|
گۆشەگیری لە هزری نەتەوەیی لە پراکتیکدا
|
ئاسۆ حامدی
چەند سیناریۆیەک و هەندێ سەرنج؛
کاتێ هێزەکانی پێشمەرگە گوندێکیان رزگار دەکرد ئەوە دەبوە هەڵڵا، یان لەم رۆژانە کاتێ یەکینەکانی گەل لە کوردستانی سوریا گوندێ یان شارۆچکەیەک رزگار دەکەن، ئەوە هەمو کوردێکی ناسیونالیست سمێرە ختوکەی لێ دێ.
لە ساڵی ٢٠٠٣ەوە جەلەولا، سەعدیە و بەدرە و جەسان و توزخورماتو و هەمو ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی بەعس لە عین زالە و تەلەعفەر و زمار و شێخان و کەرکوک و مەخمور و دوبس و هەمو ناوچەکانی، کە ئەمڕۆ بە ماددەی ١٤٠ خەوێنراون ئەوا ئازادن و حکومەتی کوردستان و تەنانەت شەقامی کوردیش بێ خەمن لە دەست ئازارەکانیان و هەمو خێزانەکانی کە توشی رەزالەتی بون و دەبن. لە کەرکوک دەسەڵاتی نەتەوەیی کورد بەناو هەیە و دەسەڵات و ئاسایش و پۆلیس یش دو بەشن.
هێزەکانی پەکەکە لە هەمو ناوچە ئازادکراوەکان دەگەڕێنەوە بۆ پێشڕەوی ئاشتی و لە دەریای رەشەوە تا دەگاتە جەزیرە و هەکاری و شەرناخ. سڕبونی کوردەکانی رۆژهەڵات.
ئەم چەند سیناریۆیە مانای گۆشەگیریەک دەگەیەنێ لە هزری نەتەوەیی و هەڵبەزین و دابەزینەک هەیە لەم نێوەدا و خەڵکی دەرەوەی کۆمەڵگای کوردستان زۆرباش هەست دەکەن، کە دابەش بونێکی فعلی هەیە و دوبارە بونەوەیەکی مێژوە بۆ تواناکانی نەتەوەیی کورد. ئەمەش زیانێکی زۆر بە ستراتیژیەتی نەتەوەیی دەگەیەنێ نەک هەر ناوچەیەک، بەڵکو لە هەمو ناوچەکاندا و ئامانجەکان و هۆکارەکانی پێویستی بۆ بەدەستهاتنی بۆ ئایندەیەکی ناڕۆشەن دەبات.
ئەگەر باس لە مێژوی هاوچەرخ بکەین بەنمونە بونی میراکانی کورد (موکریان، بابان، سۆران، بۆتان) ئێستا حیزبە سیاسیەکانی کوردستان بەشێوەیەکی تر هەمان دابەش بون یان هەیە و لە ناوچەکاندا دەسەڵاتیان دامەزراندوە.
ئەم پۆلینبونەی کۆمەڵگای کوردستان هەروا لە خۆڕا نەهاتوە و هۆکاری بەرجەستەی خۆی هەیە، بەڵام گرنگ ئەوەیە نەوەی نوێ بتوانێ ئەم دەورانە ببڕێ و زیاتر لەگەڵ مەسەلە نەتەوەیەکان بێتەوەو بتوانێ ئایدێنتیتی (شوناسی) نەتەوەیی لەگشتدا نیشانی دونیای دەرەوەبدات و وەکو کۆمەڵگایەکی یەک دەنگ و زمان لە جیوپۆلتیکی ئاڵۆزی رۆژهەڵاتی ناوەندا قورسایی نەتەوەیی خۆی نیشان بدات.
ئەم کارکردنانەی ئێستا زیاتر لە کارکردنێکی ئۆپراسیۆنی دەچن و مەسەلە کاتیە ئابوریەکان بەنمونە مەسەلەی وزە و سامانە سڕوشتیەکان بەتایبەتی نەوت و گاز و هەژمونی حیزبەکان لە ناوچە جیاجیاکاندا کارکردنێکی پەلە پروزەی پیوەدیارە، لە هەمانکات لە رۆژئاواشدا پەرتبون و دوکەرت بون هەیە و لە باکوریش هەماهەنگیەکی کەمی نەتەوەیی بۆ مەسەلەی ئاشتی هەیە و تەنانەت کۆنگرەی نەتەوەییش درزی تێکەوت. هەمو ئەمانە دەلالەت لەوە دەکەن عجزێ هەیە لە دیدگای نەتەوەیی میللەتی کورددا ئەمەش گرفتێکی مەزنە و دەبێ بە هەمو لایەک کار بۆ کارنامەیەکی ستراتیژی و نەتەوەیی بکرێ تا کۆمەڵگایەکی خۆشگوزەران و دور لە شەڕ و ناعەدالەتی بێتە ئاراوە بۆ تەواوی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان بە هەمو نەتەوەو پێکهاتەکانیانەوە.
ئەم کارکردنە تاک لایەنانە چ لە ئیدارەی هەرێم و پەرلەمانی عێراقی و مەجلیس میللەت وەکیلی تورکیا و بەڕیوەبردنی خۆبەخۆیی لە رۆژئاواو ئەم سڕبونەی رۆژهەڵات و ئەکتیف بونی دیپلۆماسی لە هەولێر و ساردیەک لە سلێمانی و دیاربەکر مانای چەند دەنگی دەگەیەنن. کارکردن بە ستراتیژیەکی نەتەوەیی پێویستی بە ئامرازی پێویست و دروست هەیە.
دیپلۆماسیەتی نەتەوەیی کورد لەم نێوەدا لە نێو داڵغەی حیزبی نقوم بوە و ئەمەش بنەمای سەرەکی گۆشەگیریەکەیە و خەڵکی لە سەعدیە و شەنگار و دیاربەکریش رەزالەتەکانی دەچێژن. نەوەکانی گەل هێشتا کاتییان ماوە بۆ چاککردن و پڕکردنەوەی ئەم گۆشەگیریە.
|
|
|