‌ڵات بێت، خراپه‌
مه‌ولود باوه‌مراد: ده‌سه‌ڵات جیاوازی‌ له‌نێوان خۆی‌ و وڵاتدا ناكات
نه‌وشیروان مسته‌فا: نیگه‌رانین له‌وه‌ی‌ ئیحتكاری‌ سیاسی‌ بۆ ئێستا و پاشه‌ڕۆژ ده‌كرێت
د. كامه‌ران مه‌نتك: له‌ كوردستاندا شتێك نیه‌ به‌ ناوی‌ دیموكراسیه‌ت
ئازاد جوندیانی: ئاستی په‌یوه‌ندی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان ناگاته‌ ئه‌و په‌یوه‌ندیه‌ که‌ له‌گه‌ڵ پارتیدا هه‌مان بێت
رێبین هه‌ردی: ئه‌مانه‌ یاسایه‌كیان ئه‌وێ جێی چه‌كه‌كه‌یان بۆ بگرێته‌وه‌
مه‌ریوان حه‌مه‌ سه‌عید: ئازادیی‌ راده‌ربڕین به‌دۆخێكی‌ مه‌ترسداردا تێپه‌ڕ ده‌بێت
هه‌ڤاڵ‌ ئه‌بوبه‌كر: ئه‌گه‌ر ئازادییه‌كان به‌رته‌سكبكرێنه‌وه‌، پێویستمان به‌ ئازایه‌تی ده‌بێت
سه‌رهه‌نگ فه‌ره‌ج: یاسای نه‌زاهه‌مان پێباشه‌، به‌ڵام بۆ سه‌ر ره‌فه‌ نه‌بێت
محه‌مه‌د تۆفیق: هه‌رێمی‌ كوردستان پێویستی‌ به‌ سیایسه‌تێكی‌ تایبه‌تی‌ نه‌وتی‌ هه‌یه‌
جه‌لال جه‌وهه‌ر: گۆڕان پرۆژه‌یه‌كی‌ چاكسازیی‌ داوه‌ته‌ حكومه‌ت
فاروق جه‌میل: ئه‌وه‌ی‌ ئۆپۆزسیۆن پێشكه‌شی‌ ده‌كات لایه‌نی‌ زۆرینه‌ ره‌تیده‌كاته‌وه‌
جه‌لال شێخ كه‌ریم، بریكاری‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ: وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ له‌ سنوری‌ ئیداره‌ی‌ سلێمانی‌‌و هه‌ولێر یه‌كیان نه‌گرتوه‌ته‌وه‌
د.بورهان یاسین: ده‌ركه‌وتنی‌ گۆڕان روداوێكی‌ زۆر گرنگ بو
ناسك قادر: نوێبونی ئۆپۆزسیۆن پاساو نیه‌ بۆ كه‌موكوڕییه‌كانی
فاروق ره‌فیق: مه‌عقوله‌ كه‌سێك خیانه‌تی له‌گه‌ڵ نیشتماندا كردبێت هه‌ڵیبژێریت بۆ په‌رله‌مان؟!
رێبین هه‌ردی‌: (25/7)، مێژوی‌ نوێی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌رگریی‌ له‌ میدیای‌ ئازاد ده‌كه‌ین
عه‌بدوڵا مه‌لا نوری: به‌ده‌سكاری‌ نه‌كراوی‌ (75%)ی نه‌وتی‌ هه‌رێم ده‌نێردرێته‌ ئێران
تاریق حه‌رب: پێویسته‌ کورده‌کان هه‌ڵوێستیان رونبکه‌نه‌وه‌
د. شاهۆ ئه‌ندامی‌ وه‌فدی‌ دانوستانكاری‌ كورد: تاقه‌ شتێك به‌ ده‌ستمانه‌وه‌ ماوه‌، ئیستیحقاقی‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌
محه‌مه‌د كه‌ریم: حساباتی‌ خیتامیی‌ بودجه‌ی‌(2009)، زیاتر له‌ (701) ملیار دینار خروقاتی‌ تێدا كراوه‌
سه‌فین دزه‌یی: پێداچونه‌وه‌ ده‌كه‌ین به‌ سیستمی نوێی په‌روه‌رده‌دا
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئێمه‌ ئۆپۆزسیۆنین پێویست ناكات ده‌سه‌ڵات ته‌گبیرمان بۆ بكات
كاكه‌ڕه‌ش سدیق: شاندی ئیئتیلافی لیسته‌ كوردستانیه‌كان پرسیان پێنه‌كردوین
سامی شۆڕش: به‌قسه‌ رازی نابین، به‌ڵێنی‌ ئیمزاكراومان ده‌وێت
دیندار نه‌جمان دۆسكی:به‌رنامه‌یه‌كمان نه‌بو بۆ گفتوگۆ له‌گه‌ڵ‌ لایه‌نه‌ عێراقییه‌كان
ئاسۆس هه‌ردی‌: رۆژنامه‌گه‌ریی‌ ئه‌هلیی‌ رۆڵی‌ ئۆپۆزسیۆنی‌ نه‌بینیوه‌
د.یاسین سه‌رده‌شتی‌: (25/7) وه‌رچه‌رخانێكی مێژویی ئیجابی بو
كوێستان محه‌مه‌د: ده‌سه‌ڵات ده‌یه‌وێت په‌رله‌مان بێ به‌ها و ئیفلیج بێت
زانا رۆستایی: 140، هێڵی سوره‌ له‌ گفتوگۆی هاوپه‌یمانی لیسته‌ كوردستانیه‌كاندا
كاوه‌ عه‌بدوڵا: ده‌یانه‌وێت ته‌نها شارێك له‌ عێراقدا به‌ یاسای به‌عس به‌ڕێوه‌ بچێت
سه‌ردار عه‌بدوڵا: له‌گه‌ڵ مه‌بده‌ئی‌ ته‌وافوقداین
جێنیفه‌ر فیلتمان: ئه‌مریكا به‌دواداچون بۆ كه‌یسی‌ سه‌رده‌شت ده‌كات
عه‌بدوڵڵا رێشاوی‌: پێویسته‌ گۆڕان عه‌قایدی‌ نه‌بێت
