چی‌ چاوه‌ڕوانی‌ كورد ده‌كات؟

جۆناسان مارکۆس*
لەعەرەبییەوە: فازل حه‌مه‌ڕه‌فعه‌ت

له‌ سه‌دهه‌مین ساڵڕۆژی‌ جه‌نگی‌ جیهانی‌ یه‌كه‌مدا، كه‌ تائێستا یادی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌، ره‌نگه‌ گونجاو بێت له‌ ساڵیادی‌ دابه‌زینی‌ هاوپه‌یمانان له‌ ته‌نگه‌ی‌ ده‌رده‌نیل نزیك ببینه‌وه‌.

ئه‌و هه‌وڵه‌ی‌ كه‌ هێزه‌كانی‌ به‌ریتانیا‌و نیوزله‌ندا هه‌روه‌ها ئوسترالیا خستیانه‌گه‌ڕ بۆ پاراستنی‌ ته‌نگه‌كان‌ و له‌ كۆتایدا شكستی‌ هێنا. به‌ڵام له‌گه‌ڵ كۆتایی جه‌نگی‌ جیهانی‌ یه‌كه‌مدا، توركیا شكستیهێناو لایه‌نه‌ براوه‌كان ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌ خاكی‌ ئیمپراتۆریه‌تی‌ عوسمانیان دابه‌شكرد.

هه‌ڵمه‌تی‌ جه‌نگی‌ جیهانی‌ یه‌كه‌م بوه‌هۆی‌ هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ روخساره‌ نوێیه‌كانی‌ خۆرهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاست زیاتر له‌ هه‌ر شتێكی‌ تر.

كارێكی‌ پڕ له‌ مه‌ترسی‌
رێكخراوی‌ "ده‌وڵه‌تی‌ ئیسلامی‌" هه‌ڕه‌شه‌ له‌ سنوری‌ عێراق‌ و سوریا ده‌كات، كه‌ هێزه‌ ئیستیعماره‌كانی‌ وه‌ك به‌ریتانیا ‌و فه‌ره‌نسا دایاننا كه‌ به‌شێكی‌ گه‌وره‌یان بۆ ئیمپراتۆریه‌تی‌ عوسمانی‌ به‌جێهێشت.

سه‌باره‌ت به‌ كورد، كه‌ زۆرینه‌یان موسوڵمانی‌ سوننه‌ مه‌زهه‌بن‌ و له‌ زۆرێك له‌و سنوری‌ كۆمه‌ڵگه‌كانی‌ سوریا‌و توركیا‌و ئێراندا ده‌ژین، ئه‌م كاته‌ پڕ مه‌ترسییه‌، به‌ڵام ده‌شكرێت كاتێكی‌ پڕ له‌ ده‌رفه‌تیش بێت.

كورد له‌لایه‌ن ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتوه‌كان ‌و هێزی‌ ئاسمانی‌ هاوپه‌یمانانه‌وه‌ پشتیوانی‌ ده‌كرێت، ده‌ستی‌ به‌سه‌ر شاری‌ كۆبانێ دا گرته‌وه‌ كه‌ سیمبولێكی‌ گرنگه ‌‌و له‌ رێكخراوی‌ "ده‌وڵه‌تی‌ ئیسلامی‌" سه‌نده‌وه‌.

هه‌روه‌ك جه‌نگاوه‌رانی‌ كورد له‌ باكوری‌ عێراق (هه‌رێمی‌ كوردستان) به‌ره‌نگاری‌ پێشێلكارییه‌كانی‌ ئه‌و رێكخراوه‌یان كرد.

پێده‌چێت تێبینییه‌كی‌ بچوك له‌ مێژوی‌ جه‌نگی‌ جیهانی‌ یه‌كه‌م لانی‌ كه‌م وێنای‌ دروستبونی‌ ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆی‌ كورد بكات، به‌تایبه‌ت كه‌ په‌یماننامه‌ی‌ سیڤه‌ر هه‌وڵیدا سروشتێكی‌ فه‌رمی‌ بداته‌ دابه‌شبونی‌ خاكی‌ عوسمانی‌.

به‌ڵام له‌ مێژوی‌ دواتریاندا كه‌ ئاڵۆزی‌ باڵی‌ به‌سه‌ردا كێشا، بیرۆكه‌ی‌ دروستكردنی‌ ده‌وڵه‌ت بۆ كورد روبه‌ڕوی‌ ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ به‌رده‌وان بوه‌وه‌.

