ترس له‌ شكست و سزادانی دیموكراسیه‌ت

چیا عه‌باس

له‌و ساته‌وه‌ی لیژنه‌ی باڵای هه‌ڵبژاردن به‌ فه‌رمی25 كورسی پارله‌مانی بۆ لیستی گۆڕان راگه‌یاندوه‌، ده‌بینین ده‌سه‌ڵاتدارانی شكستخواردوی یه‌كێتی هه‌ڵمه‌تێكی دوژمنایه‌تیكردنی گۆڕان یان به‌ هه‌مو شێوازێكی دژ به‌ مافه‌كانی مرۆڤ ودیموكراسیه‌ت ونه‌ریت وئادابی كورده‌واری به‌رپاكردوه‌ و به‌خه‌ستی خه‌ریكی شاردنه‌وه‌ی شكست و رێگرتنن به‌هه‌ر نرخێك بێت له‌ شكستی گه‌وره‌تر.

هه‌ڵسه‌نگاندنه‌كانی گروپه‌كانی ده‌سه‌ڵات
به‌شێك له‌ ده‌سه‌ڵاتداران بۆ دڵخۆشكردنی خه‌یاڵاوی خۆیان و ده‌سته‌ وتاقمه‌كانی فه‌زای به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانیان ده‌ڵێن كه‌ زۆرینه‌ی كورسیه‌كانی لیستی كوردستانی له‌ په‌رله‌مان وبه‌رده‌وامبونیان له‌ حوكمڕانی سه‌ركه‌وتنه‌ وئاسه‌واره‌كانی شكستیان ده‌شارێته‌وه‌.

ئه‌م هه‌ڵسه‌نگاندنه‌ یا به‌رهه‌می شێكردنه‌وه‌یه‌كی ساویلكانه‌یه‌ بۆ روداو یا هه‌وڵێكی نه‌زۆكی تره‌ بۆ چه‌واشه‌كردن. به‌پێی ئه‌م هه‌ڵسه‌نگاندنه‌ ئه‌وان هیچ گۆڕانێكی گه‌وره‌ وشكست به‌سه‌ریاندا نه‌هاتوه‌، مادام ئه‌وان له‌ ده‌سه‌ڵاتدان وبه‌رژه‌وه‌ندیه‌كانیان له‌و رێگه‌یه‌وه‌ مسۆگه‌ر به‌رده‌وامه‌. ئه‌م بۆچون وشێكردنه‌وه‌یه‌ سیماكانی بێباكی وبێخه‌می و پشتگوێخستنی ئه‌ركه‌كانی ئه‌م قۆناغه‌ هه‌ستیاره‌ له‌ دۆزی كوردایه‌تی له‌ باشوری پێوه‌ لكاوه‌ وشریخه‌یه‌كی مه‌ترسیداره‌ بۆ تینیویه‌تی وبرسیه‌تی بێئه‌ندازه‌ وبه‌ده‌ر له‌ هه‌مو پێوه‌ره‌كان بۆ ده‌سه‌ڵات وبه‌رژه‌وه‌ندیه‌ تایبه‌تیه‌كان. ئه‌مانه‌ گوناهی شكست وتێكچونی قه‌ڵا وته‌لاره‌ زێرینه‌كانی خۆیان وبنه‌ماڵه‌كانیان، ده‌خه‌نه‌ ئه‌ستۆی كادره‌ مامناوه‌ندیه‌كانی مه‌ڵبه‌نده‌كان ومدیر ناحیه‌ وقایمقام وكارمه‌نده‌ لۆكاڵیه‌كان وروخساری رازاوه‌یان به‌ گه‌نده‌ڵی و دو رویی و ویژدانی سركراویان به‌بێ وه‌فایی ولادان وته‌ماعی ناره‌وا به‌به‌رگێكی وه‌همی كوردایه‌تی وبه‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وایه‌تی نمایش ده‌كه‌ن.

هه‌ر له‌ په‌راوێزی ئه‌و ده‌سه‌ڵاتداره‌ شكستخواردوه‌دا كه‌سانێك به‌ ژماره‌ كه‌م هه‌ن وخاوه‌ن نه‌فه‌سێكی توندی شه‌ره‌نگخوازن كه‌ بۆنی خوێنی لێدێت ومێشك وهه‌ستیان ته‌نراوه‌ به‌رق وكینه‌ وتۆڵًه‌سه‌ندنه‌وه‌ و نه‌زانین. ئه‌م گروپه‌ سه‌ركه‌وتنی گۆڕان به‌ خیانه‌ت له‌ یه‌كێتی یه‌كه‌ی خۆیان ده‌زانن وداوای جێبه‌جێكردنی توندترین سزا وقه‌تل وعامی ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه‌ ده‌كه‌ن.

تاقمێكی تر له‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی پاشماوه‌ی شكست له‌نێو ژوره‌ تاریك و داخراوه‌كانیاندا واقیعیانه‌تر له‌ "هاوڕێ و هه‌ڤاڵه‌كانیان" دان به‌ شكستدا ده‌نێن ودرك به‌وه‌ ده‌كه‌ن بۆئه‌وه‌ی رێگری بكرێت له‌شكستی گه‌وره‌تر ده‌بێت به‌ هه‌ر نرخێك بێت به‌خۆیاندا بچنه‌وه‌ وبه‌شێوازی نه‌شته‌رگه‌ریه‌كی جوانكردن هه‌وڵی هه‌ڵساندنه‌وه‌ بده‌ن.

ئه‌مانه‌ بۆچونه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی واریسه‌كانی شكستن كه‌ له‌ كۆبونه‌وه‌كانی ژوره‌ داخراوه‌كاندا به‌چرپه‌چرپ باسی لێده‌كه‌ن. خاڵی هاوبه‌شی ئه‌م ده‌سته‌ وتاقمانه‌ له‌وه‌دایه‌ كه‌ خۆیان به‌ هه‌ڵبژارده‌ی نایاب وبێ وێنه‌ ده‌زانن بۆئه‌وه‌ی موقه‌ده‌راتی كورد له‌ده‌ستیاندا بمێنێته‌وه‌.