خه‌بات عه‌بدوڵا: نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ بۆ گۆڕان وه‌ك خوێن وایه‌ بۆ جه‌سته‌
سیروان بابه‌ عه‌لی: گۆڕان هه‌ڵه‌ی زۆره‌
سه‌ردار عه‌زیز: ده‌بێت بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان، هه‌ڵگری پلانێکی رونی گۆڕان بێت
حاكم شێخ له‌تیف: گوتاری‌ حیزبیمان گۆڕی‌ بۆ گوتاری‌ نه‌ته‌وایه‌تی‌
رێبوار سیوه‌یلی‌: گۆڕان ده‌ستكه‌وتی‌ باشی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌
فه‌رهاد عه‌ونی‌: تائێستا یاسای‌ رۆژنامه‌گه‌ریی‌، به‌هه‌ندێك له‌ دادگاكانی‌ كوردستان نه‌گه‌یشتوه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: سه‌ر بۆ هیچ فشارێكی سیاسی دانانه‌وێنین
خه‌لیل كارده‌: پێویسته‌ له‌ ئایینده‌یه‌كی نزیكدا گۆڕان به‌خۆیدا بچێته‌وه‌
د.تاهیر هه‌ورامی‌: سیستمی‌ ته‌ندروستی‌ هی‌ سه‌رده‌می‌ عوسمانییه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌بێ‌ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌ی‌ ده‌ركراوه‌ سیاسییه‌كان، هاوكاریی‌ هاوپه‌یمانی كوردستانی‌ ناكه‌ین
نێچیرڤان بارزانی‌: پارتی‌ پێویستی‌ به‌ چاكسازی‌ و نوێبونه‌وه‌ هه‌یه‌
جه‌وهه‌ر نامیق: كاتی ئه‌وه‌ هاتوه‌، براده‌رانی گۆڕان له‌ گرده‌كه‌ بێنه‌ خواره‌وه‌
عه‌بدولڕه‌حمان سدیق: (7/3) سه‌لماندی گۆڕان كه‌فوكوڵ‌ نه‌بو
عومه‌ر سدیق: ئۆپۆزسیۆن، رۆڵی‌ به‌رچاوی‌ له‌ په‌رله‌ماندا ده‌بێت
د. زانا ره‌ئوف: ده‌بێت لێپێچینه‌وه‌ له‌ حكومه‌ت بكرێت
عه‌دنان عوسمان: بێده‌نگ نابم له‌وه‌ی‌ به‌رامبه‌ر من كردیان
عه‌تا قه‌ره‌داغی‌: گۆڕان له‌ كه‌شتی‌ نوح ده‌چێت
جه‌مال حاجی محه‌مه‌د: گۆڕان سه‌ركه‌وتنێكی‌ گه‌وره‌ به‌ده‌ست ده‌هێنێت
جه‌وهه‌ر نامیق: به‌رنامه‌ی‌ لیستی‌ گۆڕان باشترین به‌رنامه‌یه‌
ئاسۆ عه‌لی: هه‌ڵبژاردنی 7-3 وه‌ڵامی زۆر شت ده‌داته‌وه‌
شێركۆ بێكه‌س: هیوادارم ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ دوربێت له‌ ساخته‌كاریی‌
د.شاهۆ سه‌عید: ئۆپۆزسیۆنمان چه‌سپاند
نه‌وشیروان مسته‌فا: رازی نابین به‌ به‌ڕێوه‌بردنی وڵات له‌ رێگه‌ی‌ زۆرینه‌ و كه‌مینه‌وه‌
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم: چی له‌ به‌رژه‌وه‌ندیی خه‌ڵكدا بێت ئه‌وه‌مان به‌لاوه‌ په‌سه‌نده‌
د. بورهان یاسین: گۆڕان نابێت له‌ كوردستان ته‌نگی‌ پێهه‌ڵبچنرێت ‌و له‌ به‌غداش داوای‌ برایه‌تی‌ لێبكرێت
سه‌رۆكی‌ ئۆپۆزسیۆن له‌ كوردستان: ئێمه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كخستنی‌ ریزه‌كانی‌ كوردین... به‌ڵام به‌و رێگایه‌نا "براكه‌ت سه‌ربخه‌ ئه‌گه‌ر سته‌مكاربو یان سته‌ملێكراو"
مسته‌فا سه‌ید قادر: ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ نه‌خشه‌ی‌ سیاسیی‌ هه‌رێمیش ده‌گۆڕێت
د.زانا ره‌ئوف: ده‌ركه‌وتنی‌ ئۆپۆزسیۆن وایكرد به‌ هه‌ڵه‌كان بوترێت هه‌ڵه‌
سه‌ركه‌وت حه‌سه‌ن: ده‌زگا ئه‌منییه‌كان له‌ بارودۆخی‌ سلێمانی‌ به‌رپرسن
عه‌لی‌ باپیر: حكومه‌ت خه‌ڵكی‌ توشی‌ نائومێدیی‌ كردوه‌
عومه‌ری سه‌ید عه‌لی: لای ئێمه‌ ئیمتیازات و پۆست نییه‌
حه‌مه‌سه‌عید حه‌مه‌عه‌لی: چوار مانگی رابردوش په‌رله‌مان له‌ پشودا بوه‌
جه‌مال عه‌بدول: ده‌یانویست ده‌سته‌كه‌ ئه‌ڵقه‌ له‌گوێ‌ ‌و ده‌سته‌مۆ بكه‌ن
قادری‌ حاجی‌ عه‌لی‌: پێویسته‌ سه‌رۆك كۆمار و سه‌رۆكی‌ هه‌رێمیش پرس به‌ په‌رله‌مان بكه‌ن
