|
نه‌ساخیێن جڤاكێن رۆژهه‌لاتا ناڤین
|
محسن عه‌بدولره‌حمان
چه‌ندی مرۆڤ پتر بزانیت بارێ خه‌مێن وی گرانتردبیت، له‌ورا ژ كه‌ڤندا كوردان گۆتییه (نه‌زانی خوه‌شیا گیانی) لێ ئه‌ڤ گۆتنه زێده‌تر بۆ كه‌سێن خه‌مسار و ته‌نبه‌ل دگونجیت، ئه‌گه‌ر وه‌سا نه‌بیت كه‌سانێن هزرڤان، چاكساز، شوره‌شگێڕ... ئه‌و ئێكه‌م كه‌سن و پێشه‌نگن ل سەر رێكا هاڤی و یاخیبونێ، ده‌ستپێگێ گوهۆرین ل سه‌ر ده‌ستێ ڤان كه‌سان ل رۆژهه‌لاتێ رودایه و پشتی سه‌دان سالان به‌ره‌ڤ نیڤا رۆژئاڤا ژ جیهان هاتییه ڤه‌گوهاستن.
سه‌ره‌رای هندێ ل ڤی سه‌رده‌می هێژ هنده‌ك هه‌ولدده‌ن رایا گشتی قایلبكه‌ن كو مرۆڤێ رۆژهه‌لاتی ب سرۆشتێ خۆ پاشڤەرویه و به‌هره‌یا چێكرنا دكتاتوران هه‌یه، ئانكو حه‌زه‌كا نهێنی بۆ كوله‌تیێ د نه‌ئاگه‌هێ وان دا هه‌یه، له‌ورا ل هه‌ر هەلكەفته‌كێ دروشمێن (سه‌ركردێ هه‌ر ده‌مه‌كێ، سه‌رۆكێ ئێكانه، هنارتیێ چاڤدێرییا خۆدایێ، رزگاركه‌رێ قاره‌مان، هزرمه‌ندێ نه‌ته‌وه‌یی و نیشتیمانێ و...) بلند دكه‌ن و ل سه‌ر جه‌ماوه‌ری د سه‌پینن، ب مه‌به‌ستا كۆرانه و بێ گازنده ب حوكمێ وان رازی ببن، هه‌ولێن رژد دده‌ن جه‌ماوه‌ری تێبگه‌هینن كو باشترین سه‌ركرده و رێڤه‌به‌رن و ژ ده‌ستدانا وان ناهێته قه‌ره‌بوكرن، به‌هانه ژی (ئه‌ڤه چێترین رێڤه‌به‌ره، چێترین حیزبه، چێترین سه‌ركرده)یه، ئه‌ڤ ساخله‌ته هه‌ر ژ رێڤه‌به‌رێ خواندنگه‌هێ، بنگه‌هێ ساخله‌میێ، سه‌رۆك و سكرتێرێن سه‌ندیكا و ئێكیێن پیشه‌یی... و به‌رڤ ژوره، هه‌لبژارتنان دكه‌ن لێ ده‌ستهه‌لاتێ به‌رناده‌ن، هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه لدویڤ گۆتنا كوردی (ده‌وێ جه‌رباندی، چێتره ژ ماستێ نه جه‌رباندی)یه، مخابن پتری جاران هه‌ر ئه‌و كه‌س ب خوه‌نه ل ده‌می بوری خه‌لك ل دژی حوكمێ دكتاتوری و تاكره‌وی هانددان، لێ پشتی گەهشتینه مه‌ره‌ما خۆ ب شانازیڤه به‌راوردیه‌ك نه دادوه‌رانه د ناڤبه‌را جڤاكێ خۆیێ پاشڤه‌مای و جڤاكێ پێشكه‌فتی دا دكه‌ن و ژ بیرا خۆ دبه‌ن كو خه‌لكی بۆ یه‌كسانی و دادوه‌ری... ل دژی دكتاتوری و تاكره‌ویێ خه‌بات كریه، هه‌روه‌سا ئه‌و ژ هه‌ر كەسه‌كی باشتر دزانن ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كیێ پاشڤه‌مانێ ئه‌ون وه‌كو ده‌ستهه‌لاتا ئه‌ڤرۆ و میراتگرێن داموده‌زگه‌هێن ده‌ستهه‌لاتا دوهی ئانكو دو رویێن ئێك دراڤن.