له‌سه‌روی ئه‌م هه‌مو هه‌ڵسه‌نگاندنانه‌دا ته‌نها ده‌سه‌ڵاتدارێك كه‌ سه‌رقافڵه‌یی ئه‌و هه‌مو تاقم وگروپانه‌ ده‌كات له‌ ناوجه‌رگه‌ی گۆره‌پانی گۆڕان وێستگه‌ی شكستیاندا گیرساوه‌ته‌وه‌. به‌ڕێز مام جه‌لال له‌ته‌نیشت ئه‌م سه‌كۆیه‌ی گۆڕان وشكسته‌دا گیرساوه‌ته‌وه‌ وله‌ بیركردنه‌وه‌یه‌كی قوڵدایه‌ بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی شكستی خۆی وسه‌ركه‌وتنی ركابه‌ره‌كه‌ی كه‌ هاوڕێ و هاوخه‌باتی نزیكه‌ی په‌نجا ساڵی خۆی بوه‌.

مام جه‌لال سیاسه‌تمه‌دارێكی خاوه‌ن ئه‌زمونێكی ده‌وڵه‌مه‌نده‌ و ده‌شێت درك به‌وه‌بكات كه‌ كه‌مخه‌می و خه‌مساردی خۆی بۆ داواكاری ونیه‌ته‌كانی لایه‌نه‌كانی تر هۆكارێكی سه‌ره‌كی ئه‌م بارودۆخه‌یه‌ و بۆ ئه‌وان واقیعێكی تاڵ‌ خوڵقاوه‌، كه‌ به‌ئاسانی گوزه‌ری تێدا ناكرێت. به‌رێزیشی تا هه‌نوكه‌ خۆی له‌ هه‌ڵسه‌نگانده‌كانی هاوڕێكانی دوره‌په‌رێز راگرتوه‌ و راسته‌وخۆ خۆی نه‌كردوه‌ به‌ خاوه‌نیان، تائێستا له‌سه‌ر ئه‌و سه‌كۆیه‌ و راشكاوانه‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی خۆی به‌ میلله‌ت رانه‌گایندوه‌. مانایه‌كی ئه‌م دوره‌په‌رێزیه‌ ره‌تكردنه‌وه‌ی واقیعێكه‌ كه‌ به‌دڵی به‌ڕێزی نیه‌.

رێككه‌وتنامه‌ له‌ شه‌راكه‌ته‌وه‌ بۆ به‌زه‌یی و شه‌فاعه‌ت
تا ئه‌م چركه‌یه‌ش ده‌سه‌ڵاتی شكستخوارد بوێرانه‌ و بابه‌تیانه‌ و كراوه‌ هۆكاره‌ راستیه‌كانی شكستیان به‌یان نه‌كردوه‌. له‌جیاتی ئه‌وه‌ سه‌رقاڵی ئه‌وه‌ن كه‌ سه‌ركه‌وتنی گۆڕان گه‌مارۆبده‌ن و ئیحتوای بكه‌ن و شكستیان بشارنه‌وه‌ وبه‌ سێریمۆنیه‌كان و سیناریۆكانی شانۆگه‌ری دیموكراسی و حوكمڕانی مه‌زنترین سه‌ركه‌وتنی ئیراده‌ی دیموكراسیانه‌ی به‌شێكی زۆری میلله‌ت له‌باربه‌رن.

ده‌سه‌ڵاتدارانی یه‌كێتی به‌ عه‌قڵیه‌تیه‌كی سیاسی شیزۆفرینا ئاسا ره‌فتاری وه‌همی ده‌كه‌ن. له‌لایه‌كه‌وه‌ باش ده‌زانن كه‌ هه‌نوكه‌ زۆربه‌ی سه‌رانی پارتی به‌چاوێكی تره‌وه‌ سه‌یریان ده‌كه‌ن و به‌ شیكردنه‌وه‌ و جه‌مع و ته‌رحی ئه‌وان ده‌سه‌ڵاتدارانی یه‌كێتی به‌هیچ شێوه‌یه‌ك زیاتر له‌ 17 كورسیان به‌ده‌ست نه‌هێناوه‌، بۆیه‌ له‌ پله‌ی سێیه‌مدان له‌ زنجیره‌ی گه‌وره‌یی قه‌واره‌ سیاسیه‌كانی كوردستان. هه‌روه‌ها باش ده‌زانن كه‌ به‌ڕێز مه‌سعود بارزانی به‌ ره‌چاوكردنی ته‌مه‌نی به‌رێز مام جه‌لال و ئه‌زمونه‌كانی مێژوی هه‌ر دولایان و بۆئه‌وه‌ی چیتر ده‌سه‌ڵاتی شكستخواردو زیاتر په‌رته‌واوه‌زه‌ ولاوازتر نه‌بێت، رازی بوه‌ وه‌ك برا 59 كورسیه‌كه‌ دابه‌ش كه‌ن وبه‌مه‌ش ئه‌و ده‌سه‌ڵاتدارانه‌ی یه‌كێتی له‌به‌ر ئه‌و هۆیانه‌ له‌ حوكمدا هێشتۆته‌وه‌ وپله‌ی سه‌رۆك وه‌زیرانیشی پێبه‌خشیون، له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ی پارتی گه‌وره‌ترین هێزی سیاسیه‌ وله‌لایه‌كی تره‌وه‌ به‌ده‌ستی به‌هێز وهێدی هێدی تابتوانن ئه‌و بونیاده‌ شكسته‌ ده‌دۆشن وده‌گوشن. به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتدارانی شكستخواردوی یه‌كێتی به‌دوای هیچ رێگایه‌كی واقیعیانه‌ی ده‌ربازبوندا ناگه‌ڕێن و هه‌نوكه‌ ده‌توانن ته‌نها له‌په‌راوێزی شه‌راكه‌تدا گوزه‌ران بكه‌ن و پێشی قایڵن له‌ترسی له‌ده‌ستدانی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی حوكمڕانی و ئه‌و شه‌راكه‌ته‌ شه‌فاعه‌تداره‌ی پارتی له‌گه‌ڵًیاندا.