پێده‌چێت به‌ده‌ستهێنانی‌ حوكمێكی‌ نیمچه‌ سه‌ربه‌خۆ بۆ ناوچه‌كه‌یان له‌ عیراق له‌وكاته‌ی‌ كۆتایی به‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ سه‌دام حسێن هێنرا نزیكترین شت بێت كه‌ به‌ده‌ستیان هێناوه‌ بۆ به‌دیهێنانی‌ ئه‌و ئامانجه‌.

جه‌نگی‌ جیهانی‌ یه‌كه‌م
جه‌نگی‌ جیهانی‌ یه‌كه‌م رۆڵی‌ گه‌وره‌ی‌ بینی‌ له‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ خۆرهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاست‌و دابه‌شكردنی‌ كورد به‌سه‌ر چه‌ند ده‌وڵه‌تێكدا.

له‌ نێوان (25) بۆ (35) ملیۆن هاوڵاتی‌ كورد له‌ ناوچه‌ شاخاوییه‌كانی‌ سنوری‌ نێوان توركیا‌و عێراق‌و سوریا‌و ئێران‌و ئه‌رمینیا ده‌ژین، كورد چواره‌مین كۆمه‌ڵه‌ی‌ ئیتنیكییه‌ له‌ خۆرهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاستدا، به‌ڵام هه‌رگیز نه‌بونه‌ته‌ خاوه‌نی‌ ده‌وڵه‌تی‌ خۆیان.

سه‌ركه‌وتنی‌ رێكخراوی‌ "ده‌وڵه‌تی‌ ئیسلامی‌"‌و لاوازبونی‌ ئه‌و حكومه‌ته‌ی‌ كه‌ له‌ به‌غدا شیعه‌كان هه‌ژمونیان هه‌یه‌ به‌سه‌ریدا بۆ كورد به‌ واتای‌ چی‌ دێت؟ ئه‌م پرسیاره‌م ئاڕاسته‌ی‌ (جۆست هلترمان) به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌رنامه‌ی‌ خۆرهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاست‌و باكوری‌ ئه‌فریقا كرد له‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌ قه‌یرانی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌. پێی‌ وتم به‌ر له‌ ده‌ركه‌وتنی‌ رێكخراوی‌ "ده‌وڵه‌تی‌ ئیسلامی"یش كورد ده‌سه‌ڵاتیان به‌سه‌ر ناوچه‌كانی‌ خۆیاندا گرتبو، ئه‌مه‌ له‌گه‌ڵ ناوچه‌یه‌كی‌ به‌رفرواندا كه‌ ده‌وترێت ئه‌مانه‌ "ناوچه‌ی‌ جێناكۆك"ن. وتی‌"تائێستا روبه‌ڕوبونه‌وه‌كانیان له‌گه‌ڵ رێكخراوی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئیسلامی‌ ته‌نیا له‌ خاكه‌ جێناكۆكه‌كاندایه‌، هه‌مو شه‌ڕه‌كان له‌م ناوچانه‌دا رویانداوه‌".

به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ بارودۆخ بۆ كورد گونجاوه‌، "خاكیان به‌ده‌ستهێنا.. به‌تایبه‌ت شاری‌ كه‌ركوك‌و كێڵگه‌ نه‌وتییه‌كان، به‌ڵام ئاشتییان به‌ده‌ستنه‌هێنا". راشیگه‌یاند "شه‌ڕ له‌م ناوچانه‌دا ده‌بێته‌ نه‌خۆشییه‌كی‌ درێژخایه‌ن، ئه‌و هاوڵاتیانەی كه‌ كورد نین هه‌ژمونی‌ كورد قبوڵ ناكه‌ن".

هێنری‌ باركی‌ مامۆستای‌ په‌یوه‌ندییه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان له‌ زانكۆی‌ لیهای‌ له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتوه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رده‌وام سه‌ردانی‌ ناوچه‌كه‌ ده‌كات هاوڕایه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌دا كه‌ له‌ماوه‌یه‌كی‌ كه‌مدا "ده‌ركه‌وتنی‌ رێكخراوی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئیسلامی‌ ده‌رفه‌تی‌ دایه‌ كورد بونی‌ خۆیان له‌ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان به‌هێز بكه‌ن".

وتی‌ ئه‌مه‌ بوه‌ته‌هۆی‌ به‌هێزبونی‌ پێگه‌ی‌ ئه‌وان له‌به‌رانبه‌ر به‌غدا، بەڵام لاوازبونی‌ عێراق بۆ كورد سودبه‌خش نابێ، چونكه‌ ئه‌مه‌ لاوازی‌ ئه‌وان ده‌رده‌خات- به‌تایبه‌ت له‌ روی‌ ئابورییه‌وه‌ له‌ پاڵ نه‌بونی‌ سه‌قامگیری‌ سیاسی‌‌و نه‌بونی‌ دڵنیایی دا.
كورد له‌ خاكێكی‌ داخراودایه‌ به‌بێ بونی‌ رێڕه‌وی‌ ده‌ریایی، ناسه‌قامگیری‌ ناوچه‌كه‌ كاریگه‌ری‌ ده‌بێت له‌سه‌ر وه‌به‌رهێنان‌و په‌یوه‌ندی‌ بازرگانی‌‌و هێڵی‌ هه‌نارده‌ی‌ نه‌وت‌و غازی‌ ئه‌وان.

