|
گەڕانەوەی گەریلاکان بۆ قەندیل و ئاواتەکان
|
ئاسۆ حامدی
مێژوی هاوچەرخی میللەتی کورد وانەیەکی تاڵی پێ بەخشیوین سەرکەوتن لە جەنگ و دۆڕاندن لە ئاشتی، بەهیوام ئەمجارە وانەبێ و خاڵی وەرچەرخان لە مێژوی سیاسی گەل بێت. وانەیەکی تریش هەیە ئەوەی بەشەڕ نەتوانرێ بەدەست بێت دەبێ بە ئاشتی بەدەستی بێنین. بەهیوام ئەمە خاڵی دەستپێکردنی گەلی کورد بێت.
کشانەوەی گەریلاکان کە بەرەنجامی کۆبونەوەکانی ئۆجەلان و حکومەتی تورکیایە، هەمو خەڵکی لە هەردو نەتەوە بە دڵەڕاوکێ و پۆزەتیڤەوە دەڕوانێتە هەنگاوەکان. کورد لەم نێوەدا بە هۆشیاریەوە مامەڵە لەگەڵ ئەم هەنگاوانە دەکات و هەمو سەرکردە کوردەکان ئاگاداری هەنگاوەکانن و سەرکەوتن و شکستی پرۆسەکان هەموان دەگرێتەوە هەریەک بە گوێرەی بەشداریەکانیان و لێپرسراویەتیان. بەشی شێر بە بەر ئاپۆ دەکەوێت و یەکێ لە هەرە تاقیکردنەوە سەختە سیاسەکانی ئەم رابەرەیە لە زینداندا.
گەریلاکان لەهەمو ناوچەکاندا ئاواتەکانیان رزگاری و هاتنەدی ئامانجەکانی گەلن و بۆ ئەمە قوربانی و شەو و شەونخونیان دەدا، ئێستا رابەرانی حیزب داوای گەڕانەوەیان دەکەن و ئەوانیش بە دیسپلینی حیزب ئەرک جێبەجێ دەکەن، بەڵام لە سیاسەتی سەربازی ئەمە خۆی لە خۆیدا یانی دەستبەرداربونی هەمو ناوچە ئازادکراوەکان و ئەو شوێنانەی بەخوێنی گەریلاکان پاک کرابونەوە و مەیدانی هەڵسوڕانی سەربازی و سیاسی حیزب بون، ئەمە یەکەم قوربانی یان دەستبەرداربونی کوردە بە دەسکەوتێ کە بە شەڕ و قوربانی بەدەستی هێنا بو، ئەگەرچی لەسیاسەتدا هەمو شتێ واردە و هەمو جەنگێکی نێوان دو نەتەوە بە مفاوەزات و گفتوگۆ کۆتایی دێ، بەڵام دەبێ زۆر بە ئاواتە و بە هێزەوە مامەڵە لەگەڵ ئەم پرۆسێسانە بکەن. چونکە ئامرازەکانی دەستی تەرەفی بەرامبەر لە ئاستی ناوخۆ و هێز و ئقلیم و ئەنتەرناسیونال دا لە ناهاوسەنگیەکی بێ وێنەدان و ئێمە تەنها خاوەنی هێزی گەل و ئاواتەکانی رزگاری و سەربەخۆیین.
بەنمونە تورکمانەکان و شیعەکان و ئێرانیەکان و سوریەکان دژی ئەم پرۆسێسەن و داوادەکەن هێزەکانی پەکەکە نەیەنەوە قەندیل و خواکورک، کە بۆ ئەوان خاکی عێراقی خۆشەویستە و لەلایەکی تر هێزەکانی تورکیا و ئێران تەراتێن دەکەن لە وڵاتدا و لێی بێ دەنگن ئەوە لە بیر خۆیان دەبەنەوە، کە قەندیل سنوری نێوان دو وڵات نیە و بۆ هەمو میللەتی کورد یەکە. ئەمە هەر ئەوان نین وا دەڵێن، بەڵکو بەڕێز جەبار یاوەریش بۆ دڵنیایی ئەوان دەڵێت قەندیل لەژێر کۆنتڕۆڵی هیچ دەوڵەتێک نیە. کاک جەبار بۆ رازیکردنی هاوپەیمانەکانی وا دەڵێ. ئەگینا خۆ هەموان باش دەزانن کەوا ناوچەیەکی بەرفراوان لە کوردستان لەژێر کۆنتڕۆڵی هێزەکانی پاراستنی گەلدایە و ئاسایشی نەتەوەیی زۆر بە ئامانەتەوە دەپارێزن.