رزگار عه‌لی‌: ئه‌مریكا ناتوانێت رۆڵی‌ فیعلی‌ ببینێت له‌ جێبه‌جێكردنی‌ ماده‌ی‌ (140)
پشتیوان ئه‌حمه‌د: یاسای هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی عه‌ره‌به‌ ‌و له‌ زیانی كورده‌
د. ره‌فیق سابیر: گه‌نده‌ڵی‌ چاره‌نوسی‌ هه‌رێمی‌ خستۆته‌ مه‌ترسییه‌وه‌
ئێریك گوستافسن: ئۆپۆزسیۆن له‌ كوردستان له‌ژێر فشارێكی‌ ئێجگار گه‌وره‌دایه‌
شێخ جه‌عفه‌ر: بڕوام به‌هێزی‌ چه‌كداری‌ حیزب نییه‌
ئه‌حمه‌د شه‌به‌ك: دانانی‌ كۆتا بۆ شه‌به‌ك پیلانی‌ دوژمنانی‌ كورده‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: به‌شێك له‌هه‌مواری‌ یاسای‌ هه‌ڵبژاردن به‌زیانی‌ كورده‌
به‌رزان هه‌ورامی: ئه‌گه‌ر گرێبه‌سته‌كانی‌ هه‌رێم له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ گشتیدا بێت، پێویست ناكات بشاردرێته‌وه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: ده‌مانه‌وێت نه‌ریتێكی تازه‌ی سیاسیی دابێنین
عه‌لی‌ محه‌مه‌د: تائێستا نه‌مانبیستوه‌ شاندێكی‌ باڵای‌ هه‌رێم بۆ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌ی‌ كه‌ركوك بچێته‌ به‌غدا
جه‌لال جه‌وهه‌ر: له‌ هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتودا گۆڕانی‌ گه‌وره‌تر روده‌دات
موراد قه‌ره‌یڵان: چونی‌ گروپی‌ ئاشتی‌ بۆ كردنه‌وه‌ی‌ ده‌رگای‌ دیالۆكه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌وان وتارێكی‌ نه‌ته‌وه‌یی روكه‌شیان هه‌یه‌
د.له‌تیف پسپۆری‌ یاسای‌ ده‌ستوری‌:حكومه‌تی‌ ته‌وافوقی‌ خراپترین جۆری‌ حكومه‌ته‌و بۆ ده‌مكوتكردنی‌ لایه‌نه‌كانه‌ تاره‌خنه‌ نه‌گرن
هه‌ڤاڵ کوێستانی: ره‌گ به‌ کرده‌وه‌ رۆڵی ته‌واو بوه‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: لایه‌نگری حوكمی لامه‌ركه‌زیم له‌ كوردستاندا
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئه‌زمونی‌ حیزبه‌ ستالینییه‌كان دوباره‌ ناكه‌ینه‌وه‌
جه‌وهه‌ر نامیق: یه‌ك لیستی‌ بۆ قۆرغكردنی‌ ده‌سه‌ڵاته‌
دیندار نه‌جمان دۆسكی‌: بڕیارمانداوه‌ له‌ خه‌نده‌قی‌ ئۆپۆزسیۆندا بین
نه‌وشیروان مسته‌فا: گه‌نده‌ڵیی‌ به‌رهه‌می شێوه‌ی حوكمڕانیی‌ ده‌سه‌ڵاته‌
ئازاد چالاك: دروستنه‌كردنی‌ ده‌سته‌ی‌ نه‌زاهه‌ گومانی‌ له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی‌ هه‌رێم دروستكردوه‌
ئه‌حمه‌د ده‌نیز: ده‌بێت توركیا نه‌خشه‌ی‌ رێگا به‌ گرنگ وه‌ربگرێت
ئاسۆ عه‌لی‌: وا باشه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌ قاڵبی حیزبدا رێكنه‌خرێت
جه‌مال حاجی محه‌مه‌د: باڵی‌ ریفۆرم ده‌ستبه‌رداری‌ خاوه‌ندارێیه‌تی‌ یه‌كێتی‌ نابێت
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم: ده‌سه‌ڵات نــــــازانێت حكومه‌تی‌ سـێبه‌ر چییـه‌
عومه‌ری‌ سه‌ید عه‌لی: 8 تا 10 كورسی غه‌درمان لێكراوه
نوسه‌رێكی نیویۆرك تایمز: كوردستان هیچی دیكه‌ پێوستی به‌ شه‌ڕكه‌ر نییه‌
عه‌لی‌ قه‌ره‌داغی‌: بنه‌مای‌ سه‌رمایه‌داریی‌ وه‌ك فیكرو زانست روخاوه‌
مایكڵ رۆبن: هه‌ڵبژاردن سه‌لماندی‌ كوردستان پاشایه‌تی‌ قبوڵ ناكات
د.هێنری‌ باركی‌: دروستبونی‌ ئۆپۆزسیۆن زله‌ی‌ میهره‌بانییه‌ بۆ حكومه‌تی‌ هه‌رێم
رێبوار حه‌سه‌ن: ده‌بێت گۆڕانكاریی‌ له‌كۆمسیۆنی‌ باڵای‌ هه‌ڵبژاردندا بكرێت
ئازاد قه‌زاز: پێویسته‌ گۆڕان ببێته‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌ گشتگیرو هه‌مو به‌شه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌ بگرێته‌وه‌