پرۆفیسۆر باركی‌ وای‌ ده‌بینێ كه‌ "ئه‌م قه‌یران ئابوری‌ كوردی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ دیار لاواز كردوه‌، هه‌روه‌ك ده‌ستوه‌ردانی‌ زیاتری‌ ئێران له‌لایه‌نی‌ حكومه‌تی‌ به‌غداوه‌ كێشه‌كانی‌ ئه‌وان زیاتر ده‌كات".

رونیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌ "هه‌ڕه‌شه‌یه‌، نه‌ك ته‌نیا بۆ هه‌ڵگیرسانی‌ جه‌نگێكی‌ تایه‌فی‌ كه‌ زیانێكی‌ زیاتر به‌ سه‌قامگیری‌‌و ده‌رفه‌تی‌ خۆشگوزه‌رانی‌ ده‌گه‌یه‌نێت، به‌ڵكو بێگومان كوردیش به‌ره‌وه‌ ململانێ ده‌بات". وتیشی‌"ناكرێت له‌ جوگرافیای‌ خۆت رابكه‌ی".

باوه‌ڕی‌ خۆی‌ نیشاندا به‌وه‌ی‌ كه‌ ئێران ده‌یه‌وێت تێوه‌گلانی‌ راسته‌وخۆی‌ رو له‌ زیادبونی‌ خۆی‌ له‌ جه‌نگ بگۆڕێت به‌ ده‌ستكه‌وتێكی‌ سیاسی‌ به‌رده‌وام. له‌ پاڵ ئه‌مه‌شدا وه‌ك لی‌ هلترمان ده‌ڵێت زیادبونی‌ تێوه‌گلانی‌ ئێران ده‌بێته‌هۆی‌ گه‌وره‌بونی‌ ناكۆكی‌ له‌ناو ماڵی‌ كوردا، دواتریش ئه‌گه‌ر سه‌ربه‌خۆی‌ كورد دواده‌خات، ئه‌مه‌ش هه‌ماهه‌نگه‌ له‌گه‌ڵ ئامانجی‌ ستراتیژی‌ ئێراندا.

ناكۆكی‌ قوڵ
به‌ڵام چاوه‌ڕوانی‌ سه‌ربه‌خۆیی چی‌ به‌سه‌ردێ؟

باركی‌ ده‌ڵێ"بیرۆكه‌ی‌ سه‌ربه‌خۆی‌ هه‌میشه‌ ئاماده‌یه‌. هه‌موان ده‌زانن ئه‌وه‌ بژارده‌یه‌كه‌، به‌ڵام باسی‌ ناكه‌ن، هۆكاری‌ ئه‌مه‌ش ئاسانه‌". رونیكرده‌وه‌ به‌وه‌ی‌ "كورد ناتوانن به‌رگه‌ی‌ ئه‌وه‌ بگرن به‌وه‌ ته‌ماشا بكرێن كه‌ هۆكاری‌ په‌رتبونی‌ عێراقن. ئه‌وان سه‌ربه‌خۆ ده‌بن كاتێك لایه‌نه‌كانی‌ تر ده‌ستبه‌رداری‌ عێراقیبونی‌ خۆیان ده‌بن".

ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد "تا ئه‌وكاته‌، باشترین شتێك كه‌ بیكه‌ن ئه‌وه‌یه‌ یه‌كگرتو بن، به‌تایبه‌تی‌ له‌ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان، هه‌روه‌ها قۆستنه‌وه‌ی‌ ئاژاوه‌ی‌ ئێستا بۆ ئیمزاكردنی‌ گرێبه‌ستی‌ نوێ له‌ بواری‌ نه‌وتدا".

هیلترمان ده‌ڵێت "ئه‌م ئاره‌زوه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌‌و هه‌موان به‌شێوه‌یه‌كی‌ ئاشكرا گوزارشتی‌ لێ ده‌كه‌ن ده‌مێنێته‌وه‌، به‌ڵام دۆخی‌ كورد بۆ ماوه‌یه‌ك به‌بێ هیچ گۆڕانكارییه‌ك ده‌مێنێته‌وه‌، ده‌رفه‌تی‌ واقیعییان بۆ سه‌ربه‌خۆیی نییه‌".

