|
پیڤه‌رێ دیموكراسیێ
|
محسن عه‌بدولره‌حمان
ل جیهانا پێشكه‌فتی ده‌نگدان، راده‌ربڕین، خۆپیشاندان، ئازادیا كار، كریار، گۆتن... كه‌لتوره، دیموكراسی كریاره‌ك رۆژانه‌یه ب هه‌می هویریێن وێ ڤه خه‌لك ژیاندكه‌ت، لێ ل جیهانا پێگه‌هشتی هه‌لبژاردن وه‌ك دیارترین نیمچه نیشانا دیموكراسیێ دهێته نیاسین، كو ل رۆژهه‌لاتێ تا رادده‌یه‌كێ دیارده‌ك نوی و كویڤی یه و ب كه‌لتورێ رۆژئاڤا دهێته ناسكرن، له‌ورا مفا وه‌رگرتن ژ ڤێ پرۆسێ و پێگیری ب رێنمایێن وێ به‌ره‌ڤ ئارمانجێ ب شێوه‌یه‌ك راست و دروست یا رێژه‌یی یه و جاران سنورداره، جاران ژی ئه‌نجام به‌رۆڤاژی دبنه سه‌ده‌ما ناكوكی و شه‌رێن نافخۆ دناڤبه‌را هه‌ڤڕك و ئالیگرێن وان، د ڤان جۆره هه‌لبژاردنان دا و د ژیواره‌ك هوسا ناته‌ندروست دا، ل جهێ كه‌سێن هه‌ژی و خۆدان شیان بهێنه هه‌لبژاردن ژ لایێ ده‌نگده‌ری ڤه، كه‌سانێن نه ل ئاست دبنه جهێ متمانه‌یێ و پتر خاپاندنا رایا گشتی و جاددێ ڤه‌دگه‌ریت بۆ راگه‌هاندنه‌ك ئێك ده‌نگ، ئه‌وا دیموكراسییه‌ك ئێك ره‌نگ به‌رهه‌مدئینیت، دشیێن ب دكتاتوریه‌تا هه‌لبژاردی ناڤبكه‌ین، چنكو شه‌رعییه‌تا خۆ ژ ده‌نگێ ده‌نگه‌ری وه‌رگرتییه، ئه‌وا گه‌له‌ك گرنگیێ ب به‌ربژێری دده‌ت و ده‌نگده‌ری په‌راوێزدكه‌ت، تاكو هه‌سته‌كی لجه‌م ده‌نگده‌ری په‌یدا دكه‌ت، كو ده‌نگێ وی هیچ تشته‌كی ژ هه‌ڤكێشێ ناگۆهۆریت و ئه‌و ده‌نگی بده‌ت یان نه‌ده‌ت، به‌ربژێرێ وان دێ ده‌ركه‌ڤیت و ئه‌نجام پێشوه‌خت د ڤه‌بڕینه.
ترازیا ده‌نگدانێ ژ هه‌ر دو ده‌ستكێن (ده‌نگده‌ر- به‌ربژێر) پێكدهێت و ئه‌و ده‌نگده‌ر بڕیارا سه‌ركه‌فتن و داكه‌فتنا به‌ربژێری دده‌ت، هه‌روه‌سا ده‌نگێ ساده‌ترین ده‌نگده‌ری دگه‌ل ده‌نگێ كه‌سێ ژماره ئێك ل وه‌لاتی د یه‌كسانن، له‌ورا ده‌نگده‌ر ب نه‌زانین، سڤكاتی پێكرن، ساویلكه‌یی سه‌رده‌ریێ ب ده‌نگێ خۆ دكه‌ت، كو بدروستی ئه‌رك و ماف و سه‌نگ و بهایێ ده‌نگێ خۆ نزانیت، كو هه‌ڤسارێ ده‌ستپێشخه‌ریێ و ده‌ستنیشانكرنا رێڤه‌به‌ریا وه‌لاتی ب وی ده‌نگی دده‌ست وی دا یه، ئۆبالا مه‌زن یا ڤێ مژه‌ویاتی و لبه‌ربه‌رزه‌كرنێ ڤه‌دگه‌ریت بۆ ده‌زگایێن راگه‌هاندنێ، رێكخراوێن جڤاكێ مه‌ده‌نی، سه‌نته‌رێن ره‌وشه‌نبیری، كومه‌له و ئێكه‌تیێن پیشه‌یی...
ده‌نگه‌در د پرۆسه‌یا هه‌لبژاردنان دا سه‌نته‌ره، له‌ورا ئه‌ڤ هه‌می گرنگییه یا د ڤان رۆژان دا دبیین پێ دهێته‌دان، ده‌نگێ هاولاتی هێڤێنێ دیموكراسیێ یه، ئه‌گه‌ر خراب ده‌نگ دا ئه‌و پرۆسه هه‌می خراب بو، له‌ورا ده‌نگ نه‌تنێ ئه‌مانه‌ته، چنكو نها و پاشه‌رۆژه، به‌لكو كه‌ساتییا ده‌نگده‌ری یه، ل هه‌ر هه‌لبژاردنه‌كێ پێشبینی دهێنه‌كرن بۆ ئالیێ سه‌ركه‌فتی و رێژه‌یا ده‌نگێن هه‌ر لایه‌نه‌كی، لێ ل كوردستانێ پێدڤی پێشبینی و ته‌خمینكرنا ناكه‌ت، هێش ره‌نگڤه‌دانا دو ئێداره‌یێ (زه‌ر- كه‌سك)ل سه‌ر نه‌خشه‌یێ سیاسی یێ كوردستانێ زاله، دگه‌ل جوداهییا په‌یدابونا لیستا نیلی، كو دهێته چاڤه‌رێكرن (نیلی) گۆهۆرینه‌كێ یان راسڤه‌كرنه‌كێ د نه‌خشه‌ی دا په‌یدابكه‌ت.
|
|
|
|