وه‌زیری کۆچی سوید: کاتێک که‌سێک که ‌مافی په‌نابه‌ری نیه ‌ پێویسته بگه‌ڕێته‌وه بۆ وڵاته‌که‌ی خۆی
نه‌وشیراون مسته‌فا: ئێمه‌ لایه‌نگری‌ ئه‌وه‌ین كه‌ پارێزگاكان چه‌ندین ده‌سه‌ڵاتی‌ یاسایی‌ و ئیداریی‌ و داراییان هه‌بێت
د. نیکۆلاوس براونس: ئه‌گه‌ر (پدك و ینك) گۆڕانیشیان بوێت ناتوانن ریالیزه‌ی بکه‌ن
عه‌بدوڵا رێشاوی‌: گۆڕان ته‌نیا ناوی‌ لیستێك نییه‌، به‌ڵكو بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ میللییه‌و ناونیشانی‌ قۆناغێكه‌
شێخ له‌تیف ماویلی‌ په‌رله‌مانتاری‌ پێشوی‌ كوردستان:
گۆڕان هه‌ڵقوڵاوی‌ بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ جه‌ماوه‌رییه‌ بۆ گۆڕینی‌ سیستمی‌ حكومڕانی‌
یوسف محه‌مه‌د: گۆڕان به‌ڕێوه‌یه‌، ئه‌گه‌ر نه‌گۆڕێین به‌جێده‌مێنین
له‌روی یاساییه‌وه‌ نابێت ریفراندۆم له‌سه‌ر ده‌ستور له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بكرێت
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم: له‌وانه‌یه‌ خۆمان حكومه‌ت دروست بكه‌ین
د.شه‌فیق قه‌زاز: باوه‌ڕم به‌ گۆڕان هه‌یه‌‌و ده‌بێت ئه‌م ده‌سه‌ڵاته‌ش بگۆڕێت
نه‌وشیروان مسته‌فا: یه‌ك ریزی‌ ناو ماڵی‌ كورد به‌ كێبڕكێی‌ دیموكراتی‌ ده‌بێت
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئێستا ئه‌وله‌ویه‌ت‌ بۆ گۆڕانه‌
لیوا سه‌روه‌ر قادر: ده‌بێت ئه‌و شێوازه‌ پارتیزانییه‌ی‌ ئێستا بگۆڕین بۆ نیزامی‌
شه‌ماڵ‌ عه‌بدولوه‌فا: له‌پێناو گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ناو خه‌ڵك وازمان له‌هه‌مو پله‌و پایه‌یه‌‌ك هێنا
نه‌وشیروان مسته‌فا: ئێستا ئه‌وله‌ویه‌ت بۆ چاكسازییه‌
لوسی‌ تاملین: راپۆرت له‌سه‌ر بچوكترین خروقات له‌ هه‌ڵبژاردنی‌ كوردستاندا بۆ ئه‌مه‌ریكا به‌رزده‌كه‌ینه‌وه‌
فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد: به‌كرده‌وه‌ یه‌كێتی‌ به‌ره‌و دروستبونی‌ مینبه‌ر ده‌روات
بابه‌كر دڕه‌یی‌: كاندیده‌كانی‌ لیستی‌ گۆڕان بۆ بارودۆخی‌ ئێستای‌ كوردستان زۆر باشن
یوسف محه‌مه‌د: په‌رله‌مان خۆی ره‌وایه‌تی له‌ده‌ستداوه‌‌و خه‌ریكی ده‌ركردنی بڕیاری ناشه‌رعیشه‌
عه‌بدولمسه‌وه‌ر بارزانی‌: هه‌ر كاتێك خه‌ڵك ده‌سه‌ڵاتی‌ به‌ هی‌ خۆی‌ زانی‌، هیچ مه‌ترسییه‌ك ناتوانێت بیڕوخێنێت
د. كامیران به‌رواری‌: تشته‌كێ‌ به‌ر ئاقل نینه‌ نه‌ه تا ده‌ه كه‌سان خۆ بۆ سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ‌ نه‌ هه‌لبژێرن
قادر عه‌زیز: تا حیزب چه‌كداری‌ هه‌بێت، ده‌ستاوده‌ستكردنی‌ ده‌سه‌ڵات ئاسان نییه‌
سه‌لام عه‌بدوڵڵا كانێسكانی‌: یاسای‌ وه‌به‌رهێنانی‌ كوردستان وه‌به‌رهێنی‌ بیانی‌ ده‌وڵه‌مه‌ند ده‌كات و وه‌به‌رهێنی‌ ناوخۆش كاول ده‌كات
نه‌جات حسێن: سوننه‌ و شیعه‌ و توركمان دژی‌ ماده‌ی‌ (140)ن
عه‌مید سه‌رحه‌د قادر: سه‌ركردایه‌تی‌ سیاسیی‌ كوردستان فه‌رمانده‌ی‌ دوانزه‌یان زۆر له‌ قه‌باره‌ی‌ خۆی‌ گه‌وره‌تركرد
د.موحسین عه‌بدولحه‌مید: پۆستی سه‌رۆك كۆمار به‌ ته‌وافوق ده‌درێت به‌ كوتله‌یه‌كی گه‌وره‌
نه‌وشیروان مسته‌فا: ناكۆكییه‌كانم له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌ گه‌یشتۆته‌ خاڵی‌ نه‌گه‌ڕانه‌وه‌و له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ داهاتوشدا به‌ لیستی‌ جیاواز داده‌به‌زین