ئه‌م دیلێمایه‌ی ده‌سه‌ڵاتدارانی یه‌كێتی له‌نێوان پاشكۆیه‌تی بۆ شه‌راكه‌ت وشكستدا هاوكێشه‌یه‌ك نیه‌ بتوانن به‌ ئاسانی خۆیانی لێ قورتاربكه‌ن ومیلله‌ت نرخێكی زۆری ئه‌م دۆخه‌ ده‌دات. له‌بری ئه‌م پاشكۆیه‌تیه‌ له‌ شه‌راكه‌تدا ده‌كرێت خۆیانی لێبپه‌سێنن و واز له‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی حوكمڕانی بهێنن و به‌خۆیاندا بچنه‌وه‌ و واز له‌و بیرۆكه‌ نادروسته‌ی كه‌ پروپاگه‌نده‌ی بۆ ده‌كه‌ن بهێنن، گوایه‌ ته‌نها به‌ نیه‌ت وبازوی ئه‌وان و پارتی حوكمرانی به‌ڕێوه‌ده‌چێت و چاكسازی ونوێبونه‌وه‌ش هه‌ر به‌وان ده‌كرێت، دان به‌شكستی دیموكراسانه‌یان بنێن و ئاكامه‌كانی ئه‌و شكستیه‌ قبوڵ‌ بكه‌ن به‌ دوركه‌وتنه‌وه‌یان له‌ حوكمڕانی و رێگه‌ی ئۆپزسیۆنێكی كارا هه‌ڵبژێرن و كار بۆ راستكردنه‌وه‌ی خۆیان بكه‌ن. له‌ مێژوی میلله‌تاندا زۆرجار رویداوه‌ كه‌ حیزبه‌ گه‌وره‌ ره‌سه‌نه‌كان له‌ ئه‌نجامی شكستیان له‌ هه‌ڵبژاردندا رێگه‌ی ئۆپۆزسیۆنیان هه‌ڵبژاردوه‌ و چه‌ند ساڵێكی دواتر به‌ هێزتر و چڕوپڕتر له‌رێگه‌ی سه‌ركه‌وتنی دیوكراسیه‌وه‌ ده‌سه‌ڵاتیان گرتۆته‌وه‌ ده‌ست و وڵات ومیلله‌ته‌كانیان له‌ قه‌یران وكێشه‌ی گه‌وره‌ لاداوه‌ و پاراستوه‌.

ئه‌م داوكاریه‌ له‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی ئێستای یه‌كێتی ناگونجێت له‌گه‌ڵ‌ سروشت و خه‌سڵًه‌ته‌كانیان وته‌نها وه‌ك خه‌ون وخه‌یاڵێكی ساكار وبێگه‌رد ده‌چێته‌ ژێرگڵه‌وه‌، چونكه‌ ته‌نها پێناسه‌ی ئه‌وان بۆ دیموكراسیه‌ت و په‌سندكردنی مانه‌وه‌یانه‌ له‌ ده‌سه‌ڵات. له‌كاتێكدا نابێت ده‌سه‌ڵات به‌هیچ شێوه‌یه‌ك به‌هاتر وگه‌وره‌تر بێت له‌ دیموكراسیه‌ت وئه‌م شێوه‌ بیركردنه‌وه‌ی ئه‌وان ته‌نها له‌ ره‌حمی ده‌سه‌ڵاتی تۆتالیتار و تاكره‌وه‌كاندا گه‌رای خۆی داده‌نێ وگه‌شه‌ده‌كات.

ده‌سه‌ڵات وترس و سزادانی دیموكراسیه‌ت
فۆبیای ده‌سه‌ڵاتدارن به‌گشتی وئه‌وه‌ی یه‌كێتی به‌تایبه‌ت له‌ شكستێكی گه‌وره‌تر توشی شپرزه‌یی وهه‌ڵچونێكی بێئه‌ندازه‌ی كردون وسه‌رقاڵی له‌باربردنی سه‌ركه‌وتنی دیموكراسیانه‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانن، به‌ كار وكرده‌وه‌ی دژ به‌ دیموكراسیه‌ت وبۆ مه‌به‌سته‌كانیان چه‌ند رێگایه‌كی پر مه‌ترسیان گرتۆته‌به‌ر:
له‌ قاڵبدانی فراكسیۆنی كوردستانی له‌ په‌رله‌ماندا و داڕشتنه‌وه‌ی وه‌ك بلۆكیكی داخراوی كۆنترۆڵكراو له‌لایه‌ن ئیراده‌ی حیزبیه‌وه‌ و له‌یه‌كه‌م دانیشتنی پارله‌مانی تازه‌ هه‌ڵبژێردراو پێڕه‌ویان كردوه‌. هه‌روه‌ها داخستنی ده‌روازه‌ دیموكراسیه‌كان به‌ڕوی نوێنه‌رانی تردا له‌ناو ئه‌و په‌رله‌مانه‌دا و پشتگوێخستنی پێشنیاز وخاڵه‌ سودمه‌نده‌كان له‌ به‌رنامه‌ی كاركردنیان ئه‌و زه‌نگه‌ مه‌ترسیدارانه‌ن كه‌ ئه‌م ده‌سه‌ڵاته‌ به‌هه‌مان عه‌قڵیه‌تی پێش شكست به‌نیازه‌ سه‌رجه‌م ده‌سه‌ڵات و ده‌زگاكانی هه‌رێمی كوردستان بۆخۆی پاوان بكات. ته‌نها نیه‌ت له‌م ره‌فتاره‌ دژ به‌ دیموكراسیه‌تی راسته‌قینه‌ دژایه‌تیكردنی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانه‌ و له‌یه‌كترازانی له‌ جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی كه‌ متمانه‌ی پێداوه‌. ئه‌م ره‌فتاركردنه‌ ته‌نها له‌ سیسته‌مه‌ "دیموكراسیه‌ وه‌همیه‌كانی" تاكڕه‌وان و تۆتالیتاره‌كاندا به‌دی ده‌كرێت و هه‌وڵێكه‌ بۆ له‌باربردنی پرۆسه‌ی دیموكراسیه‌ت.