له‌گه‌ڵ ناكۆكی‌ نێوانیان‌و دابه‌شبونیان به‌هۆی‌ سنوری‌ نیشتیمانییه‌وه‌، هێزه‌ هه‌رێمایه‌تییه‌كان یاری‌ به‌ چاره‌نوسی‌ كورده‌وه‌ ده‌كه‌ن. ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتوه‌كان‌و ئێران‌و توركیا هه‌مویان له‌ هه‌ولێر بونیان هه‌یه‌، به‌غدادیش له‌ ئێستادا له‌ هه‌ركاتێكی‌ تر زیاتر له‌ نزیكه‌وه‌ كاریان له‌گه‌ڵدا ده‌كات.

یه‌كێتی‌ خاكی‌ عێراق ناخرێته‌به‌ر سازشكردن به‌هۆی‌ مه‌ترسی‌ له‌ رویدانی‌ حاڵه‌تێكی‌ توندتر له‌ نه‌بونی‌ سه‌قامگیری‌.

دوای‌ سه‌د ساڵ له‌ جه‌نگی‌ مه‌زن كه‌ پێده‌چێت رێگه‌ی‌ له‌به‌رده‌م سه‌ربه‌خۆی‌ كورد كردبێته‌وه‌، سه‌ربه‌خۆی‌ ته‌واوی‌ كوردستان هێشتا ئه‌گه‌رێكی‌ دوره‌، زۆرێك له‌ هێزه‌ کاراکان دژایه‌تی‌ ئه‌مه‌ ده‌كه‌ن.