لیوا قاسم عه‌تا: هه‌وڵده‌ده‌ین گیانی‌ كارمه‌ندانی راگه‌یاندن بپارێزین
شێخ ره‌عد ئه‌لسه‌خری: ماده‌ی 140 ئێكسپایه‌ر بوه‌‌و كه‌ركوك دڵی عێراقه‌
رێبین هه‌ردی‌: له‌ وڵاتێكدا مه‌كته‌بی‌ سیاسی حیزب حوكم بكات، هیچ پڕۆژه‌یه‌كی‌ چاكسازی‌ ئه‌نجامنادرێت
د. یاسین سه‌رده‌شتی‌: حیزبه‌ ده‌سه‌ڵاتداره‌كانی‌ كوردستان له‌به‌رده‌م دوڕیاندان، یان گۆڕان یان دۆڕان
كریس كۆچێرا:باسكردنی‌ گه‌نده‌ڵی‌ كوردستان له‌ئه‌مه‌ریكا، كارێكی‌ زۆر باشه‌
سیروان بابه‌عه‌لی‌: جه‌ماوه‌رێكی‌ به‌رفروانی‌ بێزار ده‌نگ به‌ لیستی‌ سه‌ربه‌خۆ ده‌ده‌ن
عومه‌ری‌ سه‌ید عه‌لی‌: ئه‌گه‌ر یه‌كێتی نه‌كرێت به‌ دامه‌زراوه‌ و ده‌سه‌ڵاته‌كان دابه‌ش نه‌كرێ‌، ئه‌وا ده‌بێت به‌ چه‌ند پارچه‌وه‌
فه‌ره‌ج حه‌یده‌ری‌: ده‌سه‌ڵاتی‌ سه‌رپه‌رشتی‌ هه‌ڵبژاردن له‌ده‌ست كۆمسیۆنی‌ عێراقدایه‌
د. محه‌مه‌د هه‌مه‌وه‌ندی‌: په‌رله‌مانتاره‌كانی ناو په‌رله‌مانی‌ كوردستان نوێنه‌ری‌ حیزبن نه‌ك خه‌ڵك
هه‌ڵۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د: مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌ به‌هێزترین رێگره‌ له‌ ریفۆرم
سه‌عد خالید: ده‌بێت پارتی‌ و یه‌كێتی‌ گۆڕانكاری‌ سه‌رتاپاگیر له‌ خۆیاندا بكه‌ن
ئه‌دهه‌م بارزانی‌: سه‌ركرده‌كانی‌ ئێمه‌ نایانه‌وێت گۆڕان دروستبێت
فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد: هاوپه‌یمانی‌ كوردستان ناتوانێت هه‌مان ئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ پێشو به‌ده‌ست بهێنێته‌وه‌
ته‌ها عومه‌ر: له‌ كوردستان یاساكان به‌ میزاجی شه‌خسی ده‌رده‌چن
بارام وه‌له‌دبێگی: ده‌بێ كورد له‌گه‌ڵ كاندیدی براوه‌دا بێت
جۆن ئه‌گرێستۆ: ئه‌مه‌ریکا هیچ رێکه‌وتنێکی له‌گه‌ڵ کوردا نییه‌
پیرۆت ئه‌حمه‌د: جیاكردنه‌وه‌ی‌ حیزب له‌حكومه‌ت كارێكی‌ مه‌حاڵه‌
سالار عه‌زیز: له‌ سیستمی مه‌ركه‌زیی به‌هێزدا وڵات پێشناكه‌وێت
بابه‌كر زێباری‌: كوردستان داوای‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ زۆر ده‌كات‌و به‌غداش له‌سه‌ر كه‌م رازییه‌
رۆمیۆ هه‌كاری: تا هه‌رێم ده‌ستوری نه‌بێت گره‌نتی‌ مافی‌ مه‌سیحییه‌كان نییه‌
د. رۆژ نوری‌ شاوه‌یس: به‌هێزبونی‌ به‌غدا، واتای‌ لاوازبونی‌ كورد و هه‌رێم
د.بورهان یاسین: ئه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌ ‌و پارتی‌ له‌سه‌ری‌ پێكهاتون رێگره‌ له‌ به‌رده‌م چاكسازیدا
ئیجلال قه‌وامی: كار ناكه‌ین بۆ روخانی كۆماری ئیسلامی
خه‌ڵه‌ف عه‌له‌ییان: هه‌ركاتێك هه‌لومه‌رج ره‌خسا، ئێمه‌ پشتیوانیی‌ له‌ پێكهێنانی‌ كوردستانی‌ سه‌ربه‌خۆ ده‌كه‌ین
مایكڵ‌ رۆبن: بۆ كورد باشتره‌ واز له‌ گه‌مه‌كردن له‌گه‌ڵ‌ سیاسه‌ته‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا بهێنێت
مه‌ریوان وریا قانع: ئه‌و مۆدێلی‌ ده‌سه‌ڵاته‌ی‌ له‌ كوردستاندا باڵاده‌سته‌، مۆدێلێكی‌ عه‌ره‌فاتییه‌
د.ره‌فیق سابیر: چه‌پی‌ كوردستانی‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ سته‌می‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ و كۆمه‌ڵایه‌تی‌ بو
سه‌فین دزه‌یی‌: ئه‌وانه‌ی‌ گله‌یی‌ ده‌كه‌ن با ببن به‌ ئۆپۆزسیۆن
د. شێرزاد نه‌جار: ئه‌گه‌ر مه‌یلی‌ دیكتاتۆریه‌ت له‌ به‌غدا هه‌بێت كوردیش تێیدا به‌شداره‌