له‌لایه‌كی تره‌وه‌ ده‌سه‌ڵاتی شكست كارده‌كات بۆئه‌وه‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان بخاته‌ ژێر گه‌وره‌ترین فشاره‌وه‌، بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ به‌شێوازێكی هه‌ڵبژارده‌ لایه‌نگرانی گۆڕان به‌پاساوی پوچه‌ڵی ئیداریه‌وه‌ نانبڕ ده‌كات و ئه‌زیه‌تیان ده‌دات وبرسیان ده‌كات. ئه‌مه‌ ره‌فتارێكه‌ دژ به‌ هه‌مو پرنسیپه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی مافی مرۆڤ له‌ ئازادی راده‌ربڕین و ده‌نگدان. ده‌سه‌ڵات سزای سه‌ركه‌وتنێكی دیموكراسیانه‌ كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندیدا نیه‌ به‌ برسیكردن و ئه‌زیه‌تدان ده‌دات. لێره‌دا پێویسته‌ بوترێت ئه‌گه‌ر سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم و حكومه‌ت بیده‌نگی هه‌ڵبژێرن له‌مه‌ڕ ئه‌و نانبڕین و ئه‌زیه‌تدانه‌ی لایه‌نگرانی گۆڕان ئه‌وا گوناهی ئه‌و كارانه‌ ده‌چێته‌ ئه‌ستۆی ئه‌وانیش.

هه‌روه‌ها ده‌سه‌ڵاتی شكست كه‌مپینێكی توندی راگه‌یاندنی گرتۆته‌به‌ر بۆ دژایه‌تیكردنی گۆڕان و ناوزڕاندنی گۆڕانخوازه‌ ناسراوه‌كان و بۆئه‌و مه‌به‌سته‌ی سڵ‌ له‌هیچ ناكاته‌وه‌. ئه‌و ده‌سه‌ڵاتدارانه‌ تا ئه‌م ساته‌ش دركیان به‌وه‌نه‌كردوه‌ كه‌ گۆڕان له‌ خه‌ڵكه‌وه‌ هه‌ڵقوڵاوه‌ و بۆ خه‌ڵكه‌ و كاراكته‌ره‌كانی ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه‌ ئه‌گه‌ر له‌ خه‌ڵك دوربكه‌ونه‌وه‌ و به‌ده‌نگ داواكاری و داخوازیه‌كانیانه‌وه‌ نه‌چن، ئه‌وا هه‌مان چاره‌نوسی ئه‌وان چاوه‌ڕوانیان ده‌كات. خه‌ڵك له‌ده‌وری گۆڕان كۆبۆته‌وه‌، چونكه‌ ئومێدی هه‌یه‌ ئه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتداران له‌ماوه‌ی نزیكه‌ی 20 ساڵ‌ بۆی نه‌كردون ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه‌ هه‌وڵیان بۆ بدات و هه‌میشه‌ش حوكمی جه‌ماوه‌ر و خه‌ڵك بڕیارده‌ر و ره‌وا و به‌جێیه‌.

ده‌سه‌ڵاتداران له‌مه‌ڕ هه‌ڵبژاردنه‌كان بۆ ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك و ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق فشارێكی زۆر ده‌كه‌ن تا هه‌مو لیسته‌ كوردیه‌كان و به‌تایبه‌ت گۆڕان به‌یه‌ك لیست دابه‌زن به‌پاساوی مسۆگه‌ركردنی یه‌ك هه‌ڵوێستی كورد له‌ به‌غدا و ناوچه‌ دابڕاوه‌كان و به‌ تایبه‌ت كه‌ركوك. ئه‌م فشاره‌ خه‌سته‌ چه‌ند بنه‌مایه‌كی تێدا حه‌شاردراوه‌، له‌سه‌رویانه‌وه‌ ترسه‌، ترس له‌سه‌ركه‌وتنێكی تری لیستی گۆڕان كه‌ ئه‌و رێكخستنه‌ له‌نگه‌ی پارسه‌نگی هێز له‌نێوان ده‌سه‌ڵاتداران به‌پێی رێككه‌وتنامه‌ی شه‌راكه‌ت زۆرتر تێكبچێت و به‌رژه‌وه‌ندیه‌ تایبه‌ته‌كانیشیان بكه‌ونه‌ ژێر ره‌حمه‌تی سه‌ركه‌وتنێكی تری دیموكراسیانه‌وه‌. بێگومان له‌كاتێكدا گۆڕان سه‌ركه‌وتنی به‌ده‌ستهێنا به‌پێڕه‌وكردنی به‌رنامه‌ی سیاسی خۆی له‌ هه‌مو بواره‌كاندا كارده‌كات. به‌رنامه‌ سیاسیه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كه‌ی زۆر ئاشكرا و رونه‌ و له‌ئاستی خواستی نه‌ته‌وه‌ی كوردایه‌. بۆیه‌ زه‌قكردنی ئه‌م خاڵه‌ و باسكردنی به‌و شێوه‌یه‌ مه‌به‌ست لێی دروستكردنی گومانه‌ له‌ به‌رنامه‌كانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان. له‌باتی ئه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵات بگه‌ڕێت به‌دوای خاڵه‌ هاوبه‌شه‌كانی له‌گه‌ڵ‌ به‌رنامه‌ی گۆڕان و بكه‌وێته‌ دیالۆگێكی بنیاتنه‌ر بۆ به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی ترسی لێنیشتوه‌ وبه‌و ئاراسته‌ چه‌وتانه‌دا كارده‌كات. خه‌ڵك له‌ترسی ده‌سه‌ڵات تێده‌گات، به‌ڵام جه‌ماوه‌ری گۆڕان ره‌تیده‌كاته‌وه‌ و به‌ناڕه‌وای ده‌زانێت. له‌هه‌مان كاتیشدا ئیشوكاری نوێنه‌رانی ده‌سه‌ڵات له‌ به‌غدا وله‌ ناوچه‌كانی تر و به‌تایبه‌ت له‌ كه‌ركوك له‌ماوه‌ی شه‌ش ساڵی رابوردودا كه‌موكوڕی و خه‌مساردی وناڕه‌وایی و گه‌نده‌ڵی وپشتگوێخستنی زۆری پێوه‌ دیاره‌، بۆیه‌ راشكاوانه‌ ده‌سه‌ڵات متمانه‌ی به‌ خۆی كه‌مبۆته‌وه‌ ومه‌به‌ستیه‌تی به‌رێگه‌ی یه‌ك لیستیه‌وه‌ له‌ سه‌ركه‌وتنی داهاتوی گۆڕان له‌و شوێنانه‌ شه‌ریك بێت.