*پەیامنێری بی بی سی

سەرچاوە: بی بی سی


18/03/2015 بینین: 54116
 
بۆچی ژنان په‌یوه‌ندی به‌ داعشه‌وه‌ ده‌که‌ن؟
بۆ هه‌ندێک له‌ ئافره‌تان له‌ عێراق و سوریادا، داعش شتێکیان پێشکەش دەکات هیچ کەسێکی تر ...
هه‌ده‌په‌ و ئاسایشی هه‌ڵبژاردن
هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنه‌كان گه‌رموگوڕیه‌كی زۆر به‌خۆیه‌وه‌ ده‌بینێت، یه‌كێك له‌و خاڵانه‌ی شایه‌نی گرنگی پێدانه‌ ئه‌و هێرشانه‌‌ بو له‌ چه‌ند ...
بۆچی پێویسته‌ دەستبەرداری وشەی ''تیرۆریزم'' بین؟
جه‌یمس م. دۆرسێی پێیوایه‌ که‌ دۆزه‌ره‌وه‌ی زۆرێک له‌ده‌وڵه‌تانی نوێی وه‌ک ئیسرایل، که‌ ده‌وڵه‌تێکی چالاکە لەشه‌ڕی دژه‌ تیرۆر‌و هاوپه‌یمانی ...
کاریگه‌ری سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مەریکا ‌له‌سه‌ر جیهانی ئیسلامیی چییه؟
جیهانی ئیسلامی چۆن ئازار ده‌چێژێت به‌ ده‌ست ده‌ستێوه‌ردانی وڵاتانی رۆژئاوا و پوکانه‌وه‌ی ناخۆیی، ئاوه‌هاش گۆڕانکاری تێیدا ئه‌سته‌مه‌....
کۆچی پێچەوانە
لە نامەی دکتۆراکەیدا بە ناونیشانی "تەنها چیاکان هاوڕێن"، لینا ئێکلوند، ئه‌ندامی کارایی سه‌نته‌ری توێژینه‌وه‌ی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست لەزانکۆی...
ئاینی ئیسلام خێراترینه‌ له‌ گه‌شه‌کردندا له‌جیهاندا
به‌پێی توێژینەوەیەکی نوێ، ئاینی ئیسلام خێراترین ئاینه‌ له‌ گه‌شه‌کردندا. سه‌نته‌ری توێژینه‌وه‌ی پیو ماوه‌ی شەش ساڵە سەرقاڵی لێکۆڵینەوەن...
سه‌رکرده‌کانی‌ عێراق و رۆژئاوا له‌ شه‌ڕکردن دژ به‌ داعش چی فه‌رامۆشی ده‌که‌ن
جۆردان ئۆڵمستێد پێیوایه‌ هه‌تاوه‌کو عێراقییه‌کان ستراتیجییه‌ک دانه‌هێنن و جێبه‌جێی نه‌که‌ن بۆ پاراستنی سنوری وڵاته‌که‌یان له‌گه‌ڵ سوریا، قۆناغی کۆتایی شه‌ڕه‌که‌یان دژ به‌ داعش درێژخایه‌ن و ئازاراوی ده...
نه‌خشه‌ی‌ ئیتنیكی‌‌و مه‌زهه‌بی‌ جیهانی‌ عه‌ره‌بی‌
نه‌خشه‌ی‌ سیاسی‌ ئێستای‌ نیشتیمانی‌ عه‌ره‌بی‌ له‌لایه‌ن ئیستیعماری‌ خۆرئاواوه‌ له‌دو سه‌ده‌ی‌ رابردودا دانراوه‌. ئه‌وه‌ی‌ ته‌ماشای‌ ئه‌م نه‌خشه‌یه‌ ...
ئاینده‌ی ئاژاوه‌یی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست
ئه‌و جۆره‌ ده‌وڵه‌ته‌ی ئێمه‌ پێی ئاشناین، له‌ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا له‌ لێواری ونبوندایه‌. ناکۆکی له‌ عێراق، سوریا، لیبیا و یه‌مه‌ن، ده‌ستێوه‌ردانی...
رۆڵی تورکیا وه‌ک یاریکه‌رێکی نا- تایفی له‌ سه‌قامگیری رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا
ئابوری و سیاسه‌تی ناوخۆیی تورکیا له‌ ماوه‌ی چه‌ند ساڵی پێشودا گۆڕانی دراماتیکی به‌خۆیه‌وه‌ بینیوه‌ له‌ڕۆژ‌هه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا....
روه‌که‌ی تری تیرۆریزم
ئێمه‌ له‌ وڵاتێکدا ده‌ژین که‌ ئامێزی بۆ دیموکراسی لیبڕاڵی، یه‌کسانی ره‌گه‌زی، ئازادی راده‌ربڕین و ئازادی تاک کردوه‌ته‌وه‌،...
مه‌ترسی گه‌وره‌ ‌بۆ ئەردۆگان و کورد له‌ هه‌ڵبژاردنی داهاتودا به‌ڕێوه‌یه
له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ په‌رله‌مانییه‌که‌ی تورکیا کە مانگی 7-2015 ئەنجامدەدرێت، مه‌ترسی گه‌وره‌ بۆ پارتی حکومڕانی دادو گه‌شه‌پێدان...
له‌ چاوه‌ڕوانی خراپتربونی شه‌ڕی دڕندانه‌ی تایفی له‌ عێراقدا