د. خه‌لیل ئیسماعیل: زیاتر له‌ 51%ی‌ خاكی‌ كوردستان له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتی‌ كورددا نییه‌
دلاوه‌ر عه‌بدولعه‌زیز عه‌لائه‌دین: هه‌موكات ئه‌مه‌ریكا كوردی‌ وه‌ك كارتی‌ سه‌رفكردن به‌كارهێناوه‌
د. نه‌زه‌ند به‌گیخانی: ده‌بێت حكومه‌ت پێشه‌نگ بێت له‌ پاراستنی‌ مافی‌ ژنان
محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم: یەكێتییەكمان دەوێت بەڕابەرایەتی بە كۆمەڵ بەڕێوەبچێت
زرار تاهیر: حه‌قه‌ حكومه‌ت پڕۆژه‌كه‌ی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا جێبه‌جێبكات
نه‌وشیروان مسته‌فا: بە تەمای پرۆسەیەكی زۆر هێمن و دیموكراتین
د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم: شێوازی‌ كاری‌ ئۆباما له‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ كورددایه‌
ئاسۆ عه‌لی‌: ئێستا له‌ یه‌كێتیدا پێوه‌ر ده‌سته‌گه‌رییه‌ نه‌ك په‌یڕه‌و
مه‌لا خدر: راگه‌یاندنه‌که‌مان ده‌سه‌ڵاتدارانی یه‌کێتی له‌رزاندووه‌
عیماد ئه‌حمه‌د: یه‌كێتی‌ بڕیاریداوه‌ ئه‌وه‌ی‌ لابدات سزای‌ ده‌دات
حه‌سه‌ن تۆران: له‌دوای‌ پڕۆسه‌وه‌ پارتی‌ و یه‌كێتی‌ سیاسه‌تێكی‌ هه‌ڵه‌ و فاشلیان په‌یڕه‌وكرد
عه‌لی‌ كه‌ریمی‌: له‌ كورده‌وارییدا ویستی حیزب شتێكه‌و ویستی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵك شتێكی تره‌
شۆڕش حاجی‌: له‌ناو یه‌كێتیدا شێك نه‌ماوه‌ ناوی‌ پڕه‌نسیپی‌ رێكخراوه‌یی‌ و رێكخستن بێت
د. عه‌زیز بارزانی‌: هاوپه‌یمانیی‌ كورد و ئه‌مه‌ریكا، كات و ئیشی‌ زۆری‌ ده‌وێت
د. ساڵح نیك به‌خت: ده‌بێت هێزه‌كانمان سه‌رفی بزووتنه‌وه‌یه‌كی‌ سیاسی‌ ‌و مه‌ده‌نی‌ بكه‌ین
بایه‌زیدی‌ مه‌ردۆخی‌: ئابوورییه‌كی‌ تۆكمه‌ زیاتر پارێزگاریی‌ له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كات تا هێزی‌ سه‌ربازیی‌
سه‌ڵاحه‌دین به‌هادین: له‌ سه‌لیقه‌ی‌ قیاده‌ی‌ كوردیدا هه‌ڵه‌ی‌ ستراتیژی‌ هه‌یه‌
عومه‌ر شێخموس: سه‌ركردایه‌تی‌ كورد زۆر پشوو كورته‌
عه‌دنان موفتی‌: گه‌نده‌ڵی‌ له‌ هه‌رێمدا دیارده‌یه‌كی‌ به‌رچاوه‌
د. دینیس نه‌تالی‌: خه‌ڵك له‌ پارته‌ كوردییه‌كان ناڕازییه‌، نه‌ك له‌ به‌غدا
د. نوری تاڵه‌بانی: هه‌ڵه‌ی‌ نایاسایی‌ له‌ ئاماده‌كردنی‌ ده‌ستووردا هه‌یه‌
لیوا سه‌روه‌ر قادر:
كشانه‌وه‌ی پێشمه‌رگه‌ له‌ دیاله‌، شكستی سه‌ربازی نییه‌
ئه‌حمه‌د عه‌سكه‌ری‌: له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ كه‌ركوكدا نه‌مانتوانیوه‌ دڵی‌ میلله‌ته‌كه‌ی‌ خۆشمان خۆشبكه‌ین
عومه‌ر شیره‌مه‌ڕی‌: گۆڕینی‌ تابلۆی‌ خوێندنگاكان مانای جێبه‌جێكردنی سیستمی نوێ نییه‌
سۆزان محه‌مه‌د: كورد له‌ به‌غدا هیچ دۆستێكی‌ نییه‌
سامان شاڵی: كورد نه‌یتوانیوه‌ له‌ ئه‌مریكا لۆبییه‌كی باش پێكبهێنێت
عادل سه‌بری‌: ئێمه‌ خزمه‌تی گه‌لی كورد ناكه‌ین، خزمه‌تی هه‌رێمی كوردستان ده‌كه‌ین
نـه‌وشـیــروان مستـه‌فـا: كه‌ركوكمان نه‌دۆڕاندووه‌
د. نه‌جمه‌دین كه‌ریم:
بوونی‌ ئه‌مه‌ریكا گره‌نتییه‌كه‌ بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان
دانا ئه‌حمه‌د مه‌جید: ئه‌م سیستمه‌ پێویستی به‌ گۆڕانكاریی زۆر هه‌یه‌
مه‌همه‌ت مێتنه‌ر: كورد مافی‌ شه‌رعی‌ خۆیه‌تی‌ ببێته‌ خاوه‌ن ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆ
نه‌وزاد هادی‌: ده‌مانه‌وێت عه‌قڵیه‌تی‌ وه‌به‌رهێنان بگوازینه‌وه‌ بۆ كوردستان
سه‌عدی به‌زرنجی‌: ده‌بێت كورد هه‌ڵوێستی‌ توندی‌ هه‌بێت به‌رامبه‌ر به‌غدا