گه‌مه‌كانی دیموكراسیه‌ت بۆهه‌مو لایه‌ك ره‌وان
باشتره‌ ده‌سه‌ڵات به‌ئاگابێته‌وه‌ كه‌ لیستی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان وه‌ك لیستی هاوپه‌یمانی كوردستانی له‌ به‌غدا ولیستی برایه‌تی له‌ كه‌ركوك وهه‌مو لیسته‌كانی تریش ئازاد وسه‌ربه‌ست ده‌بێت، له‌ داڕشتنی هاوپه‌یمانیه‌كانی خۆی به‌شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ‌ به‌رنامه‌كه‌ی بگونجێت وخزمه‌ت به‌ دروشمی عێراقێكی دیموكراسی وفیدراڵ‌ وخزمه‌ت به‌ میلله‌ته‌كه‌مان بكات، له‌ پاراستن وگه‌شه‌پێدانی ده‌سكه‌وته‌كان وكاركردن بۆ هێنانه‌دی ئه‌و ئه‌ركانه‌ی له‌سایه‌ی باری ئاڵۆزی یاری عێراق و لاوازی هه‌ڵسوراندنی ده‌سه‌ڵات و حیزبه‌كانیان له‌ به‌غدا و ناوچه‌ دابڕاوه‌كان له‌ ئاسمانی سیاسیدا بێ چاره‌ گیرساونه‌ته‌وه‌.

ئه‌گه‌ر ده‌سه‌ڵات ئه‌م راستیه‌ په‌سند نه‌كات ئه‌وا ئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌ی لیستی گۆڕان به‌ده‌ستی بهێنێت ته‌واوی ره‌وایه‌تی ده‌سه‌ڵاتداران ده‌خاته‌ به‌رده‌م پرسیارێكی گه‌وره‌وه‌ و ئه‌و بنه‌ما جه‌ماوه‌ریه‌ی ئێستایان به‌پێوه‌ره‌كانی دیوكراسیه‌ت زیاتر له‌ رزۆكتر و لاوازتر ده‌بێت.

پرسیار ئه‌وه‌یه‌ ئایا ده‌سه‌ڵات شكستێكی دیمكراسیانه‌ی تر په‌سند ده‌كات؟ ئه‌گه‌ر په‌سندیشی نه‌كرد چیده‌كات؟ و بارودۆخه‌كه‌ به‌ره‌و كوێ ده‌چێت؟ هه‌ڵوێستی جه‌ماوه‌ر و ئۆپزسیۆن و شه‌قامی كوردی چۆن و چی ده‌بێت؟

یه‌ك شت رون و ئاشكرا و بێگومانه‌ ئه‌ویش ئه‌گه‌ر ده‌سه‌ڵات به‌م شێوازه‌ی ئێستا درێژه‌ به‌ سیاسه‌ت وكرداری بدات، ئه‌وا دوچاری شكستی زۆر گه‌وره‌تر و ئازارده‌رتر ده‌بێته‌وه‌.