جارێکی تر له‌ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا، ده‌ستکه‌وته‌ کورتخایه‌نه‌کان هه‌ژمون به‌سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندییه‌ درێژ خایه‌نه‌کاندا ده‌سه‌پێنن. ...
به‌رخۆدانی پاڵه‌وانانه‌ی کورده‌کان دژ به‌ داعش
له‌ پارێزگای حه‌سه‌که‌ له‌ سوریا، له‌و شوێنه‌ی که‌ سنوری عێراق و سوریا تێکه‌ڵ ده‌بێت، شه‌ڕه‌ڤانانی یه‌کینه‌کانی پاراستنی گه‌ل (یه‌په‌گه‌) به‌ ...
جیهان له‌م هه‌فته‌یه‌دا؛ یه‌کسانی له‌ مافدا بۆ هه‌ندێک هێشتا فه‌راهه‌م نییه‌
(150) ساڵ دوای شه‌ڕی ناوخۆ له‌ئه‌مەریکادا، ژیان، ئازادی و گه‌ڕان به‌دوای به‌خته‌وه‌ری لای ئه‌فریقییه‌ ئه‌مریکییه‌کان به‌رده‌وام له‌ مه‌تریسدایه‌ ....
کورد بڕیار له‌ چاره‌نوسی تورکیا ده‌دات
له‌ مانگی 6-2015 دا، تورکیا بیست و چواره‌مین هه‌ڵبژاردنی گشتی خۆی ئه‌نجام ده‌دات بۆ بڕیاردان له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنی 550 ئه‌ندام په‌رله‌مانی نوێ...
كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ داواكار به‌ بێ‌ به‌رهه‌م، یان كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ به‌رهه‌م هێن بۆ به‌دیهێنانی‌ داواكاریه‌كان
له‌به‌رانبه‌ر داواكاری‌ پشتگوێخستنی‌ به‌رهه‌م هێنان‌و چالاكی‌ به‌رهه‌م هێنان شه‌پۆلێكی‌ ناڕه‌زایی‌ توند وڵاتی‌ گرتۆته‌وه‌، چونكە‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌...
ئایا سه‌ربه‌خۆیی كوردستان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی سعودیه‌یه‌؟
روخانی‌ موسڵ له‌سه‌ر ده‌ستی رێكخراوی‌ داعش له‌ حوزه‌یرانی (2014) روداوێكی دابڕێنه‌ری‌ مێژوی خۆرهه‌ڵاتی ناوه‌رٍاست بو كه‌ كاردانه‌وه‌كانی‌ نه‌ك له‌سه‌ر ئێستا،...
ئاکامی به‌هاری عه‌ره‌بی
پێشبینی دەکرا بەهاری عەرەبی ئاشتی، دیموکراسی و سەقامگیری نەک تەنها بۆ ئەو نەتەوانە بێنێت کە لێیەوە سەرچاوەی گرت...
هیوای‌ كورده‌كان بۆ دیموكراتیزه‌كردنی‌ توركیا
به‌دڵنیاییه‌وه‌ له‌مێژوی‌ توركیادا ئه‌بێته‌ ئایرۆنی‌ ئه‌گه‌ر كورده‌كان رۆڵێكی‌ گرنگ ببینن له‌ دیموكراتیزه‌كردنی‌ توركیادا...
ئەردۆگان و کێشەی کورد؛ هەنگاوێک بۆ پێشەوەو دو هەنگاو بۆ دواوە
قسەکانی ئەمدواییەی رەجەب تەییب ئەردۆگان سەبارەت بەوەی کە رایگەیاند: "شتێک نیە بە ناوی کێشەی کورد. ئەو شتە چیە ...
روناکیەکانی سەر سوریا ئاوابون، هەر وەک مرۆڤایەتی
رۆژئاوا خەریکی ئارامکردنەوەی دۆخی ئەسەدن، لەکاتێکدا ئەو هاوڵاتیانی سوریا کۆمەڵکوژ ئەکات و پەنای قەسابەکانی داعش ئەدات. هەمو ئەم شتانە بەناوی...
به‌رده‌وام به‌، رۆژه‌كه‌مم خراپكرد
به‌م قسه‌یه‌ ده‌ستپێده‌كه‌ین "هه‌ڵه‌كردن له‌ مرۆڤه‌وه‌یه‌، به‌خشین له‌ خوداوه‌نده‌وه‌" من ئه‌مه‌شی‌ بۆ زیاد ده‌كه‌م "نه‌زانی‌" زیاتر له‌ مرۆڤه‌وه‌یه‌وه‌ ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ به‌ ده‌گمه‌ن...
نا بۆ پرسی‌ كورده‌كان!
سه‌رۆك ره‌جه‌ب ته‌یب ئەردۆگان وتی‌ "براكانم، هه‌رگیز گرفتێكیان نه‌بوه‌ وه‌ك پرسی كورده‌كان له‌م وڵاته‌دا. ئه‌مه‌ یه‌كێكه‌ له‌ ئه‌جێنداكانمان كه‌ كاری‌ به‌رده‌وامی‌ بۆ ئه‌كه‌ین"....
چی‌ چاوه‌ڕوانی‌ كورد ده‌كات؟