یوست هلترمان: كورد له‌به‌ر لاوازی په‌نای بۆ ئه‌مه‌ریكا بردووه‌
جه‌لال تاڵه‌بانی: مادده‌ی 140 جێبه‌جێ ده‌كرێت، به‌ڵام پشودرێژی شۆڕشگێرانه‌ی ده‌وێت
ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت هاوكاری‌ كوردستان بكه‌ین
هیچ پارچه‌یه‌ك له‌ كوردستاندا نابێت سیاسه‌ت له‌سه‌ر حسابی‌ پارچه‌كانی‌ تر بكات
حاكم ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر:
نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان به‌پره‌نسیپی‌ (لاغالب ولامغلوب) كارده‌كات
ئه‌حمد ده‌نیز : دروستكردنی‌ فیرقه‌ی‌ سه‌ربازی‌ له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بۆ شه‌ڕی‌ براكوژییه‌
عه‌لی‌ كه‌ریمی‌: حیزبی‌ كوردی‌ نه‌یتوانیوه‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ كورد به‌ئاراسته‌ نه‌ته‌وه‌یییدا به‌رێت
د.نه‌وزاد عومه‌ر: ده‌بوو ساڵی‌ 1992 نه‌وت ده‌ربهێنرایه‌
سه‌باحه‌تی‌ تونجه‌ل: ئه‌وانه‌ی‌ داوای‌ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌ی‌ كورد ده‌كه‌ن ره‌وانه‌ی‌ زیندان ده‌كرێن
ئه‌حمه‌د تورك: حه‌زده‌كه‌ین بزانین په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و توركیا له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌كن
سه‌لام عه‌بدولاَ: سیستمی‌ حیزبیمان هه‌مان سیستمی‌ 50 - 60 ساڵ له‌مه‌و به‌ره‌
ئاشتی‌ هه‌ورامی‌: حیزبایه‌تی‌ ناكه‌م و نه‌ یه‌كێتیم ‌و نه‌ پارتیشم
هانس براندشاید: ده‌بێت ئه‌وروپا روونتر بڕیار بۆ كورد بدات
سادق حه‌مه‌غه‌ریب: رۆژنامه‌ی‌ ئه‌لیكترۆنی‌، رۆژنامه‌ی‌ ره‌خنه‌یه‌
عومه‌ر ئیلخانیزاده‌: دیموكراسی ناوخۆیی بۆ حیزبه‌كانی كوردستان له‌ نانی شه‌و واجبتره‌
حیـزب هـه‌ر بۆ ئـه‌وه‌ دانـه‌نراوه‌ نه‌سیحـه‌تـی‌ خه‌ڵـك بكـات
ئیبراهیم عه‌لیزاده‌: ناسیۆنالیزمی‌ چه‌پ منداڵێكه‌ ده‌گری‌ نازانێت كوێی‌ ژان ده‌كات
با فێربین بۆ خۆمان كورسیی به‌رپرسیارێتیی به‌جێبهێڵین
مسته‌فا هیجری‌: كێشه‌كانمان له‌گه‌ڵ‌ ئێران به‌گفتوگۆ یه‌كلایی‌ نابێته‌وه‌
مزگین ئامه‌د: له‌ژێر كاریگه‌ریی‌ په‌كه‌كه‌ خه‌باتی‌ گه‌لی‌ كورد پێشكه‌وتووه‌
كـورد هـه‌رزانفـرۆش و گـرانكـڕن، بـۆیـه‌ ئـه‌مـریكـــا كـه‌ڵكـیان لـێ وه‌رده‌گـرێ‌
له‌وڵاتی‌ ئێمه‌دا بووه‌ به‌باو، هه‌موو ساڵێك یادێكی‌ ساردو سڕی‌ ژه‌هربارانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ 16/3دا ده‌كرێته‌وه‌
عومه‌ر فه‌تاح: ده‌ستمان به‌ لێپرسینه‌وه‌ كردووه‌
كوێستان محه‌مه‌د: پارله‌مان ئاگای‌ له‌ گرێبه‌سته‌كانی‌ نه‌وت نییه‌
كه‌مال كه‌ركوكی‌: حه‌قی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ كورد نییه‌ خاكی‌ كوردستان بخاته‌ ریفراندۆمه‌وه‌
ئیسماعیل شوكر: دواكه‌وتنی‌ بودجه‌ ته‌نها له‌به‌ر 17% نییه‌
مایكڵ‌ رۆبن: ئه‌مریكا هاوپه‌یمانی كورده‌كانی عیراقه‌ نه‌ك هاوپه‌یمانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان
ڤینۆس فایه‌ق: به‌ستنی‌ كۆنگره‌ له‌ناوچه‌ ئه‌نفالكراوه‌كاندا لایه‌نێكی عاتیفی‌ هه‌یه‌
مامۆستا سه‌یفه‌دین عه‌لی‌ :
راپۆرته‌كانی‌ مافی‌ مرۆڤ به‌شێكیان ناڕاستن‌و له‌میدیاكان‌و ئه‌ملاو ئه‌ولاوه‌ وه‌رگیراون
سالم وه‌هبی‌: كورد نه‌یتوانیوه‌ واقیع ‌و كێشه‌كانی‌ به‌ عه‌ره‌ب بناسێنێت
زۆرێك له‌ دیموكراته‌كان‌و كۆمارییه‌كان له‌ مه‌سه‌له‌ی‌ كورد تێنه‌گه‌یشتوون