23/09/2009 بینین: 10695
وتاره‌کانی تری نوسه‌ر
به‌ناوی گۆڕانه‌وه‌ ... یا به‌ رۆحیه‌تی گۆڕان؟...
بارزانی نێوان به‌غدا و واشنتۆن...
گۆڕان و یه‌کێتی به‌ره‌وکوێ؟...
وێڕای جیاوازیه‌کانی گۆڕان و یه‌کێتی...
چۆن سه‌رۆکێکمان پێویسته‌؟...
ئه‌گه‌ر مام جەلال بتوانێت ...
نیو سه‌ده‌ نێوان نه‌وشیروان مسته‌فا و مسعود بارزانی...
بۆچی شه‌ڕ یه‌خه‌ی کوردی گرتوه‌؟...
نوێنه‌رانی کورد و قه‌یرانه‌کان‌ ...
شه‌ڕی داعش... چۆن؟...
بۆچی داعش په‌لاماری کوردستانیدا؟...
کورد له‌داوی دڵه‌ڕاوکێی ئه‌مەریکادا...
گۆڕان و وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌...
چه‌ند جه‌مسه‌رێکی یه‌کێتی بۆ واده‌که‌ن؟‌...
ئایا گۆڕان په‌له‌ی کردوه‌؟...
گۆڕان و کێشه‌ ناوخۆییه‌کانی یه‌کێتی...
چاوه‌ڕوانی چی بین له‌ رێکه‌وتن؟...
گۆڕان... گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ سه‌ره‌تا!...
سلێمانی و هاوسه‌نگی هێز...
کورد و جه‌نگی دوه‌م دژ به‌تێرۆریزم...
گۆڕان و پارادۆکسی حوکمڕانی...
میحنه‌تی کورد و ده‌ربازبون ...
تارمایی رێکه‌وتنی ستراتیژی...
هیتله‌ره‌که‌ی‌ ئیسلام...
یه‌کێتی... تاکه‌ی به‌م شێوه‌یه‌؟...
پارتی و یه‌کێتی له‌ ته‌رازوه‌که‌ی داعشدا...
چۆن مامه‌ڵه‌ی گو‌رگه‌ بۆره‌که‌ بکه‌ین؟...
ئایا ئه‌مه‌ ناچاریه‌ له‌ گه‌ڵ به‌غداد؟...
ته‌نگه‌به‌ره‌کانی به‌رده‌م کورد...
مه‌راق و خه‌مه‌کانی بارزانی...
داوێنی به‌رپرسیاریه‌تی سه‌رکردایه‌تی کورد؟...
راگه‌یاندنێکی خۆپه‌رستانه‌ له‌ شه‌ڕکردنی داعشدا...
سه‌رۆک کۆمارێکی بێ شانس...
ناڕه‌زایه‌تی له‌ گۆڕان... بۆچی؟...
سه‌ربه‌خۆیی به‌ئیجازه‌ی ده‌ستور...
ده‌وڵه‌تی کوردی نێوان ده‌ڵه‌مه‌یی و ئه‌گه‌رێکی به‌هێزدا...
داعش و هه‌ریسه‌ی کوردی...
به‌ڵێ کاک نه‌وشیروان ''تاکڕه‌وه‌''...
داعش منداڵێکی لاسار له‌ گه‌مه‌ی گه‌وره‌کاندا...
کورد له‌به‌رده‌م دو‌ڕیانێکدا...
ئێران چی لێمان ده‌وێت؟...
بۆ یه‌کێتی واده‌کات؟...
ته‌وقه‌کانی سه‌ر سلێمانی و رێگه‌چاره‌؟...
ئه‌مجاره‌ ده‌نگ به‌ هه‌مو ره‌نگه‌کان بده‌م؟...
کزبونی ئه‌ستێره‌ی یه‌کێتی... بۆچی؟...
عه‌مره‌کاران‌ لەنێوان‌ هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن و پێکهێنانی کابینه‌دا...
کورد و زه‌لکاوه‌که‌ی مالیکی...
گۆڕان و هزری نه‌ته‌وه‌ و ناوچه‌ دابڕێنراوه‌کان...
کابینه‌ی هه‌شت و متمانه‌و رۆحی نه‌ته‌وه‌یی...
یه‌کێتیه‌کی خنجیلانه‌...
گۆڕان و پارتی له‌به‌رده‌م ئه‌زمونێکی سه‌ختدا...
گۆڕان له‌ سه‌نگی مه‌حه‌کدا...
برینه‌کانی یه‌كێتی و عشقێکی پڕوکاوه‌...
گۆڕان و ئیرسی مام جەلال...
گۆڕان و ئیرسی حوکمڕانی پێشو...
بۆچی و چۆن گۆڕان به‌ره‌و ده‌سه‌ڵات ده‌ڕوات؟...
ئه‌سته‌نگه‌کانی به‌رده‌م گۆڕان له‌ حوکمڕانیدا...
کاوه‌ گه‌رمیانی له‌ چاوڕوانی گۆدۆدا...
گۆڕان و پارتی و دڵته‌نگبوه‌کان...
گۆڕان و کۆتایی قۆناغێك...؟...
سلێمانی نێو به‌رداشی دوانه‌ی ده‌سه‌ڵات...
دکتۆر به‌رهه‌م و گارده‌ دێرینه‌کانی یه‌کێتی...
هه‌رێم لە پاشکۆی تورکیادا ...
وه‌ستان به‌یه‌که‌وه‌ و که‌وتن به‌ته‌نیا...
پاش ده‌نگدان؟...
پێش ده‌نگدان ... بیان ناسن...
حوکمڕانی ترس...
سێرکی نه‌ته‌وه‌یی...
خه‌ون و شه‌ڕه‌ شیرینه‌کان...
نه‌ترسان له‌ مێژو...
بۆ پارتیه‌کان...
پارتی بۆ وا ده‌کات؟...
ده‌ستوری ده‌ستی دو...
سیاسه‌ت و ده‌ستور: زیمبابۆ و کوردستان...
سیاسه‌تی (ده‌سکه‌ گوڵه‌که‌ی) ده‌سه‌ڵاتدارانی یه‌کێتی...
دید و هه‌ڵسه‌نگاندنێک بۆ حوکمڕانی بارزانی‌...
دوانه‌ی ده‌سه‌ڵات و هه‌ڵبژاردنه‌کان...