له‌ سه‌دهه‌مین ساڵڕۆژی‌ جه‌نگی‌ جیهانی‌ یه‌كه‌مدا، كه‌ تائێستا یادی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌، ره‌نگه‌ گونجاو بێت له‌ ساڵیادی‌ دابه‌زینی‌ هاوپه‌یمانان له‌ ته‌نگه‌ی‌ ده‌رده‌نیل نزیك ببینه‌وه‌....
هەدەپە؛ بەشدارئەبێت یان بۆ دەرەوە؟
لەبەر رۆشنایی ئەو بابەتانەی ئەیزانین، گرنگترین پرسیاری هەڵبژاردنەکانی حەوتی مانگی حوزەیران ئەوەیە کە هەدەپە ئەتوانێت زیاتر...
لەدوای کۆبانی چی گۆڕا؟
کۆماری تورکیا لەسەر ناوبانگی عوسمانیەکان بنیات دەنرێتەوە، کە بە سەروەریەکان یان هەڵوەشانەوەی دەیان ساڵە...
كه‌ركوك گۆڕه‌پانی ململانێکانی دوای داعش
چاوه‌كان ئه‌مڕۆ هه‌مو له‌سه‌ر موسڵه، كه‌ پێده‌چێت هێزه‌كانی عێراق، له‌ ماوه‌یه‌كی كورتدا هێرشی بکەنەسەر. به‌ڵام دوای ئه‌و هێرشە...
سعودیە هاوکاری داعشی کردوە بۆ داگیرکردنی ناوچەکانی عێراق؟
رۆژنامەنوسێکی ئیرله‌ندی، له‌ ساڵی 1979 ه‌وه‌ په‌یامنێری رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راستی Financial Times بوه‌و...
ئاو لەنەوت گرنگترە، با گرنگی پێبدەین
لەکۆتاییەکانی مانگی رابردو لە باشوری عێراق، زیاد لە (1500) كلیۆمەتر رێگامان بڕی، خەرمانەی زۆنگاوی گەورەمان دەهاتە پێش...
جەنگی سوریا.. شەڕێک بە سەرکردایەتی ئێران
لەگەڵ سەرهەڵدانی روداوەکانی سوریا، ئێران بە هەمو قورسایی خۆیەوە لە پشت رژێمی سوریاوە وەستا، بەڵێنیدا کە رێگە بە کەوتنی...
ئاو.. ستراتیژی‌ راوێژكردن، نه‌ك به‌فیڕۆدان‌ و هەڵگرتن
به‌هۆی‌ گۆڕانكاری‌ ئاووهه‌وا، ئه‌و پرۆژه‌ ئاودێریانه‌ی‌ وڵاتانی‌ دراوسێی‌ عێراق له‌سه‌ر هه‌ردو روباری‌ دیجله‌و فورات لێیانداوه‌، بڕی‌ ئه‌و ئاوه‌ی‌...
سوپای عێراق؛ ئامادەیەکی نائامادە لە شەڕی داعشدا
لە شەڕی دژی داعشدا، دەنگی چەکی هەموان دەبیسترێت، بەڵام چەخماخەی چەکی عێراق ونە لەو شەڕەدا، لەکاتێکدا ژمارەی ئەو سوپایە نزیکەی...
داعش له‌ زمانی خۆیانه‌وه‌ بناسه‌
ئه‌بوبه‌كری به‌غدادی ناوی راسته‌قینه‌ی (ابراهیم بن عه‌واد ئه‌لبه‌دری ئه‌لسامه‌رائیه‌) له‌ ساڵی 1971 له‌ شاری سامه‌را له‌ دایك بوه‌....
کوردو پەیدابونیان
زاراوەی میسری بلیمەتیێکی تایبەتی هەیە، ئەمە لەهەندێ گوزارشتیدا بەدیار دەکەوێت، کە زۆرجار چەند واتاو بەڵگەیەک لەیەک وشەدا کۆدەکاتەوە. لەڕاستیدا لەساڵی رابردو دەستمکرد بە هەڵچنینی هەندێ لەو وشە قوڵە جڵف...
ده‌رباره‌ی‌ عه‌لمانیه‌ت
قسه‌كردن ده‌رباره‌ی‌ عه‌لمانیه‌ت له‌چوارچێوه‌ی‌ بانگه‌وازی‌ چاكسازی‌ و دیموكراسیدایه‌، له‌سه‌روبه‌ندی‌ شۆڕشه‌كانی‌ به‌هاری‌ عه‌ره‌بی‌ و گه‌یشتنی‌...
مانای‌ سیاسه‌ت
مرۆڤ گیانله‌به‌رێكی‌ كۆمه‌ڵایه‌تیه‌: مه‌حاڵه‌ بتوانێت له‌گه‌ڵ غه‌یری‌ هاوشێوه‌كانی‌ بژی‌ و به‌سه‌ر غه‌یری‌ هاوشێوه‌كانیشیدا بكرێته‌وه‌. به‌ڵام له‌هه‌مانكاتدا ...
گۆڕانكاری‌ به‌سه‌ر بارودۆخماندا نایه‌ت، تا دان به‌كه‌موكوڕی‌‌و كێشه‌كانماندا نه‌نێین
كه‌من ئه‌و گه‌ل‌و وڵاتانه‌ی‌ وه‌ك ئێمه‌ هۆكاری‌ كێشه‌كانیان ده‌ده‌ن به‌سه‌ر كه‌سانی دیكه‌دا، به‌ڕاستی‌ ئێمه‌ ئاماده‌نین به‌رپرسیارێتی‌ کەموکوڕییەکانمان له‌ئه‌ستۆبگرین...
هەمومان پێکەوە ئەم رێگەیەمان بڕی