د.سامان فه‌وزی‌: سه‌ندیكا جێ باوه‌ڕی‌ هه‌موو رۆژنامه‌نوسان نییه‌
نه‌بوونی‌ یاسای‌ رۆژنامه‌وانی‌ باشتره‌ له‌و یاسایه‌ی‌ كه‌ په‌سه‌ندكرا
سه‌ڵاحه‌دینی‌ موهته‌دی‌:
ئینشیقاقی حزبه‌كان به‌شێكی بۆ سایكۆلۆژیای سه‌ركرده‌كان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌
د. جه‌زا تۆفیق تالیب
ده‌رهێنانی نه‌وت به‌رێژه‌یه‌كی زۆر زیانی هه‌یه‌ بۆ داهاتوومان
فازڵ‌ میرانی‌:
ئه‌گه‌ر بڵێم حكومه‌ت له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتی‌ حزبدا نییه‌، راست ناكه‌م
سـۆزانی خاڵه‌ شـه‌هـاب:
به‌رپرسیارییه‌تی‌ ئه‌خلاقیی لای وه‌زیره‌كانی ئێمه‌ نییه‌ و یه‌ك وه‌زیر دانی به‌ هه‌ڵه‌دا نه‌ناوه‌
توركیا له‌ڕیگه‌ی هه‌ره‌شه‌وه‌ جارێكی تر كێشه‌ی كوردی هێنایه‌وه‌ ناوه‌ندی قسه‌وباس
ئێستا که‌س به‌ په‌که‌که‌ ناڵێت تیرۆریست
جه‌بار یاوه‌ر: ئه‌گه‌ر توركیا له‌شكركێشی بكات، ئێمه‌ ناچینه‌ هیچ به‌ره‌یه‌كه‌وه‌
فوئاد عه‌جمی: په‌یوه‌ندی‌ له‌نێوان گه‌لێكی‌ بچوك ‌و وڵاتێكی‌ زلهێز موجازه‌فه‌یه‌
نه‌رمین عوسمان جێگری‌ سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ بالاَی‌ ماده‌ی‌ 140:
چۆن ده‌بێت خاكی‌ خۆت بخه‌یته‌ راپرسیه‌وه‌
قاعیده‌مان له‌ گه‌رمیان ده‌ركرد، ئاڵای‌ كوردستانمان بۆیه‌كه‌مجار هه‌ڵكرد
سه‌رۆكی‌ پژاك:
هاوكاریی‌ ئه‌مریكا بۆ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانمان قبوڵده‌كه‌ین
جه‌لال جه‌وهه‌ر:
مه‌كته‌بی‌ رێكخراوه‌ دیموكراتییه‌كان و مافی‌ مرۆڤ و كۆمه‌ڵایه‌تی‌ به‌زیاد ده‌زانم
فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد: كورد ناتوانێت هه‌موو ناوچه‌ دابڕاوه‌كان بگێڕێته‌وه‌

عه‌دنان موفتی‌:
پارله‌مان نازانێت چه‌ند پاره‌ به‌ حزبه‌كان ده‌درێت

حاكم شێخ له‌تیف: یه‌كێتی‌ و پارتی‌ باوه‌ڕیان به‌ ده‌ستور نییه‌

قادر عه‌زیز: ئێمه‌ ئۆپۆزسیۆن نین


 

Sbeiy.com © 2007-2011 All rights reserved    
ئه‌مه‌ریكا: له‌گه‌ڵ ئێران په‌یوه‌نده‌ی‌ راسته‌وخۆمان هه‌یه‌ مامۆستایانی هاوبه‌ش ستایشی سه‌رجه‌م مامۆستایانی‌ كوردستان ده‌كات به‌غدا؛ به‌هۆی ته‌قینه‌وه‌ی دو بۆمبه‌وه، 70 كه‌س بون به‌ قوربانی‌ به‌هۆی‌ كوشتنی‌ خوشكه‌زاكه‌یه‌وه‌، میرێكی كوه‌یتی‌ له‌ سێداره‌ ده‌درێت چوارقوڕنه‌؛ كارمه‌ندانی به‌شی سیانه‌ی كاره‌با مانیانگرت بۆ وه‌رگرتنی خوێندكارانی هه‌رێم، نوێنه‌ری‌ 22 زانكۆی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌ هه‌ولێرن سوریا؛ ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌، 14 كه‌س كوژراون هه‌ولێر؛ چه‌ندین كه‌س ناویان له‌ناو ليستى (دامه‌زراوان) و (دانه‌مه‌زراوان)دا نه‌هاتوه‌ته‌وه‌ سه‌ركرده‌یه‌كی شۆڕشگێڕانی‌ لیبیا: قه‌زافی له‌ شاری‌ سیرته‌ عه‌بدوڵا ئۆجه‌لان: حكومه‌تی‌ توركیا گفتوگۆكانی‌ له‌گه‌ڵ كورد وه‌ستاندوه‌ هۆشیار زێباری‌: بونی په‌كه‌كه‌ له‌سه‌ر خاكی عێراق ناشه‌رعیه‌و جێگه‌ی‌ قبوڵكردن نیه‌ 5 هه‌زار یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبون له‌ شاره‌كاندا بۆ هێزه‌كانی ناوخۆ دروستده‌كرێت ئه‌ڵمانیا؛ تارا جاف و داریوشی‌ ئیقبالی‌ كۆنسێرتێك كۆیان ده‌كاته‌وه‌ سلێمانی؛ به‌ڕێوه‌به‌ری كه‌ناڵی ئاسمانی په‌یام بانگهێشتی دادگا کراو به‌ به‌ڵێننامه‌ی شه‌خسی ئازاد کرا شانۆگه‌ری‌ گێژه‌ن نمایش ده‌كرێ