وه‌همی چاکسازی و سه‌رابه‌که‌ی ئۆپۆزسیۆن و داتاشینی ده‌سه‌ڵات‌ ...
بودجه‌ و به‌قاڵی...
تارماییه‌کانی په‌یوه‌ندی کورد و ئیسرائیل...
له‌ ماڵئاوایی ئه‌مساڵدا، وانه‌یه‌ک بۆ منداڵانی شاره‌که‌م...
(ئه‌میره‌که‌ی) میکافیلی یا(پاشاکه‌ی) هۆبیس؟...
هه‌ڵه‌ تێمه‌گه‌ن... مالیکی بۆخۆی راست ده‌کات...
ئێران و بارزانی...
هه‌رێمێکی‌ ره‌ش و سپی...
تارماییه‌کانی نه‌وتی هه‌رێم...
رێکه‌وتنی سێپته‌مبه‌ر و ئاراسته‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌که‌ی‌ ...
کوردستان، ته‌کساسێکی نوێی نه‌وتچیه‌‌ ئه‌مەریکیه‌کان...
نه‌وت فرۆشێکی گه‌ڕۆک...
مێژوی کۆمه‌ڵه و حکایه‌ت بێژه‌کان...
36+ ؟...
گۆڕان و به‌رپرسیاریه‌تی...
بارزانی بۆ وایکرد...
ئەم دۆخە بەرەو کوێ؟...
بەڕێزان و متمانە...
گرێبەستی سیاسەت و مۆراڵ لە باشوری کوردستان...
پێش داڕماندن...
کارنامەی بارزانی و هزری نەتەوەییمان...
دیلێماکەی بارزانی...
جارێکی تر تاڵەبانی و بارزانی و مالیکی...
لە سلێمانییه‌وه‌ -2-...
لە سلێمانیەوە ...
گۆڕان بەرەو کوێ؟...
کورد و قەیرانی شیعە و سوننە...
تاڵەبانی و بارزانی، دو روی یەک دراو...
سەقامگیری و ئارامی و مەترسیەکان...
مەملەکەت تەنها بە پاشا بەڕێوە ناچێت...
کورد له‌ نێوان مەرجەعیەتی کوردستان و نوێنەرایەتی بەغدا...
ئیمپراتۆریەتێک لەسەر خۆڵەمێش... یا ...؟...
مالیکی، شەبەحەکەی ئێران...
گۆڕان و هاوسەنگی هێز لە کوردستان...
پەتای ئێرانی و......
نزای دانوستان...
دوانەی ستەمکاری لە کوردستان: هێز و دەسەڵات ...
کردار شەرتە، ئەمما چ کردارێک؟...
میدیای حیزب لەنێوان جادوگەری و پەیامی یەزدانیدا...
ناسنامە و شەرعیەت لە گێژاوی قەیراندا...
تاڵەبانی و پشکی لەم قەیرانەدا...
سوتاندنی رۆما و سلێمانی...
سلێمانی دەستەمۆ ناکرێت...
ئایندەیەکی نادیار...
شۆڕشگێڕەکانی دوێنێ و ستەمکارەکانی ئەمڕۆ...
ئەم دو سەرکردەیە و مێژو و ئێستا...
منداڵە یاخیبوەکان...
دەسەڵات لەبەردەم نابوتی سیاسیدا...
خۆپێشاندانەکان لەنێوان لوتکەی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆندا...
قەیران و ئاغاکانی دیموکراسیەت...
نەدەبو گۆڕان......
ئایا گۆڕان و دەسەڵات دەگەنە ئەنجامێک؟...
پێگەی کورد لە سیاسەتی ئەمه‌ریکادا...
ئێمە ته‌نها فریشتە نین...
دەسەڵاتدارانی کورد وهاوکێشەی سیاسەتی واقیعی...
گۆڕان لەنێوان کەلەپوری چه‌قبه‌ستو و عەقڵانیەتدا...
بەغدا لە مالیکی دوەمدا چی لە کورد دەوێت؟...
کشانەوەی گۆڕان، سەرەتا و ئه‌زمونێکی نوێ ...
فانتۆمی بیابان و تەرێتی و شکانی...
خەزانی حیزب...
گۆڕان‌و داڕشتنێکی جیاواز...
گۆڕان و دەسەڵات و نەتەوە...
گۆڕان و یەکێتی، سارێژکردنی برینەکان...
هەرێم لە جەنجاڵی سیاسەتی "هێزی نەرم"ی تورکیادا...
گۆڕان و ئایندەی ناسیۆنالیزمی کوردی...
رێککەوتنامەی نه‌ته‌وه‌یی یا گرێبەستی حیزبی...
دەسەڵات و قەیرانێکی سەخت...
یەک هەڵوێستی تەڵەیە یا بەردی نزا؟ ...
لەسایەی ئەم دەسەڵاتەدا... بەرەوکوێ؟...
گۆڕان خەریکی چیە؟...
قه‌ناعه‌ت و پێداچونه‌وه‌...
ره‌شبینیه‌ك: مه‌ترسیه‌كانی شورای حیزب...
لە دامێنی هەڵوەستەیەکدا...
كارله‌كار ترازاوه‌...
ده‌نگ بۆچی بده‌م؟ ...
گۆڕان له‌نێو خواست‌و واقیعدا...
ده‌مكوتكردن یا...؟...
گۆڕان له‌به‌رده‌م ئه‌رك و ئه‌گه‌ره‌كاندا...
هه‌ڵه‌بجه‌ و راسته‌یه‌كان له‌چه‌ند لاپه‌ره‌یه‌كی مێژودا...
سلێمانی و باب العالی و سه‌دری ئه‌عزه‌م
بابی عالی چیه‌؟...
ده‌ریای عێراق وكه‌شتی كوردی...
زۆرینه‌ی بێده‌نگ و ئۆپزسیۆنكردن له‌ ده‌ره‌وه‌ی پارله‌مان...
"گێژه‌ڵوكه‌ی نێو فنجان" یا شنه‌بای گۆڕان...