گرنگ ئەوەیە لەم پرۆسەیە کورد یەکگرتو بن و هەمویان بەیەک ئاوات و ئامانجەوە بچنە نێو پرۆسەکانەوە، ئەم کشانەوەیە نابێ ببێتە سەرەتایەک بۆ لە دەستدانی ئاوات و دەسکەوتەکان. ئەگەر دەستوری تورکیا گۆڕانی بە ویست و ئاواتی کورد بەسەر دابێ ئەوە گەورەترین دەسکەوتە لە مێژوی سیاسی ئەم وڵاتەدا و کورد لە هاوکێشە سیاسیەکانی ناوچەکە سەنگ و سوکی دەگەڕێتەوەو وەکو هێزێکی سیاسی بەهێز لە رۆژهەڵاتی ناوەند دا خۆی دەردەخات. ئەگەر دەستکەوتەکانیش لەم ئاستە ببینن ئەوا ناهاوسەنگ دەبن.
پشتیوانی تەواوی میللەتی کورد لە پرۆسەیەدا گرنگیەکی زۆری هەیە لەباری مەعنەوی و میللەتی کورد وەکو جەستەیەکی پتەو لە رۆژهەڵاتی ناوەند نیشان دەدات و لەسەر نەخشەی سیاسی جێگر دەکات. بەڵام پارچە پارچە بونی نەتەوە بەدرێژایی مێژو و بەم دواییانەش زاڵ بونی قازانجی حیزبی و کاتی بەسەر قازانجی بەرزی نەتەوەیی و ستراتیژدا، ئەم ئاواتانە کاڵ دەکاتەوە. بەهیواین پرۆسەکان بە زانستی مامەڵەی لەگەڵ بکرێت و گەل ئاگاداری هەمو پرۆسێسەکە بێت و هاوبەشی سەرەکی بێت. هێشتا زوە حوکم لەسەر ئەنجامەکان بدەین بەڵام قەندیل هەردەم مەڵبەندی هەڵسانەوەو بەرخودانی نەتەوەیی بوە و دەبێ. ئەگەر گفتوگۆکان شکستیان هێنا یانی لەدەستدانی ناوچە ئازادکراوەکان. بەڵام مانەوەی هێزەکانی گەریلاکان لە قەندیل یانی مانەوەی ئاواتەکان و پشتیوانی سەرەکی پرۆسەکان.
باخچەلی و ئەوانی تر خەونیان بەوە دەدیت ئاڵای تورکیا لەقەندیل هەڵدەن، بەس باخچەلی بێ شانسە و ئەم ئاواتەی دەبێ بباتە ژێر گڵەوە. ئەمساڵ لە دیاربەکریش لە نەورۆزدا لەنێو ئاپۆڕی جەماوەردا ئاڵای تورکیا ون ببو و تەنها ئاڵای پەکەکە و کوردستان دەبینران، کە ناسیونالیستە توندڕەوەکانی تورکیا جەڵتەیان پێ دەگرت و عەبدوڵا گولیش گازەندەی دەکرد، کە بەداخەوە بەیداخی تورکیا هەڵنەدراوە، ئەگەر کار وابڕوا سەرۆک کۆماری تورکیا لە هەیمەنە کە نیو سەعات لە قەسری کۆماری لە چەنکایەی ئەنکەرا دورە بەیداخی تورکیا لە نەورۆزدا نابینێ، ئەگەر کورد بە یەکگرتوی و جۆرێکی تر و بیرێکی تر مفاوەزات بکات. لەلایەکی تر ئەوە کەم نیە کە رۆژنامەنوسێکی عەرەب وتی لەمڕۆوە تورکیا تەنها وڵاتی تورک نیە. کە ئەمەش بەرهەمی گفتوگۆکانی ئەم دواییانەیە. لە رۆژانی داهاتو زیاتر وردەکاریەکانی گفتوگۆکان لە پراکتیکدا دەبینین و گەل دەبێ حوکمی خۆی بدات.
|
|
|