راسته مرۆڤ ب سرۆشتێ خۆ حه‌ز ژ په‌سندكرنێ دكه‌ن، لێ پتریا رۆژهه‌لاتییا ب دلینییه‌كا گه‌رم و جۆشه‌ك مه‌زنتر په‌سنا خۆ، مالبات، گۆند، هۆز، ده‌ڤه‌ر... دكه‌ن و حیزب هه‌ر چننه، هه‌ما یێ دگه‌لدا نه‌بیت ئه‌گه‌ر خائین نه‌بیت بكێمی ژییاتیا وی جهێ گۆمانێ یه، دین ژی هه‌لبه‌ت پیرۆزییه‌كه و نابیت هه‌ر هزر تێدا بهێته‌كرن و ژبیرا خۆ دبه‌ن كو هه‌ر دینه‌ك مرۆڤان و ژ بۆ به‌خته‌وه‌ریا مرۆڤان ژ یه‌كسانی و دادوه‌ریێ باوه‌ری بێ ئینایه و به‌لاڤكرییه، نه‌ته‌وه هه‌ما هه‌ر هێلا سوره، د جڤاكێن هوسا دا یێن ب ئه‌قلێ پیرۆزكرنێ ل هه‌ر تشتی دنێرن و دكه‌نه پیڤه‌ر، پێسیر ژی پیرۆزییه‌كه ژ پیرۆزییا وێ ئالا و وه‌لات و سه‌روه‌ری و سه‌رفرازی بێ رامان دمینن، د ڤان جۆره جڤاكان دا مرۆڤ تێدا دبیته كوله‌یێ هزرێن پاشڤه‌ڕو؛ قوربانیێ هنده‌ك دابونه‌ریت و تێگه‌هان كو د گه‌له‌ك حاله‌تان دا مری ل ژێر ئاخێ حوكمی ل زیندیێن سه‌ر ئاخێ دكه‌ن و چاره‌نڤیسێ وان ده‌ستنیشان دكه‌ن، د سیسته‌مێ پێشكه‌فتی دا دو خۆل به‌سسن حوكمه‌ت هه‌مو به‌رنامێ خۆ بجهبینیت، ل رۆژهه‌لاتێ ژیێ بابێ هه‌مو بۆ خزمه‌تا ملله‌تی به‌س نینه، ڤیابیت كۆڕ ل ژێر ته‌مه‌نێ قانونی رێبازا وی تمامبكه‌ت، وه‌كو نمونه‌یا رژێما سوریێ.
ئه‌ڤ ده‌ستهه‌لاتێن شیانان بۆ هێلانا خه‌لكی نه‌زان و هه‌ژار د مه‌زێخن، ئه‌گه‌ر نیڤا وان شیانان بۆ پێشكه‌ڤتنا مرۆڤان ب مه‌زێخن، پشتراست جڤاكێن وان دێ پێشكه‌ڤن، چنكو مرۆڤ هه‌ر مرۆڤه، و دره‌وا مرۆڤێ رۆژئاڤایی یێ ئازاد و هوشمه‌ند و چالاك و... ل به‌رامبه‌ر رۆژهه‌لاتیێ كوله و گه‌مشو و ته‌نبه‌ل و خه‌مسار نینه، باشترین به‌لگه ژی ئه‌ڤه كوریا باشور یا پێشكه‌فتی و كوریا باكور یا پاشكه‌فتی! ئه‌ڤه د سه‌لمینیت كو مرۆڤ په‌روه‌رده‌كریێ جڤاكێ خۆیه و بچوك چاڤلێكه‌رێ مه‌زنییه و ملله‌ت به‌رهه‌مێ ده‌ستهه‌لاتێ یه، هه‌لبه‌ت ده‌ستهه‌لاته‌ك دكتاتور و گه‌نده‌ل بلا چاڤه‌رێ ملله‌ته‌ك ده‌ستپاك و پێشكه‌فتی نه‌بیت.
كه‌سێن بژاره و په‌ندڤان پاشه‌رۆژا ملله‌تان ب ئاڤاكرنا مرۆڤان ده‌ستنیشان دكه‌ن و جڤاكی پێشدئخێن، ئانكو عه‌قلێ كومه‌كیێ ملله‌تی ژ نه‌رێ بۆ ئه‌رێ ڤه‌دگوهێزن، پتریا جاران ژ بن خوه‌لیا هه‌ژاری و نه‌زانین و بنده‌ستیێ هنده‌ك كه‌س سه‌رهلدده‌ن و ب خۆگوریكرنێ دبنه ئه‌و پێشه‌نگێن ناڤبری بۆ ئازادبون و پێشكه‌فتنێ وه‌كو غاندی ل هندستانێ و نیلسون ماندیلا باشورێ ئەفریكا...، بۆچی به‌راوردی د ناڤبه‌را رۆژهه‌لاتی و ئاڤا دا دكه‌ن و ل نهێنییا پاشڤه‌مانا میسرا ل سه‌ر ده‌ستێ محه‌مه‌د عه‌لی پاشایی ل سالا 1768 ێ بویه ده‌وله‌ت و شاندێن زانستی هنارتینه ئورۆپا ناكه‌ن و به‌راوردبكه‌ن ل گه‌ل چین یا پێشكه‌فتی ئەوا ل سالا 1949 رزگاربوی!؟
|
|
|