ئایا شكستی ده‌سه‌ڵاتدارانی یه‌كێتی كۆتایی جه‌لالیه‌؟...
چه‌مكی شكست له‌ هزری وشكی برینداربوی ده‌سه‌ڵاتدارانی یه‌كێتیی دا...
ده‌سته‌ وتاقمه‌كانی ده‌وروبه‌ری مام جه‌لال و فرمێسكه‌كانی خوایه‌ك...
ئایا مام جه‌لال یش براوه‌ نیه‌؟...
ئه‌وان......
جه‌مسه‌رگه‌ری وگۆڕان ونیه‌تی نه‌ته‌وه‌یه‌ك...
هێمنی گه‌رده‌لولێك...
دوالیزمی (حیزب وده‌سه‌ڵات) له‌ به‌رامبه‌ر گۆراندا...
بێ ناونیشان...
هه‌ڵبژاردن له‌سایه‌ی هێرشی حیزبدا...
باسێك له‌ مێژویه‌كی داپۆشراو...
ئه‌تككردنی جوانیه‌كان...
پلاسیبۆی كوردی *...
سه‌راب و زوقم...
لیستی نوێكردنه‌وه‌ و ئه‌گه‌ره‌كان...
توڕه‌یه‌ نیشتمان... توڕه‌یه‌...
حكومه‌ت ‌و حیزب به‌ره‌و كوێ‌؟...
قه‌ڵایه‌كی گه‌وره‌... یه‌كێتیی ناو یه‌كێتی‌و تێكده‌رانی...
ته‌لقینكردنی ریفۆرم ‌و زیندوبونه‌وه‌ی...
وشكی‌و نه‌زۆكی خه‌یاڵێك...
زۆرینه‌ وكه‌مینه‌ وبۆچونێكی جیاواز...
به‌ره‌وكوێ ؟...
به‌ڵای‌ گه‌نده‌ڵی...
چاره‌نووس وچاوه‌زار...
قه‌یرانه‌كانی كوردو تای ته‌وافوق و دیموكراتیه‌ت و ده‌ستور...
ته‌وافق و په‌رته‌وازه‌بوون...
ئه‌مه‌ریكا و كورد: چه‌ند ساڵێك له‌ گه‌مه‌كردن...
كوێر و چاوساغ...
ره‌نگ و ئاوازی جیا...
ریفۆرم .. و چێشتی مجه‌ور... و گۆڕان...
باشوور و توركیا، ئه‌وه‌ی ئاشتی بوێت ده‌بێت خۆی بۆشه‌ر ئاماده‌بكات...
وه‌رزی كاڵبونه‌وه‌ وهه‌ڵساندنه‌وه‌ ...
تاریكی ئه‌شكه‌وت و سوننه‌تی په‌رستگه‌...
ئایا چیتر ماوه‌.....؟...
شێر و خه‌ت...
هه‌ڵه‌ی مێژوو و مێژووی هه‌ڵه‌...
گرێ كوێره‌كان...
كێ ده‌پرسێته‌وه‌؟...
ساتی راستییه‌كان...
ته‌وافقی كوردی بۆ چییه‌؟...
چه‌پ و ریفۆرم و "نۆستاڵجی"...
كێ دۆڕاوه‌... توركیا؟...
كوردایه‌تی له‌نێوان "كوردستان یا نه‌مان"‌و "كوردستان ‌و مان"...
كه‌ركوك و بۆچوونێكی جیاواز...
ئایا پارتی چی ده‌وێت؟...
نوێترین هه‌واڵ...
(سبەى) خۆى نوێ دەکاتەوە ...
ئه‌مڕۆ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ و سه‌ركردایه‌تی‌ و ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵ هەڵدەبژێردرێن...
به‌رشه‌لۆنه‌ دوه‌م نازناوی ئه‌م وه‌رزه‌ی به‌ده‌ستهێنا...
داعش زیندانی تەدمور دەتەقێنێتەوە...
سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان: دەستور دەبێت سەقامگیری بەدیبهێنێت...
لیژنەی دەستور هەفتەی چوارجار كۆدەبێتەوە...
بان كی مۆن: 25 هەزار بیانی چونەتەناو گروپە تیرۆرستییەكانەوە...
یەپەگە ئۆپەراسیۆنی دابڕینی داعش لە تورکیا و بەستنەوەی جزیرە و کۆبانی پێکەوە جێبە...
بەڤیدیۆ؛ زەمینلەرزەیەک ژاپۆن دەهەژێنێت .. مەترسی تسۆنامییەکی دیکە دەکرێت...
گۆڕێکی بە کۆمەڵی ئێزیدییەکان دەدۆزرێتەوە .. تەرمی (20) ژن و (33) منداڵ و پیری تێ...
بەڤیدیۆ؛ سیناریۆکانی دابەش بونی عێراق...
داعش هێرش دەکاتە سەر شاری حەسەکە...
عه‌بادی: جیاوازی له‌ نێوان کەوتنی رومادی و موسڵدا هه‌یه‌ ...
عەلی باپیر لە کۆنگرەی حیزبەکەیدا رەخنەی توند لە حکومەت دەگرێت...
(20) سه‌ركرده‌ی داعش لە ئەنبار کوژران...
پێشمەرگە شكست بە هێرشێكی داعش دەهێنێت...
هەرێم و بیلاروسیا پرۆتۆکۆڵێکیان واژۆ کرد...
بیرلسكۆنی: میلان نافرۆشین...
باندێکی (10) کەسى دەستگیر دەکرێن...
شاندێکى گۆڕان بۆ پشتیوانی کورد دەچێتە باکور ...
''لە ساڵێکدا بیانیه‌كانی ناو داعش بەرێژەى (70%) زیادیان کردوە''...
یەک ملیۆن نەمام لە بەردەم مەترسیی وشکبوندان...
بریمه‌ر داوا دەکات چەک بە کورد بدرێت ...
حوسیەکان پارێزگارى سەنعایان کوشت ...
ئێران دەستگیرکردنى چه‌ند تۆڕێكی‌ سه‌ر به‌ داعش رادەگەیەنێت ...