کۆماری تورکیا هەر لە سەرەتای دامەزراندنیەوە تا هەنوکە زۆر بەزمی و نزمی سیاسی بە خۆوە بینیوە. ئەوەی کە لەهەمویان گرنگترە دەکرێت بە دەسەڵات...
عەبادی: تەنانەت ئەگەر تیرۆریشم بکەن!
ئایا نامەکە بۆ نەیارەکانی بو، یاخود هاوڕێک بۆ هاوپەیمانەکانی، کاتێک چەند رۆژێک پێش ئێستا بەڕونی وتی تەحەدایان دەکەم تەنانەت ئەگەر ئەوە ببێتە ...
نوێترین هه‌واڵ...
(سبەى) خۆى نوێ دەکاتەوە
ئه‌مڕۆ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ و سه‌ركردایه‌تی‌ و ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵ هەڵدەبژێردرێن
به‌رشه‌لۆنه‌ دوه‌م نازناوی ئه‌م وه‌رزه‌ی به‌ده‌ستهێنا
داعش زیندانی تەدمور دەتەقێنێتەوە
سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان: دەستور دەبێت سەقامگیری بەدیبهێنێت
لیژنەی دەستور هەفتەی چوارجار كۆدەبێتەوە
بان كی مۆن: 25 هەزار بیانی چونەتەناو گروپە تیرۆرستییەكانەوە
یەپەگە ئۆپەراسیۆنی دابڕینی داعش لە تورکیا و بەستنەوەی جزیرە و کۆبانی پێکەوە جێبەجێدەکات
بەڤیدیۆ؛ زەمینلەرزەیەک ژاپۆن دەهەژێنێت .. مەترسی تسۆنامییەکی دیکە دەکرێت
گۆڕێکی بە کۆمەڵی ئێزیدییەکان دەدۆزرێتەوە .. تەرمی (20) ژن و (33) منداڵ و پیری تێدایە
بەڤیدیۆ؛ سیناریۆکانی دابەش بونی عێراق
داعش هێرش دەکاتە سەر شاری حەسەکە
عه‌بادی: جیاوازی له‌ نێوان کەوتنی رومادی و موسڵدا هه‌یه‌
عەلی باپیر لە کۆنگرەی حیزبەکەیدا رەخنەی توند لە حکومەت دەگرێت
(20) سه‌ركرده‌ی داعش لە ئەنبار کوژران
پێشمەرگە شكست بە هێرشێكی داعش دەهێنێت
هەرێم و بیلاروسیا پرۆتۆکۆڵێکیان واژۆ کرد
بیرلسكۆنی: میلان نافرۆشین
باندێکی (10) کەسى دەستگیر دەکرێن
شاندێکى گۆڕان بۆ پشتیوانی کورد دەچێتە باکور
''لە ساڵێکدا بیانیه‌كانی ناو داعش بەرێژەى (70%) زیادیان کردوە''
یەک ملیۆن نەمام لە بەردەم مەترسیی وشکبوندان
بریمه‌ر داوا دەکات چەک بە کورد بدرێت
حوسیەکان پارێزگارى سەنعایان کوشت
ئێران دەستگیرکردنى چه‌ند تۆڕێكی‌ سه‌ر به‌ داعش رادەگەیەنێت
نەتەوە یەكگرتوەكان: 85 هەزار كەس لە رومادی هەڵاتون
واشنتۆن كوبای لە لیستی پشتیوانانی تیرۆر دەرهێنا
سەدان كۆچبەری نایاسایی لە كەناراوەكانی ئیتالیا رزگاردەكرێن
قەتەر لە بەغدا باڵیۆزخانە دەكاتەوە
پلاتەر بۆ جاری پێنجەم وەك سەرۆكی (فیفا) هەڵبژێردرایەوە
لەبارەی هەڵبژاردنەكەی (فیفا)وە
هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی فیفا كەوتە قۆناغی دوەم
مەرجەعیەتی شیعە: دورنییە جەنگێكی خوێناوی هەڵگیرسێت
''کۆمپانیاکانی نەوت ئامادەن بودجەی یەک ساڵی هەرێم بدەن''
سلێمانی؛ كۆنگرەی سێیەمی ئازادی ژنانی كوردستان بەڕێوەدەچێت
بەوێنە؛ سەردانی وەزیری دارایی بۆ لای خانەنشینان
هەولێر؛ سەندیكای پارێزەران بایكۆتی كۆنگرەی دادوەری دەكات
پسپۆڕێكی بواری تیرۆر: داعش تەنها لە شەڕی كۆڵان بە كۆڵان شارەزایە
سوریا؛ بەری نوسرە شاری ئیدلەب كۆنتڕۆڵ دەكات
كۆمەڵی ئیسلامی سێیەمین كۆنگرەی خۆی دەبەستێت
هەڵەبجە؛ روداوێکی هاتوچۆ پێنج کەسی کردە قوربانی
حەویجە؛ داعش هێزێكی تایبەت بە سزادانی ژنان پێكدێنێت
لیبیا؛ داعش گەورەترین بنكەی ئاسمانی لە شاری سەرت کۆنتڕۆڵکرد
یەمەن؛ هۆزە میلیەكان شاخی عەریش-یان كۆنتڕۆڵ كرد
جۆش ئارنست: ئەمەریكا بەرپرس نیە لە ئاسایشی عێراق