|
ته‌لیێن عه‌شیره‌تگه‌ریێ
|
محسن عه‌بدولره‌حمان
د ئه‌لندا چه‌رخێ جیهانگێریێ دا ملله‌ته‌ك ژ ساده‌ترین مافێن خۆ یێن مرۆڤینی زڕبه‌هركی، د پتر ژ سه‌د سالان دا بێ هژمار قوربانیداین، هه‌ر ژ شه‌هیدێن شۆره‌ش و سه‌رهلدانان، سیداره‌دای و زیندانكرییان، دورئێخستی و تیرۆركرییان...، داكو ژ ئاغایێ عه‌شیره‌ت كریه قامچیا ده‌ستی داگیركه‌ری، ئه‌و ئاغایێ بناڤێ رێبه‌ریا عه‌شیره‌تێ پێ ل بۆهایێن مرۆڤینیێ دانای و بۆ داگیركه‌رێ وه‌لاتێ خۆ بویه ده‌ست و گۆه و چاڤ، له‌ورا ل پێناڤ ئازادیا گه‌ل سه‌ركرده و رێبه‌رێن كورد هه‌ر ژ ده‌ستپێكێ خۆ قورتالكرن ژ قه‌ید و به‌ندێن عه‌شیره‌تگه‌ریێ كو ئاغا نورنه‌راتیا وێ دكه‌ت ژ كارێن فه‌ر و ده‌ستپێكی دیت، ئانكو پێش ئازادكرنا له‌شان ئازادكرنا هزرێ ژ كۆله‌تی و دویڤه‌لانكیا به‌رته‌نگا عه‌شیره‌تێ به‌ره‌ڤ بیاڤێ به‌رفره‌هێ نه‌ته‌وایه‌تیێ پێدڤی دیت.
له‌ورا نه‌هێلانا سیته‌مێ ده‌ره‌به‌گیێ ژ درویشمێن سه‌ره‌كیێن شۆره‌ش و بزاڤێن سیاسیێن كوردی بون، پشتی پتر ژ سه‌د سالێن قوربانیدانه‌ك مه‌ردانه، ئۆمێده‌ك ل ئاسۆیێ پاشه‌رۆژا ژیانێ گه‌شبو، ئێكه‌م په‌رله‌مان هاته هه‌لبژاردن و حوكمه‌ت هاته‌دانان، لێ هه‌ر زوی به‌ری دارا ئازادیا ب خۆینا دلسۆزان هاته ئاڤدان به‌ری بگریت و زاڕۆیێن وان بێ شادببن، كۆڕه ئاغا و مالباتێن ده‌ره‌بگ پاوانكر، ئه‌ڤ وێنه‌یێ ره‌شبین هه‌مان تراژیدییه لگه‌ل جوداهییا ده‌م و جه و...، ده‌مێ مێژوناسه‌ك ئه‌ره‌ب دبێژیت (به‌ری شۆره‌شا موحه‌ممه‌د پێغه‌مبه‌ری سه‌ربگریت، ده‌شته‌كاتیا ئه‌ره‌بی كوده‌تا ل سه‌ركر).
كورد ژی پشتی پتر ژ چه‌رخه‌كی ژ سته‌م و زۆرداری و هه‌ولا ژێبرنا ناسنامه‌یا وی یا نه‌ته‌وه‌یی و دژایه‌تیكرنه‌ك كو ب ئه‌نفالان هاتییه تانجكرن، كه‌فته ته‌لیێن عه‌شیره‌تیێ و گه‌نیاتیا گۆمێن گه‌نده‌لیێ.
پرسیارا خۆ دسه‌پینیت ئه‌ڤه‌یه: عه‌شیره‌تێ هێز و ئاغای كاریزما هه‌یه، سه‌رۆكانی و ژێده‌رێ وان ژ كیڤه‌یه، نهێنییا به‌رده‌وامیا وان چییه؟
بكورتی (عه‌شیره‌ت، هۆز، خێل، Tribe) كومه‌له‌كا مرۆڤانه ژێیاتی بۆ بابكاله‌كی یان هه‌ڤپه‌یمانه‌كا هۆزه‌كی هه‌یه، ل ده‌ڤه‌ره‌كێ دژین كو ب وه‌لاتێ خۆ دناسن و ب زاراڤه‌كێ تایبه‌ت د په‌یڤن.
عه‌شیره‌ت ل سه‌رانسه‌ری جیهانێ - ژ جه‌مسه‌ری تا جه‌مسه‌ری- هه‌نه لگه‌ل جوداهیا كارتێكرنا وێ ژ جڤاكه‌كی بۆ جڤاكه‌ك دی، جڤاكی ئورۆپی شانازیێ ب بابكالێن خۆ دكه‌ن و ناڤێن وان وه‌ك نازناڤ دهه‌لگرن، لێ بێی كارتێكرن ل سه‌ر كه‌ساتیا وان یان رۆله‌ك د ئاراسته‌كرنا ژین و ژیارا و په‌یوه‌ندیێن وان یان رێكێن هزركرنا وان دا هه‌بیت، به‌رۆڤاژی جڤاكێن رۆژهه‌لاتی وه‌ك ئۆرودن، پاكستان و ئه‌فغانستان... كو عه‌شیره‌تێ ل سه‌ر ئاستێ جڤاكی و ره‌وشتی رۆله‌ك باش و هاریكار هه‌یه، ژ لایه‌ك دیڤه ژیانا هاولاتی و گه‌هێن جڤاكی ڤالنچی دكه‌ت و ده‌زگه‌هێن ده‌وله‌تێ كۆنترۆل دكه‌ت، ئانكو كارتێكرنا عه‌شیره‌تێ گرێدای رۆل و هێزا ده‌وله‌تێ و رێژا سه‌روه‌ری و دادوه‌ریا قانونێ یه.
له‌ورا نها د ڤه‌گه‌ریانا رۆلێ عه‌شیره‌تێ و بهێز ژ لاوازیا رۆلێ حوكمه‌تێ و نه‌بونا سه‌روه‌ریای قانونه‌ك دادوه‌ره، كو خه‌لك نه‌چاركر ئه‌ڤرۆ بۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندێن خۆ به‌ره‌ڤ عه‌شیرت و ئاغایێ دۆهی شۆره‌ش ل دژی كری ڤه‌گه‌ڕن، بتایبه‌ت د ڤان هه‌لبژاردنان دا كو خه‌لك گه‌له‌ك بێزاریا خۆ ژ زالبونا رۆلی عه‌شیره‌تێ و په‌راوێزكرنا شیانان ناڤه‌شێریت، به‌لكو عه‌شیره‌تێ ب كوده‌تا ل سه‌ر شه‌رعیه‌تا په‌رله‌مانی و ئاغای ب دزینا سه‌رهلدانێ دزانن، له‌ورا بدیتنا من ل جهێ دژایه‌تیكرنا عه‌شیره‌تی كو ئه‌رێنی و نه‌رێنی یێن خۆ هه‌نه، بلا بۆ هه‌لبژاردنه‌ك ده‌ستپاك ل سه‌ر بنه‌مایێ شیانێن كه‌سوكی نه میراتێ بنه‌ماله‌یی بچین، بلا بۆ حوكمه‌ته‌ك ل سه‌ر بنه‌مایێ هاولاتیبون نه حیزبایه‌تی و سه‌روه‌ریا قانونه‌ك دادوه‌ر كاربكه‌ین.
|
|
|
|